Èinsa
Artécol in dialèt arzân
L' Èinsa (Enza in italiân e Incia in latèin) l'é un fióm ed l'êlt' Itâlia, ch'al và a dêr a dréta dal Po. Al gh'à al surzéi ind la zôna pió luntâna e difécila da rivêregh ed l'Apenèin arzân. Al sègna al cunfîn tr' al teritôri ed Rèz e Pêrma; ind la stôria l'é stêda la côsta dal Tèri Matéldichi e 'dla Vâl di Cavalêr.
Cōrs dal fióm
modificaAl nâs da l'Êlp ed Sucîş, int l'Apenèin arzân, al fà a 1.157 mêter d' altèsa al Padòl o lêgh dal Lagastrèl, al şvilópa al só cōrs ed 93 km cun al divéder la pruvîncia ed Rèz da la pruvîncia ed Pêrma. Ind al trât in pianûra al se şlêrga un bèl pô e al cór cun divêrs râm in un lèt lêregh pîn ed giaròun. Al 's bóta in Po aşvèin a Bresèl.
Principalmèint al cōrs dal fióm as divéd in dō pêrti dal tót divêrsi òna da cl'êtra sìa cme natûra sìa cme stôria, a 's pōlen arcgnòser in dû trât che vînen ciamê normalmèint Êlta Vâl d' Èinsa al prém trât ch' al 's fà dal bacîn dal Lagastrèl e as bóta a bêsa bôga tr'al parèidi a péch e al forèsti ed l' Apenèin fîn a un pô pió zò ed Sân Pôl e al secònd trât al se dvâna ind la pêrta meridiunêla ed la Pianûra Padâna ciamê Vâl d' Èinsa ch' al và da Muntèc fîn al Po.
Andamèint dal j âchev
modificaDa cōrs d' acqua ed l'Apenèin l' Èinsa al sèint dimòndi dal piuvûdi che dân al furiōşi pîni ed l'avtûn (ânca bèin d'ed sōvra a i 1.000 m3/sec) e al mêgri, dimòndi pèişi, ed l'istê (al cōrs bâs al pōl armânger a sèch).
In premavèira però al ghà 'n ajót céch dal desfêres ed la nèiva ind al muntâgni.
Al dà al Po 'na mèdia ed cîrca 12 m3/sec.
Spòrt
modificaInd al só trât ed mèz l'é un pûnt d'arîv cgnusû per i pasiunê ed rafting, canoa e kayak.
Al travêrsa
modifica- Mûnchi dal Cōrt,
- Ramṣèit,
- Palansân,
- Vèt,
- Neviân d' j Arduini,
- Canòsa,
- Sân Pôl,
- Traversedél,
- Muntèc,
- Muntchiaróghel,
- Sânt'Ilâri,
- Gatâtich,
- Sôrbel,
- Mzân,
- Bresèl
Êter progèt
modifica
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Èinsa
