Edgar Allan Poe
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Edgar Allan Poe (Boston, 19 ad Śnar dal 1809 – Baltimòra, 7 'd Utóbar dal 1849) 'l è stâ un scritōr e puéta americàṅ, cunsiderâ òṅ di più impurtànt dla literadùra di Stat Unî, invintōr dal racònt pulisièsc, d'l urōr e dal śal psiculògic, finénd anc p'r èsar arcurdâ p'r i sò racònt gòtic.
Biugrafìa
Edgar Poe (quést chè 'l è al sò nóm ad batéś) 'l è nâ a Boston in dal 1809, fiól di atór Elizabeth Arnold Hopkins Poe e David Poe Jr. Al gh'iva anc du fradèi, William Henry Leonard Poe e Rosalie Poe. Dòp la mòrt di genitōr, quànd lò al gh'iva dū an, al và a vìvar a cà ad John Allan, un marcànt dimóndi ric ad Richmond.
In dal 1815 i s trasferìsan in Inghiltéra e Edgar al taca a 'ndar a scóla in fiṅ a 'l 1820. Da putèṅ al gh'iva na bèla memòria e la sò èsar purtâ p'r al rimi e gl'anàfuri (na manéra ad ripétar al stési paròli tacànd dal fraśi nóvi par marcàr un cuncèt) al gh pòrta al scutmàj ad jingle-man.
I genitōr adutìṿ i gh vlìvan dar n'educasiòṅ ingléśa strica e lò al taca a studiàr in dla scóla ad Stoke Newington cuma pò al cuntarà in dla sò òpra William Wilson.
In dal 1821, a und'ś an, al tórna in di Stat Unî in dua al scriv al sò primi pueśìi. Butâ fóra da l'Acadèmia ad Richmond in dal 1825, al s inamurò 'd Elena Stannard, màdar 'd un sò cumpàgn ad scóla, ma lē la mór prèst. Edgar al patìs dimóndi e, dand 'n òć al sò létri, a s capìs ch'l andàva da par lò a piànśar in sal sò tómba ad nòt e par soqànt méś.
In c'l an lè al scriv dal rimi in unór 'd Elena e pò 'd Eleonora, Irene, Paeau. Ma sōl la Sarah Elmira Royster la cuntàva dimóndi par lò ma 'l matrimòni di dū 'l à patî i ustacùi dal pàdar dla dóna parchè lò al gh l'iva cun al sgnór Allan, al pàdar 'dutìṿ ad Poe.
Par Poe al 1826 'l è stâ 'n an deciśìṿ parchè al sa distàca da sò pàdar ch'al n vliva minga jutàr-al par via di dèbit che Edgar 'l iva fat in di sò an a l'Università dla Virgìgna. In dal 1834, prima ad murìr, al vèṅ diśeredâ par sò pàdar ch'al n s éra minga giustâ sèg.
Poe al tacò a guadagnàr-as da vìvar scrivénd a Baltimòra, Richmond, New York e Filadèlfia e in dal 1835 al fà gnir fóra i sò prim racònt in sal Courier. Al taca anc a lauràr par la redasiòṅ dal Southern Literary Messenger ad Richmond ma la sò vita la cuntìnua a èsar pîna ad patimènt. 'L an dòp al spóśa sò cuśìna Virginia Clemm ch'la gh'iva sōl tred'ś an.
Fra 'l 1837 e 'l 1838 al scriv Storia di Arthur Gordon Pym (The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket) ch'a véd pò la luś in dal 1838. A s trada 'd òṅ di lìbar più famóś ad Poe, e òṅ di più impurtànt dla sò prudusiòṅ dal terōr.
In dal 1840 al pùblica a Filadèlfia La caduta della casa degli Usher, Morella, William Wilson, La cometa e La conversazione di Eiros e Charmion.
