C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn


La Talpa (La Tópa) 'l è stâ 'n reality game andâ in ónda par tri edisiòṅ in dla televiśiòṅ itagliàna, la prima in dla Rai 2 in dal 2004, gl'atri dū in sl'Italia 1 in dal 2005 e in dal 2008. La cundutōra ad tut al puntàdi l'è stada la Paola Perego a part la prima prurtàda avànti par l'Amanda Lear che pò l'è stada misa da na banda parchè 'l prugràma cun lē 'l éra nujóś a dita di aṿtōr[1].

A vìns'r al śōg i èṅ stâ in d'l órdan l'Angela Melillo, Gianni Sperti e la Karina Cascella.

Cum a funsiòna

I tōśan part a La talpa un grup ad cuncurènt, tut "suspetâ" o "indagâ". I gh'aṅ da catàr e da dasquaciàr “la tópa”, un sabutadōr ch'al s lōga fra 'd lōr e ch'l à savû 'd ès'r-al lśénd-al vrénd na busta. Sōl lò e la prudusiòṅ i al saṅ, minga chi àtar cuncurènt o 'l pùblic da cà ch'al gh'à da indvinàr chi 'l è c'n al televōt. Al cuncurènt suspetâ da i spetadōr (ch'al n pōl pò minga vutàr a sò vòlta) e qvél più vutâ da i sò culéga cun dal nomination in sal pòst i gh'aṅ da sfidàr-as durànt na próa ciamàda “interugatòri” o “test 'd eliminasiòṅ”. La Paola Perego la gh fà déś dmandi par védar chi è ch'l in sà da piò di dū su la tópa, qvél ch'al 'n i śbàlia da piò al và a cà e c'l àtar 'l armàgn in śōg ma 'l è custrét a pasàr na stmana da par lò in na capàna, ciamàda Maya in dla prima edisiòṅ in dal Yucatan, Masai in dla secónda edisiòṅ in Kenya e Zulu in dla tèrsa edisiòṅ in Sudàfrica. S'a la fiṅ dal tèst i dū cuncurènt i èṅ para, a gh'à la méj qvél ch'al gh'à abû manc batarìa 'd cōr e ch'l à schisâ 'l rispòsti più in présia.

Durànt al puntàdi i cuncurènt, par muciàr sù di bèsi da vìns'r in d'l ùlt'm at, i gh'aṅ da pasàr dal prói da schiva e da scarésa cuma bévar dal sangṿ ad vaca cuma s'a fus un quèl da gnint, giràr su di carbòṅ bujènt, armàgnar par di minùt sót'àqua sénsa psēr tiràr fiâ, butàr-as śò c'n al paracadû, magnàr di sórag rustî o di òć ad bóv, èsar saplî viṿ o quaciâ da dal sangvétuli o da dal cavaléti. La tópa invéci la gh'à da far a l'arvèrsa parchè s'la próa la và mâł, i bèsi 'l i ciàpa lò ma al gh'à da star atènti parchè s'l è tròp sfaciâ in dal sabutàǵ a gh'è anc al caś ch'la gint la pòsa capìr chi 'l è dabòṅ. Se a 'l interugatòri a gh và la tópa 'l è anc ciàr ch'la vins lē parchè la sà incòsa 'd lē.

A la fiṅ dal śōg a vins la tópa s'al pùblic al n capìs minga chi 'l è o c'l àtar cuncurènt ch'a gh'è armàś in caś cuntràri. Al vinsidōr al s pòrta pò a cà qvél ch'l à muciâ in cal méntar.

Prima Edisiòṅ

La prima edisiòṅ l'è andàda in ónda par déś puntàdi da 'l 30 ad Śnar dal 2004 a 'l 2 'd Avrìl dal 2004. 'L inviâ in dal Yucatan 'l è stâ Guido Bagatta.

