C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

La Luna Rossa dla Louis Vuitton Cup 2003
La Luna Rossa impgnàda cónt'r al Team New Zealand durànt la Louis Vuitton Cup dal 2007
ITA-74 tòlta śò in dal 2002


La Luna Rossa (Luna Rósa) l'è na barca itagliàna ch'l'à tòlt part a soquànti edisiòṅ dl'America's Cup 'd véla in di an 2000 (in dua la s l'è śugàda in finàl cóntar Black Magic dla Śelànda Nóva), 2003, 2007 e 2013. Al sò armadōr 'l è 'l imprendidōr Patrizio Bertelli dal grup Prada.

La Louis Vuitton Cup 1999/2000

L'idéa 'd Patrizio Bertelli ad tōr part a l'America's Cup, dòp al sfidi 'd Azzurra, 'd Italia e 'd Il Moro di Venezia, la nas fra 'l 3 e 'l 4 ad Favràr dal 1997 in dal studi d'l architét navàł German Frérs a Milàṅ. Faghénd dimóndi in présia Bertelli al tōś a lauràr da la sò banda al prugetìsta Doug Peterson, 'l as dla véla braśigliàṅ Torben Grael e 'l skipper Francesco de Angelis. Par far in manéra 'd ès'r-ag, al còmpra tri barchi americàni IACC da śvilupàr: “USA 28” (Kanza), “USA 43” (Might Mary), e “USA 23” (America³). Cuma baś itagliàna al sarnìs Punta Ala in Tuscàna in dua 'l vènt al s davśinàva dimóndi a qvél ch'a gh'è in dal Gōlf 'd Hauraki in dla Śelànda Nóva, teàtar dal regàdi.

Al barchi ch'i tōśan part a 'l regàdi dla Louis Vuitton Cup par sfidàr al difensōr Black Magic dla Śelànda Nóva i èṅ ùndas, cun i britànic, i rus e qvéi 'd Hong Kong ch'i s èṅ tirâ indrē a 'l ùltim:

Nasiòṅ Team Skipper Barchi
Itàglia Luna Rossa (Luna Rósa) Francesco de Angelis “ITA-45” • “ITA-48”
Frància Sixième Sens (Sèst Sèns) Bertrand Pacé “FRA-46”
Spaggna Bravo España (Salvàdag Spaggna) Pedro Campos Calvo-Sotelo “SPA-47” • “SPA-56”
Śvisra Be Happy (Mét-at Cuntènt) Marc Pajot “SUI-59”
Giapòṅ Asura (Asciùra) Peter Gilmour “JPN-44” • “JPN-52”
Austràglia Young Australia (Śōvn' Austràglia) James Spithill “AUS-31”
Stat Unî Young America (Śōvn' Amèrica) Ed Baird “USA-53” • “USA-58”
Stat Unî America One (Amèrica Òṅ) Paul Cayard “USA-49”
Stat Unî America True (Amèrica Véra) Dawn Riley “USA-51”
Stat Unî Abracadabra (Abracadàbra) John Kolius “USA-50” • “USA-54”
Stat Unî Stars & Stripes (Stéli & Strisli) Dennis Conner “USA-55”

Al règhli i dìśan ch'a gh'è da far na prima faś ad regàdi in dua al barchi i gh'aṅ d' incuntràr-as par tri vòlti (18/28 'd Utóbar, 6/20 ad Nuvémbar, 2/15 ad Dicémbar) l'una cóntar cl'atra. Chi a vins al prim incónt'r a s pòrta a cà 1 punt, chi a vins al secónd incónt'r a s pòrta a cà 4 punt, chi a vins al tèrs incónt'r a s pòrta a cà 9 punt, par 30 regàdi a tèsta in tut. A la fiṅ al siē barchi ch'i mùcian sù più punt i pàs'n in semifinàl, chi atri i vàn'n a cà.

La Luna Rossa la taca dimóndi bèṅ i Round Robin vinsénd dasnóṿ dal sò primi vint regàdi (la pèrd sōl cun Stars & Stripes ad Dennis Conner). La surpréśa in negatìṿ l'è la Young America ad New York ch'la vins òt regàdi a 'l inìsi ma pò la s pèrd e durànt al secónd round robin la riva anc a sćiancàr al fónd durànt na regàda c'n i giapunéś par cólpa ad dū óndi élti una adrē a cl'atra[1]. La barca americàna la finìs acsè utàva da drē anc a i spagnōi. Durànt al tèrs tùr'n ad regàdi invéci la barca śvisra la gh'à da ritiràr-as parchè la scavśa 'l àlbar e la n gh 'n à minga òṅ da scòrta.

Puśisiòṅ Team Regàdi Vìnsidi Punt RR 1 Punt RR 2 Punt RR 3 Punt muciâ
1 Luna Rossa 29 26 10 36 63 109
2 Asura 30 20 6 24 72 102
3 America True 30 21 6 32 63 101
4 America One 30 22 8 28 63 99
5 Stars & Stripes 30 18 5 28 54 87
6 Sixième Sens 29 12 2 12 63 77
7 Bravo España 30 14 5 12 54 71
8 Young America 30 16 8 16 36 60
9 Abracadabra 30 11 4 12 36 52
10 Young Australia 30 4 1 8 9 18
11 Be Happy 30 2 0 8 0 8

