C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

Inferno

'L antiquàri Kazanian ardùt a magnàr p'r al póndghi
Infèran
1980
Regìa: Dario Argento
Scritōr: Dario Argento • Thomas de Quincey
Atōr: Leigh McCloskeyIrene MiracleAlida Valli
Paolo PaoloniEleonora GiorgiGabriele Lavia
Sacha PitoeffDaria NicolodiLeopoldo Mastelloni
Veronica LazarFeodor Chaliapin Jr.Ania Pieroni
Müsica: Keith Emerson
Léngua: ItagliàṅIngléś
Dürä dal film: 102 minüt
Nasiōṅ: ItàgliaStat Unî


«
Scarésa più bujénta d'l Infèran.»
(Tagline dal film)


Inferno (Infèran) 'l è 'n film ad scarésa dal 1980 ad Dario Argento ispirâ a 'l lìbar Suspiria De Profundis ad Thomas de Quincey. Al cònta la stòria dla secónda màdar infernàla, la Mater Tenebrarum.

Al film 'l à muciâ sù 4 migliàrd ad Franc e l'è la prima prudusiòṅ americàna (20th Century Fox) p'r al regìsta rumàṅ, jutâ chè anc da Mario Bava e da sò fiōl Lamberto.

Sunt

Rose Elliot (Irene Miracle), na śóvna puvéta ad New York, la còmpra da 'l antiquàri Kazanian (Sacha Pitoeff), un vèć ch'al gh'à 'l negòsi sóta la sò cà e ch'al fà fadìga a giràr, un lìbar antìg scrit p'r Emilio Varelli da 'l tìtul "Al Tri Madri". Chi lò al cònta lè dèntar ch'l à cgnusû al tri madri d'l Inféran: Mater Suspiriorum, Mater Lacrimarum e Mater Tenebrarum e par lōr 'l à tirâ sù tri cà: una a Fribûrg, una a Róma e una a New York.

Dòp avér lèt cal lìbar lè vèć, Rose la taca a pinsàr ad vìvar lē in dla cà americàna dla Mater Tenebrarum e la scriv na létra a sò fradèl Mark (Leigh McCloskey), ch'al stùddia mùśica a Róma, par dmandàr-ag 'd andàr a catàr-la. Subìt dòp la và a far un gir in di piàṅ bas dal palàs e lè la cata un pós in dua a casca śò al sò pòrtaciàṿ. Calàda in dl'àqua par tōr-al sù, spustànd da na band un mòbil, a salta fóra un cadàvar marsî pódag ch'al s mōṿ sóta i sò pē. Mèntar la scapa via da 'd lè, a s véd qualchidòṅ ch'al la tîṅ 'd òć. La dóna la cata pò la mòrt in séguit, masàda cun di cólp ad vēdar in dal còl.

In cal méntar Sara (Eleonora Giorgi), na cumpàgna ad studi ad Mark, la cata la létra ad sò surèla, la la lèś e pò la và in bibliutéca par pascàr na còpia dal lìbar "Al Tri Madri". Quànd la 'l cata la s in và ma la finìs par śbali in un laburatòri in du 'n óm misterióś 'l è drē a bójar di lìquid alchèmic. Chi lò, vdénd al lìbar pruibî in dal maṅ ad Sara, al gh và cóntar par custrìnś'r-la a mulàr-al lè. Al próa anc a ficàr-ag la tèsta in dal parōl pîṅ ad ròba bujènta ma lē la gh la cava listés a scapàr via e a turnàr a cà sua. Rivàda lè la dmanda a 'n sò vśèṅ, Carlo (Gabriele Lavia) ad star in cà sèg parchè la gh'à na paùra da mat e pò la telèfuna a Mark par dir-ag ch'l'à catâ la sò létra e ad gnir-la a tōr. Quànd lò al riva lè però al i cata mòrt scurtlâ. Lèt la létra, Mark al partìs subìt p'r i Stat Unî.

In dal palàs Mark al cgnós Carol (Alida Valli) la purtinàra, al vèć prufesōr George Arnold (Feodor Chaliapin Jr.), ch'al viṿ in na scrana a rudèli, e la sò śóvna infarméra (Veronica Lazar), la cuntésa malàda da tèmp Elise Delon Van Adler (Daria Nicolodi), lasàda da sò marè, e al sò sinìstar magiurdòm John (Leopoldo Mastelloni). Più tard, tgnénd a drē a dal maci ad sangṿ in d'l andavèṅ, Elise la s cata da par lē in na cambra a 'l ùltim piàṅ e lè un grup ad gatàs rabî mat i tàcan a śgranfgnàr-la da tut al bandi in fin tant che òṅ al gh tira na scurtlàta ch'la la masa. La nòt dòp, durànt un quaciamènt dla luna, 'l antiquàri Kazanian al gh la cava finalmènt a impinìr un sac ad gat, bèsti ch'al n pōl mia védar, e al và in un laghét p'r andgàr-i ma, sénsa vlér, al strabùca śò e al finìs lò in dl'àqua. Dal póndghi ch'i s càtan lè davśèṅ in un scàrag dna canaléta, i s in prufìtan subìt andànd-'g adòs par magnàr-al. Sinténd i sò sîg, un vendidōr ambulànt ad salsìsi al gh cur incòntar ma, invéci ad jutàr-al, al gh tira dal śéśuli in dal còl cun al sò curtlàs, cupànd-al. A n catànd piò la cuntésa, John, 'd acòrd cun la purtinàra, al và a pascàr i sò bèsi e i sò giujèi par tōr-gh-i ma al n fà minga in tèmp a far-al parchè òṅ al al stròsa cun na fòrsa acsè granda ch'i sò òć i sàltan fóra da 'l sò pòst. Carol invéci la bruśa viva parchè, sénsa vlér, l'iva far crudàr śò na candéla par tèra dand fōg a incòsa.

'L è ciàr che da drē a tut chi masamènt lè a gh'è na fòrsa catìva ch'la pōl far quél ch'a gh par, la mòrt.

Culegamènt estéran