Vènt sulàr
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al Vènt sulàr 'l è 'n flus ad partiséli carghi śbavśàdi fóra 'd cuntìnuv vèrs 'l estéran da 'l Sōl quànd la curóna sulàra la sa ślarga a na temperadùra 'd un migliòṅ ad grâd a 'l incìrca. A s trata 'd plaśma furmâ p'r al 95% da prutòṅ e eletròṅ (in na manéra praticamènt cumpàgna) e p'r al 5 % da partiséli alfa (nùcleo 'd èli). Al Sōl al pèrd c'n al vènt sulàr un quèl cuma utsènt migliòṅ ad chilo 'd materiàł a 'l secónd che però rispèt a la sò masa 'l è na cria da gnint.
Gl'efèt dal vènt sulàr su gl'aparéć letrònic, e su la salùt di èsar vivènt in generàł, i n èṅ minga tant bèi, par furtùna che quànd al riva su la Tèra, cun na śveltésa ch'la và da i duśènt a i nuvsènt km/s, a gh'è 'l camp magnètic di pòi ch'al fà da scûd a 'l pianēd dand vita a gl'auróri bureàli e austràli.
Al vènt sulàr al riva fiṅ a i cunfîṅ dl'elisféra in du 'l cuntribuìs a paràr via i raś còśmig, dimóndi periculóś, ch'i rìvan da 'l spasi estèran.