Suspetâ

Eliminasiòṅ e Vinsidōr

SP/SG = Suspetâ p'r al Pùblic o p'r al Grup
In Śal al vins 'l interugatòri e al finìs in dla capàna Maya • in Vióla al pèrd 'l interugatòri e al vèṅ eliminâ • In Celèst la vins 'l interugatòri e la và in finàł

CUNCURÈNT / PUNTÀDA 30/01 06/02 13/02 20/02 27/02 07/03 12/03 19/03 26/03 02/04
Angela Melillo Alessia Davide Nadia SP Karim Mikael Brigitte Brigitte Marco
SG
VINSIDŌRA
Marco Predolin Samantha Angela SP Samantha Karim SP Alessia Brigitte Angela TÓPA
Karim Capuano SP Alessia Nadia Clarissa Marco
SG
Mikael Alessia Brigitte Angela VITMA
Brigitte Nielsen Alessia Davide Mikael Clarissa Marco Mikael Alessia Marco
SG
SP
Alessia Ventura Clarissa Mikael Mikael Clarissa Karim Brigitte Brigitte
SG
SP
Samantha De Grenet Clarissa Mikael Mikael Clarissa Mikael Mikael SP
Mikael Kenta Davide Davide Nadia Brigitte Marco Samantha
SG
Andrea Lucchetta Brigitte Davide Nadia Brigitte SP
Clarissa Burt Andrea SP Alessia Brigitte
SG
Nadia Rinaldi Backy Mikael Mikael
SG
Davide Ricci Backy Mikael
SG
Don Backy Nadia
SG

Secónda Edisiòṅ

La secónda edisiòṅ l'è andàda in ónda par déś puntàdi da 'l 20 ad Setémbar dal 2005 a 'l 22 ad Nuvémbar dal 2005. 'L inviâ in dal Kenya 'l è stâ Stefano Bettarini.

Suspetâ

Eliminasiòṅ e Vinsidōr

SP/SG = Suspetâ p'r al Pùblic o p'r al Grup
In Śal al vins 'l interugatòri e al finìs in dla capàna Masai • in Vióla al pèrd 'l interugatòri e al vèṅ eliminâ • In Celèst al vins 'l interugatòri e al và in finàł
♠ La s fà da na banda śibénd-as 'd andàr fóra lē par salvàr chi àtar e far-'g avér al magalòt dla Tópa ad 111.000 euro in cambi ad qvél dal grup ad 47.000[2].

CUNCURÈNT / PUNTÀDA 20/09 27/09 04/10 11/10 18/10 25/10 01/11 08/11 15/11 22/11
Gianni Sperti Denny Paolo C. Roberto Demetra Jonis
Jonis
Jonis
SG
Ramona Franklyn Roberto VINSIDŌR 75%
Roberto Ciufoli Diego Paolo C. Diego
SG
Gianni Sylvie
Alessandro
Gianni Ramona Franklyn Beatrice
SG
SECÓND 25%
Paolo Vallesi Denny Paolo C. Demetra Demetra Sylvie
Alessandro
Jonis Ludmilla Franklyn Roberto TÓPA
Beatrice Bocci Franklyn Paolo C. Roberto Demetra Jonis
Jonis
Jonis Roberto Franklyn Roberto VITMA
Francesca Rettondini Denny Paolo C. Roberto Demetra Jonis
Jonis
Jonis Ramona Franklyn Roberto VITMA
Ludmila Radčenko Jonis Paolo C. Roberto Gianni Sylvie
Alessandro
Gianni Paolo V. SP SP
Bambola Ramona - Gianni Roberto
SG
Roberto ♠
Franklyn Santana Denny Paolo C. Demetra Paolo V. Sylvie
Alessandro
Gianni Ramona Paolo V.
SG
Jonis Bascir Franklyn Paolo C. Diego Gianni Sylvie
Alessandro
Gianni SP
Diego Conte Franklyn Paolo C. Roberto SP SP SP
Alessandro Greco SP SP Roberto Demetra Jonis
Jonis
SG
Sylvie Lubamba Demetra Paolo C. Roberto Demetra Jonis
SG
Demetra Hampton Gianni Paolo C. Diego Gianni
SG
Alessia Mancini Paolo C. Paolo C. SP
Paolo Canè Franklyn Demetra
SG
Denny Mendez Roberto
SG

