Gran bollito
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
 Gran bollito
| ||
 Lionello, von Sydow e Pozzetto in na figùra dal film | ||
| Gran bujî 1977 | ||
|---|---|---|
| Regìa: Mauro Bolognini | ||
| Scritōr: Nicola Badalucco • Luciano Vincenzoni | ||
| Atōr: Shelley Winters • Mario Scaccia • Adriana Asti Max von Sydow • Laura Antonelli • Renato Pozzetto Antonio Marsina • Milena Vukotic • Alberto Lionello | ||
| Müsica: Enzo Jannacci | ||
| Léngua: Itagliàṅ • Napulitàṅ • Lumbàrd | ||
| Dürä dal film: 115 minüt | ||
| Nasiōṅ: Itàglia | ||
Gran bollito (Gran bujî) 'l è 'n film dramàtic ad scarésa dal 1977 ad Mauro Bolognini ch'al tóś spunt da la vita dla Leonarda Cianciulli, cgnusùda cuma la “Savunadōra 'd Curéś”, che fra 'l 1939 e 'l 1940 l'à masâ sćiancànd-li a pès tri dóni par pò métar-li a bójar par far-an di savòṅ.
'L è stâ girâ a Bulógna e a Mantṿa. In di Stat Unî i al cgnósan c'n al nóm ad Black Journal, tìtul sarnî a 'l inìsi quànd la regìa l'éra stada śibìda a Roman Polanski e pò a Marco Bellocchio.
Par cal film chè la Mina la canta 'l braṅ “Vita Vita”, scrit p'r Enzo Jannacci e par Giuseppe Viola.
Sunt
La Lea (Shelley Winters) l'è na napulitàna ch'la và a star a 'l inìsi di an quarànta, subìt prima dla Secónda guèra mundiàla, in na sità dl'Emìglia insém a sò marè Rosario (Mario Scaccia) e a sò fiōl Michele (Antonio Marsina), 'l ùnic ch'a gh'è armàś ad trédas tut mòrt cun di abòrt o in dal gir ad pôchi stmani. 'L è par quàl lè che la dóna, ch'la gh'à 'n banc dal lòt, la s è tacàda dimóndi a Michele. Un dè sò marè al patìs 'n ìctus armagnénd acsè uféś sénsa èsar più bòṅ ad giràr da par lò. A tgnir-'g adrē a gh pénsa la Tina (Milena Vukotic), la dóna di fat mèśa insiminìda ch'la fà fadìga a dascórar.
Quànd la Berta Maner (Alberto Lionello), ch'la dascór ad masć ad cuntìnuv, la vins 'n amb c'n i nùmar ch'la gh'à dâ la Lea, la và da lē a tōr i bèsi dla vìnsida ch'i gh sarvìsan par pagàr-'s al viàś p'r i Stat Unî in du a vìṿ sò marè. La napulitàna la gh cònta che sò fiōl al scamp' incóra parchè lē l'à fat un pat cun la Mòrt e ch'la n al darà mai a ninsòṅ, minga a la Pàtria e gnanc a cal dóni. A sucéd pò che la Lea, méntar l'è a mésa cun na sò vśina 'd cà, la puta Lisa Carpi (Max von Sydow), par scultàr al prèdichi ad Pàsqua ad Don Onorio (Franco Branciaroli), la véd sò fiōl insém a na bèla dóna ch'la fà la mistra 'd ginàstica, la Sandra (Laura Antonelli), e la n capìs più gnint. La và acsè in d'l apartamènt ch'la gh'à dâ la Palma (Adriana Asti) e che lē la spartìs cun la cantànta lumbàrda Stella Kraus (Renato Pozzetto), che però la fà finta 'd èsar na tedésca, par purtàr via di sò cavìi par far-ag na maledisiòṅ e far murìr sò pàdar. La ragàsa la gh'à acsè da partìr par turnàr a cà lasànd sò fiōl tut par lē (la gh fà anc al bagn e la 'l suga cuma 'n putèṅ). In dal méntar la taja anc la tèsta a la Berta c'n un manarèṅ, tant tut i crédan ch'la sia bèla partìda dònca ninsòṅ a la pésca piò. La mét sù 'n parōl bujènt e la la dasfa par far-an di savòṅ e di biscòt druànd i sò òs pistâ e pò la i dà via a 'l sò amìghi. La fà la stésa fiṅ anc la Lisa, cun la Lea ch'la gh pòrta via di tìtui par far-as dar da 'l funsiunàri dla banca (Alberto Lionello) di bèsi in cambi.
Quànd la surèla dal prevòstar, la Maria (Rita Tushingham), la cata 'l anèl dla sò amìga Berta in dal savòṅ la capìs ch'a gh'è quèl ch'a traśa e la vrév cuntàr incòsa a Don Onorio ma la Lea la vōda 'l sac dascurénd sèg di tut i sò masamènt par fił e par ségn e la gh fà carpàr al cōr. Durànt al funeràł a riva in céśa al cap dla pulisìa (Max von Sydow) ch'al vōl dascórar cun la napulitàna parchè un cuśèṅ dla Berta, ch'al gh'iva da vgnir-la a tōr in stasiòṅ a Gènua, al n l'iva minga catàda: la dóna l'è sparìda. Turnàda a cà, dòp avér sigâ adrē a sò marè, la fà in tèmp a cupàr anc la Stella méntar l'éra drē a cantàr-ag quèl a 'l piàṅ. La Lea la fà di sacrifìsi a la mòrt par paràr via la guèra e par salvàr sò fiōl.
Mént'r un carabinēr (Renato Pozzetto) al dà a la Lea la létra 'd ciamàda p'r al servìsi militàr par sò fiōl, al funsiunàri ad banca al và a testimuniàr a 'l cap dla pulisìa che la dóna ch'la gh'à fat cambiàr i tìtui dla sgnōra Carpi l'éra pròpria la Lea.