12 (nùmer)

Carpśàn

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

Na stèla cun dòdeś spigol di diferèint culōr più inportànt.

Al 12 damànd un nùmer pentagonèl.

Al 12 damànd un nùmer endecagonèl sentrê.

Al 12 damànd un nùmer dodecagonèl.

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 12, mo invéci 'l an 12 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)

Al 12 (dòdeś, dodici in itagliàṅ, duodecim in latèin) 'l è al nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'a seguìs 'l 11 (undeś) e 'l vin prìma dal 13 (trèdeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XII. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al dodicéśim post.

Proprietê matemàtichi

'L è 'n nùmer pèra.
Al 12 'l è 'n nùmer cumpòst, send la moltìplica dal 2 col 6:
Fatoriśasiòun: $12=2\cdot 2\cdot 3=2^{2}\cdot 3$
Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr,^[1]
séri ciamèda anca di nùmer quèśi prim, indû, in cal chèś chè, a s descòr ed nùmer 3-quèśi prim.^[2]^[3]
Al 12 al gh'à 6 diviśōr: 1, 2, 3, 4, 6, 12.
Send che la sòma di só diviśōr pròpi l'è più granda che lò stès:
1+2+3+4+6 = 16 > 12, dòunca al 12 ’l è 'n nùmer abundànt.^[4]
'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer pentagonèl, gnend dop dal 5 e prìma dal 22:^[5]
1, 5, 12, 22, 35, 51, 70, 92, 117, 145, 176, 210, 247, 287, 330, 376, 425, 477, 532, 590 ...^[6]
'L è 'l 2^nd edla séri di nùmer endecagonèl sentrê, gnend dop edl 1 e prìma dal 34:^[7]
1, 12, 34, 67, 111, 166, 232, 309, 397, 496, 606, 727, 859, 1002, 1156, 1321, 1497, 1684 ...^[8]
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer dodecagonèl, gnend dop edl 1 e prìma dal 33:^[9]
1, 12, 33, 64, 105, 156, 217, 288, 369, 460, 561, 672, 793, 924, 1065, 1216, 1377, 1548 ...^[10]
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer piramidèl endecagonèl, gnend dop edl 1 e prìma dal 42:^[11]
1, 12, 42, 100, 195, 336, 532, 792, 1125, 1540, 2046, 2652, 3367, 4200, 5160, 6256, 7497, 8892 ...^[12]
'L è 'l 3^rs edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter: $12=5+7$ $12=5+7$
5, 8, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 52, 60, 68, 78, 84, 90, 100, 112, 120, 128, 138, 144, 152 ...^[13]^[14]
- al 2^nd edla sequèinsa di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē, cum i s pólen considerèr i $5$ e $7$ ^[15]
  8, 12, 24, 36, 60, 84, 120, 144, 204, 216, 276, 300, 360, 384, 396, 456, 480, 540, 564, 624, 696 ...^[16]
Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57, 58,
60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240, 253,
273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.^[17]

La figùra dal dodecàgon regolèr.

Un dodecaéder regolèr con tuti el faci a forma ed pentàgon regolèr.

Al dodecaéder regolèr drē a prilèr.

Al nùmer 12 in dla Giometrìa

Al polìgon ch'al gh'à dòdes cô in dal só perìmeter 'l è al dodecàgon.
I poliéder ch'i gh'àn dòdes fàci in dal só estèren i ìn al dodecaéder, al prìśma decagonèl e 'l piràmid cun la bêś endecagonèla, sìa regolèr che minga.

Vóś lighèdi

Referèinsi

↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) La spiegasiòun di nùmer quèśi prim in dal sit mathworld.wolfram.com.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A014612 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A005101 di nùmer abundànt in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer pentagonèl mis tut in fila ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa A000326 di nùmer pentagonèl edl’OEIS in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer endecagonèl sentrê in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A069125 di nùmer endecagonèl sentrê in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer dodecagonèl in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sucesiòun OEIS A051624 di nùmer dodecagonèl in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed nùmer piramidèl endecagonèl in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A007586 di nùmer piramidèl endecagonèl in dla réda.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed nùmer sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001043 di nùmer sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A054735 di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē.
↑ (EN) sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev.

Èter progèt

Wikimedia Commons contiene file multimediali su 12 (nùmer)
Wikizionario contiene la voce di dizionario «12 (nùmer)»

Colegamèint estèren

(IT) La vóś in sìm'a 'l vocabolàri Treccani.
(IT) D'indû a deśvìn al só nòm in sìm'a etimo.it.
(EN) La sequèinsa OEIS A014612 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.
(EN) Sequèinsa OEIS A005101 di nùmer abundànt in dla réda.
(EN) La spiegasiòun dal nùmer abundànt in The Prime Glossary.
(EN) Al nùmer abundànt in dal sit mathworld.wolfram.com.
(EN) Al nùmer abundànt spieghê in dal sit planetmath.org.
(EN) Al nùmer pentagonèl in dal sit mathworld.com.
(LA) Mirabilibus proprietatibus numerorum pentagonalium 'd Eulēr in dal web.
(EN) La sequèinsa OEIS A069125 di nùmer endecagonèl sentrê in dla réda.
(EN) La sucesiòun OEIS A051624 di nùmer dodecagonèl in dal web.
(EN) La sequèinsa OEIS A007586 di nùmer piramidèl endecagonèl in dla réda.
(EN) Na spiegasiòun di nùmer figurê dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011.
(LA) De institutione arithmetica libri duo dal Boèsi in sìm'a openlibrary.com.
(EN) La sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev in dla réda.
(EN) La sèri di nùmer idònev in dal sit MathWorld.

[1] (EN) 'N elèinc dimòndi gros 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’OEIS.

[2] (EN) La spiegasiòun di nùmer quèśi prim in dal sit mathworld.wolfram.com.

[3] (EN) Sequèinsa OEIS A014612 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.

[4] (EN) Sequèinsa OEIS A005101 di nùmer abundànt in dla réda.

[5] (EN) 'N elèinc dimòndi gròs di nùmer pentagonèl mis tut in fila ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.

[6] (EN) Sequèinsa A000326 di nùmer pentagonèl edl’OEIS in dla réda.

[7] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer endecagonèl sentrê in dal sit edl’OEIS.

[8] (EN) Sequèinsa OEIS A069125 di nùmer endecagonèl sentrê in dla réda.

[9] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer dodecagonèl in dal sit edl’OEIS.

[10] (EN) Sucesiòun OEIS A051624 di nùmer dodecagonèl in dla réda.

[11] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed nùmer piramidèl endecagonèl in dal sit edl’OEIS.

[12] (EN) Sequèinsa OEIS A007586 di nùmer piramidèl endecagonèl in dla réda.

[13] (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed nùmer sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.

[14] (EN) Sequèinsa OEIS A001043 di nùmer sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter.

[15] (EN) 'N elèinc dimòndi gros di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē in dal sit edl’OEIS.

[16] (EN) Sequèinsa OEIS A054735 di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē.

[17] (EN) sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]