In dal 1841 l'è la vòlta ad Il ritratto ovale, La vita della morte e La maschera della morte rossa. Al scriv anc I delitti della rue Morgue cun prutagunìsta al studióś dal crìmin Auguste Dupin, cunsiderâ òṅ di prim lavōr dal gènar pulisiésc.
Lo scarabeo d'oro (1843), Il corvo e altre poesie (1845) e Il gatto nero (1843) i al fànan pò dvintàr famóś in tut al mónd.
«
...One day she accompanied me, upon some household errand, into the cellar of the old building which our poverty compelled us to inhabit. The cat followed me down the steep stairs, and, nearly throwing me headlong, exasperated me to madness. Uplifting an axe, and forgetting, in my wrath, the childish dread which had hitherto stayed my hand, I aimed a blow at the animal which, of course, would have proved instantly fatal had it descended as I wished. But this blow was arrested by the hand of my wife. Goaded, by the interference, into a rage more than demoniacal, I withdrew my arm from her grasp and buried the axe in her brain. She fell dead upon the spot, without a groan. This hideous murder accomplished, I set myself forthwith, and with entire deliberation, to the task of concealing the body. I knew that I could not remove it from the house, either by day or by night, without the risk of being observed by the neighbors. Many projects entered my mind. At one period I thought of cutting the corpse into minute fragments, and destroying them by fire. At another, I resolved to dig a grave for it in the floor of the cellar. Again, I deliberated about casting it in the well in the yard - about packing it in a box, as if merchandize, with the usual arrangements, and so getting a porter to take it from the house. Finally I hit upon what I considered a far better expedient than either of these. I determined to wall it up in the cellar - as the monks of the middle ages are recorded to have walled up their victims. For a purpose such as this the cellar was well adapted. Its walls were loosely constructed, and had lately been plastered throughout with a rough plaster, which the dampness of the atmosphere had prevented from hardening. Moreover, in one of the walls was a projection, caused by a false chimney, or fireplace, that had been filled up, and made to resemble the red of the cellar. I made no doubt that I could readily displace the bricks at this point, insert the corpse, and wall the whole up as before, so that no eye could detect any thing suspicious. And in this calculation I was not deceived. By means of a crow-bar I easily dislodged the bricks, and, having carefully deposited the body against the inner wall, I propped it in that position, while, with little trouble, I re-laid the whole structure as it originally stood. Having procured mortar, sand, and hair, with every possible precaution, I prepared a plaster which could not be distinguished from the old, and with this I very carefully went over the new brickwork. When I had finished, I felt satisfied that all was right. The wall did not present the slightest appearance of having been disturbed. The rubbish on the floor was picked up with the minutest care. I looked around triumphantly, and said to myself - "Here at least, then, my labor has not been in vain." My next step was to look for the beast which had been the cause of so much wretchedness; for I had, at length, firmly resolved to put it to death. Had I been able to meet with it, at the moment, there could have been no doubt of its fate; but it appeared that the crafty animal had been alarmed at the violence of my