Tèrsa Edisiòṅ

La tèrsa edisiòṅ l'è andàda in ónda p'r òt puntàdi da 'l 9 'd Utóbar dal 2008 a 'l 4 ad Dicémbar dal 2008. L'inviàda in dal Sudàfrica l'è stàda la Paola Barale. In studi, a dascórar-'g sù, i gh'éran al pùgil Vincenzo Cantatore, la diretōra dla rivìsta Novella 2000, Candida Morvillo, e la scritōra Barbara Alberti (pò misa da na banda in dla tèrsa puntàda par far pòst a Raffaello Tonon).

La finàla a gh'è stada al 27 ad Nuvémbar dal 2008 pò la stmana dòp na puntàda in du a s dascrurìva, insém a tut i suspetâ, ad cl'edisiòṅ chè. La vinsidōra Karina Cascella l'è sèmpar stada qvéla più suspetàda p'r al pùblic.

Suspetâ

Eliminasiòṅ e Vinsidōr

SP/SG = Suspetâ p'r al Pùblic o p'r al Grup
In Śal al vins 'l interugatòri e al finìs in dla capàna Zulu • in Vióla al pèrd 'l interugatòri e al vèṅ eliminâ • In Celèst cuncurènt suspetâ e andâ a 'l interugatòri salvâ pò par Franco Trentalance ch'al s è fat tiràr via al śî di òć par madàr-i in finàł tut dū
♥ A gh và lò/lē in dla capàna Zulu a 'l pòst dal Karina parchè chi lē la gh'iva di atàc ad pànic
↔ La n và briśa in dla capàna Zulu parchè a gh'è qualchidòṅ àtar ch'a gh và a 'l sò pòst
♠ Casàda via p'r ès'r andàda cónt'r a 'l regulamènt
♦ La lasa da par lē al prugràma

CUNCURÈNT / PUNTÀDA 09/10 16/10 23/10 30/10 06/11 13/11 20/11 27/11
Karina Cascella Emanuela
SP
Kamilia
SP ↔
SP SP ↔ SP ↔ SP ↔ SP VINSIDŌRA 54%
Clemente Russo Cristiano e Salvatore Kamilia Fiordaliso Cristiano e Salvatore ♥ Simona ♥ Simona Melita SECÓND 46%
Franco Trentalance Clemente Kamilia Fiordaliso Pamela Matteo ♥ Simona Melita TÓPA
Melita Toniolo Franco Clemente Clemente Cristiano e Salvatore Matteo ♥ Franco ♥ Franco
SG
VITMA
Pasquale Laricchia Emanuela Natalia ♥ Fiordaliso Cristiano e Salvatore Matteo ♥ Simona Melita VITMA
Simona Salvemini Cristiano e Salvatore Matteo ♥ Franco
SG
Matteo Tagliariol Emanuela Kamilia Fiordaliso Cristiano e Salvatore Melita
SG
Pamela Camassa Emanuela Kamilia Fiordaliso Matteo ♠
Cristiano e Salvatore Angelucci Matteo Kamilia Franco Matteo
SG
Natalia Bush Emanuela Pasquale Clemente ♦
Fiordaliso Franco Franco Franco
SG
Kamilia Dupont Emanuela Franco
SG
Emanuela Tittocchia Pasquale
SG

Culegamènt estéran

Nòti

  1. L'Amanda Lear la prutèsta: misa da na banda e uféśa corriere.it, 3 ad Favràr dal 2004
  2. La Bàmbula la s sacrìfica, la Ludmilla eliminàda a 'l tèst realityhouse.it, 22 ad Nuvémbar dal 2005