Che fine ha fatto Baby Jane?
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
 What Ever Happened to Baby Jane?
| ||
| Che fine ha fatto Baby Jane? | ||
 La Crawford e la Bette Davis in na figùra dal film | ||
| Che fiṅ à-la fat la Baby Jane? 1962 | ||
|---|---|---|
| Regìa: Robert Aldrich | ||
| Scritōr: Henry Farrell • Lukas Heller | ||
| Atōr: Bette Davis • Joan Crawford • Victor Buono Maidie Norman • Anna Lee • Marjorie Bennett Wesley Addy • Bert Freed • Robert Cornthwaite Russ Conway • Michael Fox • Gina Gillespie | ||
| Müsica: Frank De Vol | ||
| Léngua: Ingléś | ||
| Dürä dal film: 134 minüt | ||
| Nasiōṅ: Stat Unî | ||
Che fine ha fatto Baby Jane? (Che fiṅ à-la fat la Baby Jane?) 'l è 'n thriller psiculògic in biànc e négar dal 1962 ad Robert Aldrich trat da 'l rumànś umònim 'd Henry Farrell. 'L è stâ preśentâ a 'l Fèstival ad Cannes dal 1963 e 'l à pò vins al Prèmi Òscar p'r i custùm dla Norma Koch. Al gh'à abû àtar quàtar Nomination, c'n anc qvéla par l'atōra prutagunìsta, la Bette Davis, ch'la fava la part dla Baby Jane. Cal persunàǵ chè 'l è stâ mis in dal 2003, da 'l American Film Institute, a 'l 44śum pòst di sinquànta più catìṿ ad sèmpar dal cìnema americàṅ.
Al film al mét insém dū star 'd Hollywood di an pasâ, la Davis e la Crawford, ch'i gh'ìvan d'l òdi dabòṅ l'una cun cl'atra tant che la Bette la s éra misa a bévar sèmpar dla Coca-Cola in sal sét saénd ch'al marè dla Joan al fava 'l aministradōr delegâ dla Pepsi Cola. Quànd la Davis l'è stada numinàda p'r al Prèmi Òscar, la Crawford, ch'la sprava che lē la n vinsìs minga la statṿa, la s éra śibìda 'd andàr a tōr al prèmi a 'l pòst dl'Anne Bancroft, numinàda p'r al film Anna dei miracoli, ch'la n psiva briśa. Quànd pò l'è andàda pròpria acsè, la Crawford l'à dit a la Davis: “La gh'à da scuśàr-um, a gh'ò 'n Òscar da ciapàr”. La Davis, da 'l cant suo, la dgiva dla Crawford «L'à durmî cun tut al stéli dla MGM, a part la caggna Lassie» e quànd l'è mòrta in dal 1977 «Òṅ al n gh'à mai da dir di quèi brut in si mòrt, sōl di quèi bèi... La Joan Crawford l'è mòrta, che bèl!».
Par la cansòṅ I'm Written a Letter to Daddy (A-j-ò scrit na létra a 'l mè papà) cantàda a 'l inìsi dal film da la Baby Jane a s è tòlt spunt da 'l braṅ cantâ par la Marilyn Monroe in dla pelìcula Facciamo l'amore dal 1960, My Heart Belongs to Daddy (Al mè cōr 'l è 'n quèl dal papà).
In alóra 'l è custâ a 'l incìrca un migliòṅ ad dòlar e al 'n à purtâ a cà nóṿ.
In dal 1991 'l è stâ fat 'n arfacimènt ad cla pelìcula chè cun la Lynn e la Vanessa Redgrave.
Sunt
In dal 1917 la Jane Hudson (Bette Davis) l'è na putìna prudìgi ch'la gira i teàtar di Stat Unî par śibìr-as, insém a sò pàdar ch'al gh sòna al piàṅ, in spetàcui dal gènar vaudeville in dua lē la canta e la fà di balét, cun di fiòc e di nàstar in si cavìi biónd e risulèṅ. Al sò sucès l'è acsè grôs ch'i gh fàn'n anc dal bàmbuli sumiliànti. In cà però l'è visiàda e la fà i caprìs cuma na diva e la dà sèmp'r adòs a sò surèla timda, la Blanche (Joan Crawford).
