Furmintòun

(Reindirizzamento da Furmintòṅ)

C'l artìcul chè 'l è scrit in Mudnés Emiliàn

Zea mays 'Ottofile giallo Tortonese'
Panòci ed furmintòun
Panòci ed furmintòun "fravla"

Al furmintòun (al nòm latèin l'è Zea mays) l'è na piànta dla famìa Poaceae, tribù Maydeae.

Al fóst cal tin só i chécch l'è al lècch, e l'è la pèrta ch'as bóta vìa; l'insém dal lècch e di chécch l'è la panòcia.

Al furmintòun l'è un di lavór da magnèr pió importànt in dl'America e in dl'Europa: cun al furmintòun as pól anca fèr l'òli (quèst chè an và mia bèin da frézer), al pop corn (quand i chécch i scòpien) e la farèina (druvèda da fèr la pulèinta e alcùni qualitê ed pan e 'd dólci); a-s pól anca tirèregh fóra un liquór.

As dróva anca da der da magnèr a i animèl, sopratótt i vàch e al galèini.

As pól anch brusèr per fèr dl'energìa cl'an fà brìsa di dàn a l'ambièint.

Mòdi ed dìr

  • (MUD) As dìs và a spanucèr al furmintòun per dìr a quelchidùn ch'al l'à fiachê a basta; al lavór dal spanuciadór, in di tèimp antìgh, l'éra un lavór di puvràz.
Na despanuciadùra dal furmintòun in di an '60.
Na despanuciadùra ed tèimp indrē.
  • (MUD) Un che l'è sèimper da la pàrt dal furmintòun l'è un cal stà da la pèrta ed chi cmànda e al 'n còrr brisa di résch; quest perchè un tèimp, in dal càmp, al furmintòun l'éra dimòndi volti datés da un canèl pin d'aqua ch'i cuntadèin druvèven d'anafièr, e acsè a l'éra al prémm a ciapèr l'aqua.

(BLG) Se per San Patrézi t'sumnarè al furmintón, t'cuiarè di bia panución:[1] San Patrézi al vin al 17 ed mèrz.

Referèinsi

  1. (MUD) e (IT) "Tutti i Santi del calendario" ed Sìlvio Cevolàni edl Istituto enciclopedico Settecani, Mòdna, 2015