13 (nùmer)
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 13, mo invéci 'l an 13 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)
Al 13 (trèdeś, tredici in itagliàṅ, tredecim in latèin) 'l è al nùmer naturêl () ch'a seguìs al 12 (dòdeś) e 'l vin prìma dal 14 (quatòrdeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XIII. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al tredicéśim post.
Proprietê matemàtichi
- 'L è 'n nùmer despèra.
- Al 13 'l è 'l 6st di nùmer prim, gnènd dòp edl 11 e prìma dal 17:[1]
2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83 ...[2] - Acsè cum'a gh'sucéd a tùt i nùmer prim, anc al 13 'l è 'n nùmer difetìv:[3]
1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 29, 31, 32 ...[4]
e cla proprietê chè l'al fà dvintèr un nùmer quadrê sentrê, al 3rs edla séri di quadrê sentrê:
1, 5, 13, 25, 41, 61, 85, 113, 145, 181, 221, 265, 313, 365, 421, 481, 545, 613, 685, 761 ...[5]
- 'L è 'l 2nd di nùmer dodecagonèl sentrê, gnend dop edl 1 e prìma dal 37:[10]
1, 13, 37, 73, 121, 181, 253, 337, 433, 541, 661, 793, 937, 1093, 1261, 1441 ...[11] - 'L è 'l 2nd di nùmer tridecagonèl, gnend dop edl 1 e prìma dal 36:[12]
1, 13, 36, 70, 115, 171, 238, 316, 405, 505, 616, 738, 871, 1015, 1170 ...[13] - 'L è 'l 2nd edla séri di nùmer piramidèl dodecagonèl, gnend dop edl 1 e prìma dal 46:[14]
1, 13, 46, 110, 215, 371, 588, 876, 1245, 1705, 2266, 2938, 3731, 4655, 5720, 6936 ...[15] - 'L è 'l 7im edla sucesiòun ed Fibonacci, gnend dop edl 8 e prìma dal 21:[16]
1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, 2584 ...[17] - Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57, 58,
60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240, 253,
273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.[18]
Al nùmer 13 in dla Giometrìa
Al polìgon ch'al gh'à trèdeś cô in dal só perìmeter 'l è al tridecàgon.
I poliéder ch'i gh'àn trèdeś fàci in dal só estèren i ìn i prìśma endecagonèl e 'l piràmid cun la bêś dodecagonèla, sìa regolèr che mìnga.
Al nùmer 13 in dla Chìmica
Superstisiòun
A gh'è dla gint, anca in di Paéś diferèint da 'l noster, ch'i n'vólen mìa sintìr descòrer dal nùmer 13, perchè i pèinsen ch'al porta sfurtùna, e dòunca i fan de tùt per schivśèrel. Soquànti cultùri diferèinti, invéci, cóme quèla dal Tibet e cinéśa, i 'l caten fortunê.
Al nùmer civìc ed na cà ch'al ne scriv pròpia mìa al nùmer 13.
Vóś lighèdi
- nùmer
- nùmer naturèl
- nùmer intēr
- nùmer prim
- nùmer difetìv
- nùmer idònev
- nùmer quadrê sentrê
- nùmer dodecagonèl sentrê
- nùmer tridecagonèl
- nùmer piramidèl dodecagonèl
- sucesiòun ed Fibonacci
Referèinsi
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer prim in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000040 di nùmer prim in dla réda.
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer difetìv in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A005100 di nùmer difetìv in dal web.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001844 di nùmer quadrê sentrê in dla réda.
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer sòma ed 2 nùmer quèder diferèint tra 'd lōr e minga 0 in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A004431 di nùmer sòma ed 2 nùmer quèder diferèint tra 'd lōr e minga 0.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000404 di nùmer sòma ed 2 nùmer quadrê diferèint da 'l 0.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001481 di nùmer sòma ed 2 quadrê.
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer dodecagonèl sentrê in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A003154 di nùmer dodecagonèl sentrê in dla réda.
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer tridecagonèl mis tut in fila ùn drē cl èter in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A051865 di nùmer tridecagonèl in dal web.
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer piramidèl dodecagonèl in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A007587 di nùmer piramidèl dodecagonèl in dla réda.
- ↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer dla sucesiòun ed Fibonacci in dal sit edl’OEIS.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000045 edla sucesiòun ed Fibonacci in dal web.
- ↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev in dla réda.
Èter progèt
Wikimedia Commons contiene file multimediali su 13 (nùmer)
Wikizionario contiene la voce di dizionario «13 (nùmer)»
Colegamèint estèren
- (IT) La vóś in sìm'a 'l vocabolàri Treccani.
- (IT) D'indû a deśvìn al só nòm in sìm'a etimo.it.
- (EN) La sequèinsa OEIS A000040 di nùmer prim in dla réda.
- (EN) I nùmer difetìv elenchê da l’OEIS in dal web.
- (EN) I nùmer difetìv in dal sit Prime Glossary.
- (EN) I nùmer difetìv in dal sit MathWorld.
- (EN) I nùmer difetìv in dal sit PlanetMath.
- (EN) La sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev in dla réda.
- (EN) La sèri di nùmer idònev in dal sit MathWorld.
- (EN) La sequèinsa A001844 di nùmer quadrê sentrê edl’OEIS in dla réda.
- (EN) Al nùmer quadrê sentrê spieghê in dal sit mathworld.com.
- (EN) La sequèinsa OEIS A003154 di nùmer dodecagonèl sentrê in dla réda.
- (EN) La sequèinsa OEIS A051865 di nùmer tridecagonèl in dal web.
- (EN) La sequèinsa OEIS A007587 di nùmer piramidèl dodecagonèl in dla réda.
- (EN) La sequèinsa OEIS A000045 edla sucesiòun ed Fibonacci in dal web.
- (EN) Na spiegasiòun di nùmer figurê dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011.