previous anger, and forebore to present itself in my present mood. It is impossible to describe, or to imagine, the deep, the blissful sense of relief which the absence of the detested creature occasioned in my bosom. It did not make its appearance during the night - and thus for one night at least, since its introduction into the house, I soundly and tranquilly slept; aye, slept even with the burden of murder upon my soul! The second and the third day passed, and still my tormentor came not. Once again I breathed as a freeman. The monster, in terror, had fled the premises forever! I should behold it no more! My happiness was supreme! The guilt of my dark deed disturbed me but little. Some few inquiries had been made, but these had been readily answered. Even a search had been instituted - but of course nothing was to be discovered. I looked upon my future felicity as secured. Upon the fourth day of the assassination, a party of the police came, very unexpectedly, into the house, and proceeded again to make rigorous investigation of the premises. Secure, however, in the inscrutability of my place of concealment, I felt no embarrassment whatever. The officers bade me accompany them in their search. They left no nook or corner unexplored. At length, for the third or fourth time, they descended into the cellar. I quivered not in a muscle. My heart beat calmly as that of one who slumbers in innocence. I walked the cellar from end to end. I folded my arms upon my bosom, and roamed easily to and fro. The police were thoroughly satisfied and prepared to depart. The glee at my heart was too strong to be restrained. I burned to say if but one word, by way of triumph, and to render doubly sure their assurance of my guiltlessness. "Gentlemen," I said at last, as the party ascended the steps, "I delight to have allayed your suspicions. I wish you all health, and a little more courtesy. By the bye, gentlemen, this - this is a very well constructed house." [In the rabid desire to say something easily, I scarcely knew what I uttered at all.] - "I may say an excellently well constructed house. These walls are you going, gentlemen? - these walls are solidly put together;" and here, through the mere phrenzy of bravado, I rapped heavily, with a cane which I held in my hand, upon that very portion of the brick-work behind which stood the corpse of the wife of my bosom. But may God shield and deliver me from the fangs of the Arch-Fiend! No sooner had the reverberation of my blows sunk into silence, than I was answered by a voice from within the tomb! - by a cry, at first muffled and broken, like the sobbing of a child, and then quickly swelling into one long, loud, and continuous scream, utterly anomalous and inhuman - a howl - a wailing shriek, half of horror and half of triumph, such as might have arisen only out of hell, conjointly from the throats of the dammed in their agony and of the demons that exult in the damnation. Of my own thoughts it is folly to speak. Swooning, I staggered to the opposite wall. For one instant the party upon the stairs remained motionless, through extremity of terror and of awe. In the next, a dozen stout arms were toiling at the wall. It fell bodily. The corpse, already greatly decayed and clotted with gore, stood erect before the eyes of the spectators. Upon its head, with red extended mouth and solitary eye of fire, sat the hideous beast whose craft had seduced me into murder, and whose informing voice had consigned me to the hangman. I had walled the monster up within the tomb!»
