C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

Tomas Milian tòlt śò in dal 1964


Tomás Quintín Rodríguez Milián, cgnusû méj cuma Tomás Milián (L'Avàna, 3 ad Mars dal 1933 - Miami, 22 ad Mars dal 2017), 'l è stâ 'n atōr, senegiadōr e cantànt cubàṅ naturaliśâ americàṅ e itagliàṅ (da 'l 1969).

In dla sò caréra 'l è dvintâ famóś p'r i sò film pulisiutésc girâ in di an Stanta e Utànta in du 'l à fat al persunàǵ dal maresiàl Nico Giraldi e dal delinquènt er Monnezza (al Rusc). In dal 1980 'l à vins un Nàstar 'd Argìnt par la pelìcula La luna mént'r in séguit 'l à recitâ anc in soquànt telefìlm cuma Miami Vice, La signora in giallo, Oz e Law & Order - I due volti della giustizia.

Bisesuàl dichiarâ, 'l è stâ spuśâ da 'l 1964 cun la Margherita Valetti ch'al gh'à dâ 'n fiōl, Tomaso Milian Jr.. Milián 'l è mòrt in dla sò cà 'd Miami a utànta-quàt'r an par 'n ìctus.

Biugrafìa

Nâ a Cuba al 03.03.1933 a 3 óri e 33 minùt dòp meśanòt, da ragàs Tomás 'l è custrét a scapàr via da l'ìśula dòp al cōlp ad stat ad Fulgencio Batista. Rivâ in Flòrida al stùdia teàt'r a Miami par pò andàr a star a New York laurànd a Broadway. A la fiṅ di an Sinquànta, cun sōl sinc dòlar in bisàca, al riva in Itàglia in du 'l taca na caréra da atōr par di regìsta cuma Mauro Bolognini, Alberto Lattuada, Luchino Visconti e Pier Paolo Pasolini.

In dal 1969 al gira 'l sò prim film par Lucio Fulci, al dramàtic Beatrice Cenci, pò al lavóra c'n al regìsta rumàṅ anc in Non si sevizia un paperino, śal pamphlet cun la Barbara Bouchet e la Florinda Bolkan ambintâ in Basitàglia, e 'l western I quattro dell'apocalisse cun Fabio Testi.

In di an Stanta Milián, ardupiâ par Ferruccio Amendola, al s davśìna a 'l cìnema pupulàr e 'd gènar laurànd in soquànti pelìculi 'd Umberto Lenzi e girànd di tìtui cult cuma La polizia accusa: il Servizio Segreto uccide ad Sergio Martino, Roma a mano armata cun la Maria Rosaria Omaggio, Il giustiziere sfida la città (faghénd un persunàǵ ciamâ Rambo sèt an prima 'd Sylvester Stallone), Milano odia: la polizia non può sparare e La banda del gobbo. In dal 1976 al gira 'l cumèdi 40 gradi all'ombra del lenzuolo cun l'Edwige Fenech e Pazzi borghesi par Claude Chabrol. In séguit al tórna a lauràr in dal cìnema impgnâ insém a 'l parmśàṅ Bernardo Bertolucci e 'l fraréś Michelangelo Antonioni in mèś a 'n squantèr'n ad film ad Bruno Corbucci cuma Squadra antiscippo, Squadra antifurto, Assassinio sul Tevere, Delitto al ristorante cinese, Delitto sull'autostrada, Delitto in Formula Uno e Delitto al Blue Gay, in du 'l fà 'l maresiàl Nico Giraldi. Cun Il trucido e lo sbirro dal 1976 al dà vita anc a 'l persunàǵ 'd Er Monnezza, un vilàṅ ch'l è bòṅ sōl ad tiràr dal madóni in dialét rumàṅ.

Da la fiṅ di an Utànta 'l à laurâ anc a Hollywood girànd di film cun Abel Ferrara (Oltre ogni rischio dal 1989), Tony Scott (Revenge - Vendetta dal 1990), Sydney Pollack (Havana dal 1990), Oliver Stone (JFK - Un caso ancora aperto dal 1991), Steven Spielberg (Amistad) dal 1997) e Steven Soderbergh (Traffic dal 2000).

Filmugrafìa

Milian in na figùra dal film Squadra volante
Tomas in dal film I delfini

Culegamènt estéran