C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

La Jeanne Moreau tòlta śò in dal 2009


La Jeanne Moreau (Parì, 23 ad Śnar dal 1928 - Parì, 31 ad Luj dal 2017), l'è stada n'atōra, na cantànta e na regìsta francéśa, vinsidōra dal prèmi cuma atōra prutagunìsta a 'l 13śum Fèstival ad Cannes par la pelìcula Moderato cantabile - Storia di uno strano amore.

Biugrafìa

Fiōla 'd un risturadōr e dna balarìna, la Moreau da śōvna la taca a far di cōrs a teàtar sénsa dir gnint a i sò genitōr, pò la s iscrìv a 'l cunservatòri. In dal 1949 la spóśa in quàt'r e quàt'r òt al regìsta Jean-Louis Richard parchè la spetàva 'n putèṅ da lò, Jérôme Duvon, ma pò la divòrsia praticamènt subìt in dal gir ad dū an.

In chi an lè la taca anc a recitàr a 'l cìnema e in di an Sinquànta la gira dū noir dimóndi impurtànt, Grisbì ad Jacques Becker (1954) e Ascensore per il patibolo ad Louis Malle (1958). In séguit la gira dū pelìculi par François Truffaut, I quattrocento colpi (1959) ma specialmènt Jules e Jim (1962) in du, ólt'r a èsar prutagunìsta 'd 'n amōr cun dū óm, la canta 'l pès ad sucès Le Tourbillon ch'al gh vèra 'l pòrti dna caréra da cantànta. La Moreau la gh'à la manéra 'd lauràr cun di regìsta impurtànt cuma Roger Vadim, al fraréś Michelangelo Antonioni ch'al la ciàma par La notte in du la cgnós Marcello Mastroianni ch'al dvintarà òṅ di sò amōr, Jean-Luc Godard, Joseph Losey e Orson Welles ch'al gh śibìs la part dla sgnurìna Bürstner in Il processo, film cun Anthony Perkins, la Romy Schneider e l'Elsa Martinelli trat da 'l rumànś umònim ad Franz Kafka.

In dal 1964 l'è in dal cast 'd Il diario di una cameriera ad Luis Buñuel e in Il treno, film ad guèra 'd John Frankenheimer e 'd Arthur Penn.

In dal 1968 la tórna a lauràr cun Truffaut in dal sò thriller dramàtic La sposa in nero in du la Moreau, in di pagn dna pòvra védva ch'i gh'aṅ masâ sénsa vlēr sò marè in dal dè dal sò matrimòni, la fà fóra i respunsàbii ch'i gh'aṅ ruinâ la vita òṅ a òṅ. In di an Stanta la gira anc dū pelìculi da regìsta, Scene di un'amicizia tra donne (1976) e L'adolescente (1979) pò in dal 1982 l'è la sōla prutagunìsta dóna dl'ultma pelìcula 'd Rainer Werner Fassbinder, Querelle de Brest.

La Jeanne la cuntìnua a lauràr anc dòp faghénd incóra di film, da spés televiśìṿ o di telefìlm o anc dand sōl la sò vóś, a l'arcurdém in dal 1995 in Al di là delle nuvole ad Michelangelo Antonioni e 'd Wim Wenders e in atri òpri ad François Ozon, 'd Amos Gitai e 'd Manoel de Oliveira.

Filmugrafìa

La Moreau insém a Mastroianni in dal 1991
La Jeanne e Amos Gitai
L'atōra a 'l Fèstival ad San Sebastiàṅ
Un diségn dla Lysiane, la part ch'l'à recitâ in Querelle de Brest ad Fassbinder dal 1982

Culegamènt estéran