(EN)(The Black cat - Al gat négar, 1843)
«
...Un dè lì lē la m è gnuda drē parchè la gh'iva da far di lavōr dumèstic in dal scantinâ d'l edifìsi vèć in du a séran custrét a vìvar adès parchè a séran pòvar. Al gat naturalmènt al m iva tgnû drē anca lò śò p'r i scalèṅ rìpid e, esénd mè andâ in a risć ad strabucàr par cólpa sua, a n 'l iva minga fat par miràcul, a n in psiva piò e a séra rabî mat. A ìva tirâ sù na manàra e, daśmindgànd p'r al narvóś la paùra che in cal mumènt lè la m ìva tratgnû la maṅ, a iva tirâ un cólp còntra cla bèstia lè e 'l è sicùr ch'a 'l arév masâ sùbit s'al fus gnû cuma a 'rév vlû. Ma al cólp 'l éra stâ parâ par la maṅ ad mè mujér. Al sò intervènt al m impinì 'd un furór dal pòrco diàvul e, librànd viulentemènt al mè bras ch'la m tgniva stric, a gh'iva stablî la manàra in dal sarvèl. Lì lē la cascò śò mòrta séca, sénsa far gnanc un gèmit. Subìt dòp avér fat cal crìmin lè acsè udióś, a-j-ò tacâ fiṅ da subìt a pinsàr cum a pséva far par lugàr al cadàvar. A saìva ch'a n psiva minga purtàr-al fóra 'd cà, né ad dè e gnanc ad nòt, sénsa 'ndàr in a risć 'd èsar nutâ p'r i vśinént. A iva tacâ a figuràr-um dimóndi prugèt in dla mènt. Subìt a iva pinsâ ad tajàr in cunsèṅ al cadàvar e pò far-i sparìr in dal fóg. In un secónd mumènt a iva decìś ad scavàr na fòsa in dal pavimènt dla cantìna. Pò a iva traplâ ad butàr-al śò in dal pós dal curtìl o ad mét'r-al dèntar dna scatla, cuma s'al fus quèl ad valór, e urdnàr a 'l purtér ad purtàr-al via 'd cà. A la fiṅ a iva decìś al piaṅ ch'a m parìva quél fat méj, quél ad muràr-la pròpria in dla cantìna, cum a ś dgiva i faìsan i mònac mediuevài cun al sò vitmi. La cantìna l'éra pròpria 'l pòst giust par quél ch'a vliva far. I sò mur i éran custruî in na manéra gréśa, e intunacâ ad frésc cun dal cimènt da pòc e minga indurî par via d'l ùmad dal tèmp. Da piò, a gh'éra anc un rièntar dvû a un camèṅ fals, ch'l éra stâ impinî par far-al dvintàr cumpàgn a 'l rèst dal scantinâ. A iva curâ 'l fat ch'a sarés stâ fàcil spustàr al prédi in cal punt lè, met'r-ag dèntar al cadàvar, e turnàr a muràr tut cuma 'l éra prima, in manéra che ninsòṅ 'l arév psû far a mènt a gnint ad suspèt. I mè càlcui i n gh'ìvan minga da inganàr-um. Cun 'l ajùt dna bara ad fèr a iva spustâ da na banda al prédi e, dòp avér mis bèṅ al cadàvar incòst a 'l mur intèran, a 'l iva fisâ in cla puśisiòṅ lè, mèntar a séra drē a métar sù al prédi sénsa fadìga, cuma l'éra stada custruìda a 'l inìsi. A m sira tòlt, stand bèṅ aténti, dla calsìna e dla sàbia e a ìva priparâ 'l intònag in manéra ch'a n fus briśa pusìbil arcgnósar quél nóṿ da 'l vèć, quaciànd al tut cun cura. Quànd a iva finî a m sòṅ réś cònt dal fat ch'a ìva fat pròpria un bèl lavōr e a sira cuntènt. Al mur al n parìva gnanc un pòc ch'al fus stâ manumés. Dòp avér spasâ al pavimènt par bèṅ di scart e dla spurcìsia a m séra guardâ 'd intóran dgénd-um «Méno mâl! Al mè fadìghi i aṅ cuntâ a quèl!». Subìt dòp, al mè prim pinsér 'l éra stâ quél 'd andàr a pascàr cla bèstia lè ch'l'iva cauśâ al diśàstar parchè a la vliva pròpria masàr a tut i còst. S'a fus stâ bòṅ ad ciapàr-la in cal mumènt, al sò destîṅ al sarév séns àtar stâ sgnâ ma, a paréva ch'la gata, furba cum l'éra, la s fus spavintàda dal mè scat ad narvóś e la s guardàva bèṅ a turnàr da cla banda, vist cum a sira arvèrs. A m è impusìbil dascrìvar, o far figuràr a 'l letōr, al sèns prufónd ad sulevasiòṅ in dal pèt ch'a gh'iva p'r al fat che la bèstia maladéta l'éra sparìda. Par tuta la nòt la n s éra vduda e acsè, par na nòt almanc da quànd l'éra gnuda in