14 (nùmer)

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 14, mo invéci 'l an 14 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)

Al 14 (quatòrdeś, quattordici in itagliàṅ, quattuordecim in latèin) 'l è al nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'a seguìs al 13 (trèdeś) e 'l vin prìma dal 15 (quìndeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XIV. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al quatordicéśim post.

Proprietê matemàtichi

Al 14 'l è 'n nùmer cumpòst, send la moltìplica dal 2 col 7:
Fatoriśasiòun: $14=2\cdot 7$
Send la sóma di só divisōr pròpi più cìca che lò stès, 1+2+7 = 10 < 14, dòunca al 14 'l è 'n nùmer difetîv:^[1]
1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 29, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 38 ...^[2]

Al nùmer piramidèl quadrê 14 mìs in figùra.

'L è 'l secònd nùmer edla sequèinsa di nùmer tridecagonèl sentrê, gnend dop edl 1 e prìma dal 40:^[3]
1, 14, 40, 79, 131, 196, 274, 365, 469, 586, 716, 859, 1015, 1184, 1366, 1561, 1769, 1990, 2224 ...^[4]
'L è 'l secònd nùmer edla sequèinsa di nùmer tetradecagonèl, gnend dop edl 1 e prìma dal 39:^[5]
1, 14, 39, 76, 125, 186, 259, 344, 441, 550, 671, 804, 949, 1106, 1275, 1456, 1649, 1854, 2071 ...^[6]
'L è 'l ters nùmer edla séri di nùmer piramidêl quadrê, gnend dop dal 5 e prìma dal 30:^[7]
1, 5, 14, 30, 55, 91, 140, 204, 285, 385, 506, 650, 819, 1015, 1240, 1496, 1785, 2109 ...^[8]

Al tetradecàgon regolèr.

Al prìśma dodecagonèl.

Al polìgon ch'al gh'à quatòrdeś cô in dal só perìmeter 'l è al tetradecàgon.
I poliéder ch'i gh'àn quatòrdes faci in dal só estèren i ìn i prìśma dodecagonèl e 'l piràmid cun la bêś tridecagonèla, sìa regolèr che minga.