C'l artìcul chè 'l è scrit in Fraréś Emiliàn

Al Po a Turìn.


Al Po l'è al fium più lung d'Itaglia (652 chilomatri).

Storia

I Greci i g'avea miss nom Eridano, po dòp i antich rumàn i à tacà a ciamaral Padus (i dìs c'al sia parché a gh'iera un mucc ad pin salvadagh da vsin al fium), cl'è dvantà "Po" in tal vulgar, e inquò al's ciama cumpagn in italiàn e in tutt i dialett d'il pòst in du'c al pasa.

Al Po al vien zò dal Monviso, in Piemont, e al traversa par al lungh tutt l'Altitalia, da ovest a est, e al và a finir in tl'Adriatic, tra Frara e Ruìg: al's verz in't un gran delta in sett rami difarent. A'l g'ha un mucc d'afluént, parché tutt i fium dal nord-ovest (cuii dal Piemont e dla Lumbardia e dla Liguria e d'i Apenìn emiliàn) e anc'un par dala Svìzera i va a finir in tal Po.

Tuta la pianura par du c'ag pasa al Po, c'al va da Turén infin al mar, la's ciama Pianura Padana, la più grand pianura dl'Italia e in du c'ag a stà anca Frara, c'lè una dil zità più impurtant da vsin al Po (anc parché la stòria ad Frara la dipend purasà dal sò fium); altar pòst impurtant sul Po j è: Turén, Piasëinsa, Cremùna, Viadana, Gualtieri, Guastala, Ostilia e Revere, Gòr; mo anca Pavia, Mantua, Parma e Ruìg i è brisa tant luntan (a Parma a gh'è la sede dl'"Agenzia interregionale per il Po", quél ca prima a's ciamava al "Magistrat par'l Po").

In pianura al Po l'è quasi dapartutt navigabil; da Cremùna infin al mar a pò zirar anc il "drag", di gran barcun ch'i và su e zò con dil cargh ad merzz. La Pianura Padana l'è una dil terr più fertil d'Italia e l'è pina d'industri, par quest l'è sempar stada na zona purasà rica, specialment dop il bunifigh dil secul pasà.

Frara, a s'è dit ad dsòra, l'è la zità più ligada al fium: l'è sorta in tal Medioevo pròpria in sla riva dal fium, c'alòra la i'éra al cunfin tra'l Regn Lungubard e l'Impero bizantin. Il sò strad le i'éra quasi tutt d'il vie d'acqua cumpagna a Vnezia e al temp d'i Estens al Po al difandea la zità da i nemigh furastiér; par difendars dai Veneziàn i Estens i avea infin fat spustar al cors dal fium da sott ad sora ad Frara (in du'c l'è ancor'adess), acsì c'anc la foce l'è cambiada: prima la i'éra da vsin a Ravêna (e al Rén, al fium ad Bulògna, a'l iera n'afluent dal Po), mentr'adess l'è al Delta c'a gnussen tutt.

Ligam ad fora