cà, a psìva durmìr bèṅ e in paś. Sè, a-j-ò durmî nunustànt al péś dal delìt ch'a gh'iva in dl'anma! Un secónd dè al pasò, pò un tèrs ma la mè turmentadóra la n cumparìva minga. A iva turnâ a respiràr cum 'n óm lìbar. Séns àtar al móstar, spavintâ, 'l éra scapâ via da la mè cà par sèmpar! A n la 'rév vduda piò! A n psiva èsar più cuntènt, a n sintiva dagnóra la còlpa par quél ch'a iva fat ad mâl. Dla gint la m iva fat dal dmandi ma mè a iva sèmpar rispòst bèṅ. L'éra anc stada vèrta n'inchièsta, ma naturalmènt ninsòṅ 'l iva capî gnint. A sìra cèrt 'd avér-la fata franca e 'd avér un futùr tranquìl e sénsa pinsér. Al quàrt dè dòp al masamènt i éran gnû in dla mè cà, sénsa che a m 'l aspitìs, na squàdra ad pulisiòt par far n'ispesiòṅ curàda dal stansi. Ma mè a n s éra minga imbarasâ parchè a sira sicùr ch'a n s psis minga andàr dèntar al pòst ch'a iva lugâ. I funsiunàri ad pulisìa i m ìvan dmandâ 'd andàr-ag sèg durànt la perquiśisiòṅ. Tut i cantòṅ, tut i tanabuś i fùran guardâ. A la fiṅ i éran andâ śò in cantìna par la tèrsa o quàrta vòlta ma gnanc òṅ di mè mùscui al tarmò. Al mè cór al batìva càlum cuma quànd al bat mèntar a s dòrm al són dl'incucènsa. A fava avànti e indrē in cantìna sénsa dar 'd inténdar gnint, tgnénd i bras cunsèrt a 'l pèt. I pulisiòt i m ìvan dit ch'i éran a pòst e ch'i éran drē a 'ndar via. La cuntintésa dal mè cór l'éra tròp granda parchè a psis tgnir-la sòdi. A bruśàva dla vója ad dir incóra n'atra paròla, par dar fòrsa a 'l mè triònf e dar-ag un mutìṿ da piò par pinsàr ch'a s éra pròpria sénsa cólpa. «Sgnór» a dgiva mèn'r i éran drē a muntàr sù da 'l scali «A sòṅ cuntènt ch'a iv calmâ i vòstar suspèt. A v àugur la bòna salùt e a v dag i mè umaǵ. Vist ch'a sém in argumènt, sgnór, quésta chè... quésta chè l'è na cà fata pròpria dimóndi bèṅ» in dal deśidèri murbóś ad dascórar bèṅ a n m rindéva minga cònt dal paròli ch'a dgiva «Ansi a pòs dir ch'l'è na cà fata sù in na manéra fóra dal cumùṅ. Chi mur chè, siv bèla drē a scapàr via sgnór?, chi mur chè, guardâ bèṅ cum i èṅ sòlid!» A cal punt lè a sìra tut dèntar a 'n spròlug da sfida e a iva tacâ a piciàr péś cun un martlàs ch'a tgniva in maṅ còntra cal mur lè ch'al lugàva al cadàvar ad mè mujér ch'a gh'iva vlû bèṅ dimóndi. Ma che Dio al pòsa dar-um prutesiòṅ e liberàr-um dal śgranfgnàdi dal Gran Demòni! Subìt dòp ch'i rumór di mè còlp i s éran śmursâ in dal silènsi, ca-la lè na vóś ch'la gniva fóra da cal lòcul lè segrét. Subìt l'éra na pianśùda sufucàda e a trat, cuma al lamènt 'd un putèṅ, ma pò l'éra dvintàda un sig cuntìnuv, élt, lung, straṅ e minga umàṅ, 'n ululâ mèś 'd urōr e mèś ad triònf e sōl da 'l Inféran a psiva gnir fóra na ròba cumpàgna, cuma se tuti al góli di danâ in di lór patimènt e quéli di dèmun cuntènt in frònt a ch'i umaṅ lè acsè danâ i s fùsan misi insém. Ad quéi ch'i fùsan i mè pinsér in cal mèntar 'l è da mat dascórar-'n. Sinténd-um gnir méno, a iva tacâ a strabucàr un pòc a 'l indrē in diresiòṅ dal mur da cl'atra banda. P'r un mumènt i pulisiòt, rivâ bèla in sima a 'l scali, i éran armast lè férum, ślâ par via d'l urōr e dna sòrta ad paùra sénsa spiegasiòṅ. Subìt dòp dódas bras fòrt i s éran mis a lauràr atàc a cal mur. Quést chè al cascò śò 'd un cólp e al cadàvar, dagnóra tut marsî e śbrandlâ cun dal maci ad sangṿ cumpàt, 'l éra in frònt a i òć di agènt. In sla sò tèsta, cun la sò rósa bóca vèrta dal tut e 'n sōl òć ad vampa, 'l éra sintâ la bèstia spavintóśa, cun la sò malìsia ch'la m iva spint a masàr e la sò vóś ch'la m iva cunśgnâ a 'l bòja. A iva murâ viṿ al móstar dèntar la tómba!»