In dla secónda faś al siē barchi armàśi in gara i gh'aṅ da scuntràr-as par dū vòlti l'una cóntar cl'atra e 'l dū barchi ch'i faṅ più punt i pas'n in finàl. La Luna Rossa la taca mâł pardénd subìt cun Stars & Stripes ma pò la s tōś l'arvìnsita sèg vinséns la secónda. Cun America True e Asura i rìvan quàtar punt fàcii abàsta a difarénsa di dū punt fat sù c'n i francéś ch'i èṅ dimóndi fòrt in pópa e ch'i pèrdan sèmpar par pôc, specialmènt al secónd match race in dua la barca itagliàna l'iva patî dū penaliśasiòṅ. Al cuncurènt più fòrt 'l è Paul Cayard, vèć skipper 'd Il Moro di Venezia, che cun la sò nóva America One (“USA-61”) al s mét in bisàca tut dū i punt. Al 5 ad Śnar dal 2000 la Luna Rossa la scavśa in dū 'l àlbar e la gh'à da bandunàr, pò la céd anc in dla secónda regàda par sōi òt secónd. A pâr ch'a sia 'n vista 'n sparéś parchè America One la lasa 'n punt a Stars & Stripes ma pò a 'l ùltim America True, guidàda da na dóna, la Dawn Riley, la bat a surpréśa Dennis Conner mandànd-'l a cà[2][3].

Puśisiòṅ Team Regàdi Punt muciâ
1 America One 10 8
2 Luna Rossa 10 7
3 Stars & Stripes 10 6
4 Asura 10 4
5 America True 10 2
6 Sixième Sens 10 1,5
De Angelis tòlt śò in dal 2006

Par vìnsar la finàl dla Louis Vuitton Cup a gh'è da purtàr a cà sinc regàdi, in prugràma in dal 2000 fra 'l 25 ad Śnar e 'l 6 ad Favràr, su nóṿ. Al barchi sarnìdi da 'l dū squàdri i armàgnan sèmpar qvéli lè, “ITA-45” e “USA-61”.

La prima regàda la s la pòrta a cà la barca itagliàna par 24" anc s'l'à patî na penaliśasiòṅ in parténsa scuntàda pò durànt la secónda bulìna. In dal secónd cunfrònt a gh'è dimóndi strabàls ad vènt e la Luna Rossa la pèrd tut al vantàś ch'la gh'iva a 'l inìsi parchè la n quàcia minga America One ch'la taja acsè 'l traguàrd prima 'd 1'33". In dla tèrsa regàda al vènt al sópia fòrt, vint gróp, Luna Rossa la và a 'l atàc in dla prima pópa e la custrìnś gl'americàṅ a bcar-as na penaliśasiòṅ, pò a gh sćiòpa anc un spinnaker e i èṅ custrét a bandunàr[4]. La quàrta regàta l'è na batàja: “USA-61” la sèra la prima bulìna in vantàś 'd 8" ma pò la Luna Rossa la gh riva datéś da dadrē e la gh fà sćiupàr un spinnaker in manóvra anc s'la barca itagliàna la gh'à da urśàr tròp p'r armàgnar dastacàda pardénd al cuntròl e Cayard al taca l'ultma pópa davànti. Al surpàs a gh'è davśèṅ a 'l arìṿ cun America One ch'la s bèca anc na penaliśasiòṅ p'r avér tucâ 'l véli dla Luna Rossa ch'l'éra a mur a drita. Dòp un dè par punsàr, gl'americàṅ i vìnsan la quìnta regàda par 34", cun De Angelis ch'al fà 'n śbaj in dla secónda pópa. Al punt dal tri para a riva al 2 ad Favràr quànd a gl'itagliàṅ a gh finìs un spinnaker in àqua ch'al s taca a la chìglia e in dal timòṅ e acsè ch'i àtar i i pàsan rivànd prima a 'l traguàrd par 9". Cayard al fà al surpàs in dla nòna regàda quànd al pòrta la sò barca tuta in dla banda dèstra dla bulìna, la Luna Rossa la n al quàcia briśa e “USA-61” la vins p'r 1'6". A 'n pas dla scunfìta, la Luna Rossa la gh dà dènt'r e la l'arbàlta la situasiòṅ vinsénd gl'ultmi dū regàdi e la sèrie par 5-4.

La Luna Rossa la vins acsè la Luis Vuitton Cup dal 2000 tulénd-'s al dirìt ad sfidàr i difensōr dl'America's Cup, Black Magic. In Itàglia i spetadōr ch'i aṅ tgnû adrē a l'ultma regàda in televiśiòṅ, tacànd da dū óri dòp meśanòt, i èṅ stâ da piò ad tri migliòṅ, c'n un share màsim ch'l à tucâ 'l 89.09%[5].

30śma America's Cup

Al regàdi dla 30śma America's Cup i èṅ in prugràma fra 'l 20 ad Favràr e al 2 ad Mars dal 2000 e anc chè a gh'è da vins'r-'n-i sinc su nóṿ. Al sindacâ neuśelandéś ad Sir Peter Blake 'l à preparâ dū barchi ciamàdi Black Magic (Magìa Négra): “NZL-57” e “NZL-60”. Al skipper Russell Coutts al sarnìs qvéla più nóva.

Durànt al gari a s véd fiṅ da subìt che Black Magic la và più fòrt. Sinc regàdi i èṅ asè par lasàr la cópa a la Śelànda Nóva ch'la vins 5-0 cun chi vantàś chè: 1'07", 2'43", 1'39", 1'49" e 48".

Culegamènt estéran

Nòti

  1. La Young America la sa scavśa Rai Sport, 9 ad Nuvémbar dal 1999
  2. La Dawn Riley la manda a fónd Conner: la Luna Rossa l'è in finàl Repubblica, 14 ad Śnar dal 2000
  3. La Luna Rossa l'è in finàl Rai Sport, 14 ad Śnar dal 2000
  4. La Luna Rossa la vins incóra (2-1), a Cayard a gh sćiòpa 'l spinnaker Repubblica, 29 ad Śnar dal 2000
  5. I Fòrum di amìg dla Véla Amici della Vela