Zirudèla
| St artéccol qué l é scrétt in bulgnaiṡ | 
|
Cuntadin, Garzón, Arzdùr,
Siè pur Felsina più bella
Tic, e dai la Zè Rudèla.
Su, Cerghétt e Campanèr,
La starmìda andè a sunèr
Dei pur fort int la mzanèla
Tic, e dai la Zè Rudèla.
Che i curài e gl'ingranà
Siè più belli e più sgurà,
Mudàv ben anc la stanèla
Tic, e dai la Zè Rudèla.
E s'ai manca i sunadùr
Tulì fora al maccaclùr
E piciàl int la padèla
Tic, e dai la Zè Rudèla.
Ed insòmma tutt ancù
S'ha da far a chi po' più
Che Mezfant l'è muntà in sèla
Tic, e dai la Zè Rudèla.»
La zirudèla l'é un cunpunimänt scherzåuṡ ch'as cantèva - in uréżżen par la pió in canpâgna - pr i matrimòni o pr i gran magnèr campagnû. Pô dåpp as à tachè a cantèrel anc pr äl lâurei, aniversèri o di èter avenimént indóvv as magnèva e indóvv al zirudlèr gîva ai festegè al sô prupòṡit. L'uréżżen l'à da èser antîga e la declamaziån l'era cantilenè sänper cån dla mûṡica e al mutîv l é fât ed quartén ed vêrs utunèri in rémma baṡè, ch'î avèven da terminèr par “Tòc e dâi la zirudèla” o par “Tíc e tac la zirudèla”.
Da l'800 in avänti as à tachè a pêrṡer ste môd ché cån la mûṡica e la zirudèla l'é advintè 'na poveṡî da lèżer, magâra riferännds ai fât dal dé. I mâster ed sta tradiziån qué i én stè al Iuṡèv Râgna, al rà di imbonidûr dla Piazôla, e Marén Piâza, al povêta cuntadén, cum ai piaṡîva ed ciamères.
Uréżżen dla parôla modifica
An s é brîṡa sicûra däli uréżżen dla parôla. Al musicòleg Francesco Balilla Pratella al cradd ch'äli uréżżen dla zirudèla ai séppen i cunpunimént zirculèr dla famajja däl rotae, di rondî e di rondò dal Mediuêv, ch'i gnîven sunè cunt l'organistrum, ch'i an dè uréżżen a la ghirånnda.
As truvän inanz a un quèl lighè a däl sinfunî antîghi ch'l arcôrden da cla vî o da cl ètra la zircularitè.
Äl zirudèl pió famåuṡi modifica
La zirudèla pió famåuṡa l'è “Al fatâz di Żardén Margarétta”, cgnusó anc cme “La Flèvia” (al nómm dla protagunéssta, un cunpunimänt spénnt ch'l é pasè par di ân ed man).
Riferimént modifica
Al sît bulgnaiṡ.