(MUD)
In dal 1846 la mór sò mujér ad teberculóśi e lò al casca in dla deśulasiòṅ più négra, butànd-as in dl'alcool. Al sò èsar pòvar e sénsa bèsi (l'è custrét a druàr i linsói matrimugnàl cuma sudàri par la sò spóśa) al fà crésar incóra da piò la sò depresiòṅ.
Al 3 'd Utóbar dal 1849 Poe al vèṅ catâ minga lùcid e mèś insiminî par li stradi ad Baltimora. Purtâ sùbit a 'l uśdàr, al mór al gióran 7.
Òpri
Pueśìi
|
|
Rumànś
- Storia di Arthur Gordon Pym (The narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket) (1837)
Racònt
I Racònt dal mistēr e dla raśòṅ
- I delitti della rue Morgue (The murders in the rue Morgue, ciclo di Dupin) (1841)
- Il mistero di Marie Rogêt (The mystery of Marie Rogêt, ciclo di Dupin) (1842)
- La lettera rubata (The purloined letter, ciclo di Dupin) (1845)
- Lo scarabeo d'oro (The gold-bug) (1843)
I Racònt dal terōr
- Metzengerstein (Metzengerstein) (1832)
- Perdita di fiato (Loss of breath) (1832)
- Manoscritto trovato in una bottiglia (Ms. found in a bottle) (1833)
- L'appuntamento (The assignation) (1834)
- Berenice (Berenice) (1835)
- Morella (Morella) (1835)
- Ombra (Shadow - A Parable) (1835)
- Silenzio (Silence - A fable) (1837)
- Ligeia (Ligeia) (1838)
- La caduta della casa degli Usher o La rovina della casa degli Usher (The fall of the house of Usher) (1839)
- William Wilson (William Wilson) (1839)
- L'uomo della folla (The man of the crowd) (1840)
- Una discesa nel Maelstrom (A descent into the Maelström) (1841)
- L'Isola della Fata (The Island of the Fay) (1841)
- Eleonora (Eleonora) (1841)
- Il ritratto ovale (The oval portrait) (1842)
- La maschera della morte rossa (The masque of the Red Death) (1842)
- Il pozzo e il pendolo (The pit and the pendulum) (1842)
- Il cuore rivelatore (The tell-tale heart) (1843)
- Il gatto nero (The black cat) (1843)
- La cassa oblunga (The oblong box) (1844)
- Sei tu il colpevole (Thou art the man) (1844)
- Rivelazione mesmerica (Mesmeric revelation) (1844)
- Una storia delle Ragged Mountains (A tale of the Ragged Mountains) (1844)
- La sepoltura prematura (The premature burial) (1844)
- Il genio della perversione o Il demone della perversità (The imp of the perverse) (1845)
- La verità sul caso di Mr. Valdemar (The facts in the case of M. Valdemar) (1845)
- Il barile di Amontillado o La botte di Amontillado (The cask of Amontillado) (1846)
- La sfinge (The sphinx) (1846)
- Hop-Frog (Hop-Frog) (1849)
- Bon-Bon (Bon-Bon)
- Von Kempelen e la sua invenzione (Von Kempelen and his discovery)
- Il giocatore di scacchi di Maelzel (Maelzel's chessplayer)
- L'incomparabile avventura di un certo Hans Pfaall (The unparalleled adventure of one Hans Pfaall)
- Quattro bestie in una (Four beasts in one)
- Tre domeniche in una settimana (Three sundays in a week)
- L'uomo finito (The man that was used up)
- Gli occhiali (The spectacles)
- Il sistema del dr. Catrame e del prof. Piuma (The system of dr. Tarr and prof. Fether)
- Il duca de l'Omelette (Le duc de l'Omelette)
- Mai scommettere la testa col diavolo (Never bet the devil your head)