Al ròbi però i càmbian, e dimóndi, soquànt an dòp. Dvintàda na baghéta granda, la Baby Jane la pèrd al frésc di an indrē e la gint la taca a daśmindgàr-'s ad lē. Par cóntar la Blanche la taca na caréra ad sucès in dal mónd dal cìnema quànd la dvènta na star in dla Hollywood di an Trénta. Purtròp par lē, in dal 1935 la patìs 'n incidènt minga ciàr quànd na màchina la gh và adòs śbragànd-ag la spina dursàla. La pòvra Blanche l'è acsè custréta a vìv'r in na scrana a rudèli p'r al rèst dla sò vita. A pōl èsar ch'a sia stada pròpria sò surèla a mét'r-la sóta quànd lē l'éra drē a vèrar al cansèl p'r andàr in cà.
Dimóndi an dòp, in dal 1962, al dū surèli i èṅ dvintàdi vèci e i vìv'n insém in dla vila granda dla Blanche. La Jane la gh'à da tgnir-'g a drē ma la l'òdia parchè la gh dà la cólpa 'd avér-ag fargâ al sucès, la gh'à di distùrub in dla tèsta e l'è da spés imbariàga. La Jane la gh fà patìr incòsa, un dè la gh fà catàr in dal piàt al sò canarèṅ mòrt e in séguit anc na póndga rustìda, dgénd-ag prima, in dal méntar ch'la gh dava la clasiòṅ, ch'l'a catâ di sórag in cantìna.
Cardénd ad psēr tiràr indrē al lanséti dal tèmp, la Baby Jane, ch'l'à pasâ i sinquànta, la ciàma in cà un śóvan pianìsta śbandâ, Edwin Flagg (Victor Buono), par turnàr a far i sò nùmar da na vòlta vistìda da putìna, cuma la canta ad I'm Written a Letter to Daddy. Vdénd-as a 'l spèć però lē la capìs ch'l'è 'n diśàstar, ch'la fà sōl rìd'r i pui e ch'l'è dvintàda bruta e vècia. Al magòṅ ch'la s pòrta dèntar al crés incóra, acsè cuma la sò matéria.
La Blanche, in cal méntar, la próa in tut al manéri a persuàdar la surèla a véndar la sò cà e a far-as curàr in na clìnica par malâ psichiàtric ma a n gh'è gnint da far, la Jane la dvènta incóra più catìva sèg, rivànd anc a cupàr a śmartlàdi la camaréra dla Blanche, l’Elvira (Maidie Norman), ch'la tulìva la sò part e ch'l'iva capî i quèi catìṿ ch'la gh fava patìr. Un dè, amprufitànd-as dal fat che sò surèla la fus fóra, la Blanche la fà 'l scali, traśànd-as par tèra, p'r andàr a telefunàr a 'l sò dutōr par dmandàr ajùt ma la n gh la cava minga parchè la Jane la fà in tèmp a turnàr e a bcàr-la méntar la dascurìva sèg. Dòp avér ciamâ lē al dutōr, dgénd-ag che sò surèla la 'n iva sarnî 'n àtar, la taca a dar di cals a la Blanche par far-'g-la pagàr e pò la la sèra in cambra sua, ligànd-la a lèt.
In un mumènt in dua la tórna putìna in dla tèsta, la Jane la decìd ad purtàr sò surèla a 'l mâr. L'è lè ch'la Blanche la gh cònta cuś'éra sucès dabòṅ al dè d'l incidènt. Cl'atra la n fà na piga, la gh śibìs un ślâ e la gh diś «Alóra in tut chi an chè a 'révan psû ès'r amìghi».