- Il potere delle parole (The power of the words)
- Mellonta Tauta (Mellonta Tauta)
- Una storia di Gerusalemme (A tale of Jerusalem)
- Lionizing (Lionizing)
- Le terre di Arnheim (The domain of Arnheim)
- Il villino di Landor (Landor's cottage)
- La frottola del pallone (The balloon hoax)
- Colloquio di Monos e Una (The colloquy of Monos and Una)
- Conversazione di Eiros e Charmion (The conversation of Eiros and Charmion)
- Il millesimo-secondo racconto di Sheherazade (The thousand-and-second tale of Sheherazade)
- Re Peste (King Pest)
- Mistificazione (Mistyfication)
- Il diavolo nel campanile (The devil in the belfry)
- Quattro chiacchiere con una mummia (Some words with a mummy)
- Mattino sul Wissahiccon - L'alce (Morning on the Wissahiccon - The elk)
- Il diario di Julius Rodman (The journal of Julius Rodman) (1840) (racònt minga finî)
Racònt da rìdar e ad sàtira literària
- L'uomo d'affari (The business man)
- L'Angelo del Bizzarro (The Angel of the Odd)
- Perché il francesino porta la mano al collo (Why the little franchman wears his hand in a sling)
- La truffa (Diddling)
- Come icsare un paragrafo (X-ing a paragrab)
- Vita letteraria di Thingum Bob (The literary life of Thingum Bob, Esq.)
- Come scrivere un articolo per Blackwood (How to write a Blackwood article)
- Una situazione imbarazzante o La Falce del Tempo (A predicament)
Racòlti
- Racconti del grottesco e dell'arabesco (Tales of the Grotesque and the Arabesque) (1840)
- Racconti in prosa (Prose Tales) (1843)
- Racconti (Tales) (1845)
Atri òpri
- Eureka (Eureka - A prose poem) (saǵ)
- Poliziano (Politian) (comèdia minga finìda)
- La filosofia della composizione (The philosophy of composition) (saǵ)
- Filosofia dell'arredamento (The philosophy of furniture) (saǵ)
- Il principio poetico (The poetic principle) (saǵ)
- La razionalità del verso (The rationale of verse) (saǵ)
- Epistolario (Longanesi & C., 1955)
Film fat druànd i sò lavōr
- Le puits et le pendule, regìa 'd Henri Desfontaines (1909)
- The Raven (sénsa rigìsta) curtumetràǵ dal 1912
- La caduta della casa Usher (La chute de la maison Usher) ad Jean Epstein (1928)
- I vivi e i morti (The fall of the house Usher) ad Roger Corman (1960)
- Il pozzo e il pendolo ad Roger Corman (1961)
- Sepolto vivo (The premature burial 1962) ad Roger Corman.
- I racconti del terrore (Tales of Terror) ad Roger Corman (1961)
- Le puits et le pendule 'd Alexandre Astruc (1964)
- La maschera della morte rossa (The masque of the red death) ad Roger Corman (1964)
- La tomba di Ligeia (The Tomb of Ligeia) ad Roger Corman (1964)
- Tre passi nel delirio ad Federico Fellini, Louis Malle e Roger Vadim (1968)
- I terrificanti delitti degli assassini della via Morgue ad Gordon Hessler (1971)
- Black Cat (Gatto nero) ad Lucio Fulci (1981)
- La casa degli Usher (The fall of the house of Usher) ad James L. Conway (1981)
- Due occhi diaboloci ad Dario Argento e ad George A. Romero (1990)
- Sepolti vivi (Buried alive) ad Frank Darabont (1990)
- Il pozzo e il pendolo ad Stuart Gordon (1991)
- Il gatto nero ad Stuart Gordon (2007)