Piaṡëinsa

cumòn italièn

C'l artìcul chè 'l è scrit in Piasintëin Emiliàn


«
Dunque il Po comincia a Piacenza, e fa benissimo...»
(IT)(Giovannino Guareschi )
«
Donca al Po al cmëinsa a Piasëinsa, e al fa bëin a bòta...»
(PIA)


PiacenzaPiasëinsa
Al Palasi Comünäl ed Piasëinsa - Al Palasi Comünäl ed Piasëinsa
ProvinciaPruvînciaPruvénziaPruvèinsa
Provincia di Piacenzad' Piasëinsa
AbitantiAbitântAbitàntAbitànt
(28 febbraio 201028 farvär 2010)
102 871
SuperficieMetradûraEstensiånEstensiòun
(801 ab/km²)
128,46km²
AltitudineAltèsaAltazzaAltèssa
61m
Pref.tel. / CAPPrefés e côdisPreféss e côdgPreféss e còdiṡ
0523 / 29121-29122
Cod.ISTAT/catastoCod.ISTAT/catâstCod. ISTAT/catâstCod.ISTAT/catàst
033032 / G535
CoordinatePuṣisiòunPuṡiziånPusisiòun
Nome abitantiNòm di abitàntNuminâja
PiacentiniPiasintëin
Santo patronoSânt prutetòurSant prutetåurSànt prutetór
(4 luglio4 lüi)
Sant'AntunëinSant'Antunëin
FrazioniVéliFraziónFrasiòun
Borghetto, Gerbido, I Vaccari, La Verza, Le Mose, Montale, Mortizza, Mucinasso, Pittolo, Roncaglia, San Bonico e Vallera.
Comuni contiguiCmûni ṣvinântCmóṅni ataîṡCumùn tachèdi
Calendasco, Caorso, Caselle Landi (LO), Corno Giovine (LO), Gossolengo, Gragnano Trebbiense, Podenzano, Pontenure, Rottofreno, San Rocco al Porto (LO) e Santo Stefano Lodigiano (LO).Calindàsch, Caùrs, Caséli (LO), Cor Giùn (LO), Uslèingh, Gragnàn, Pudinsàn, Pontnür, Al Tufrèi, San Ròc (LO) e San Steu (LO).
Sito istituzionaleSît dla cmûnaSît dla cmóṅnaSit dal cumùn
SindacoSéndechSénndicSéndech
(21/05/2012)
Paolo Dosi
Tel. comuneTel. cmónaTel. cmóṅnaTel. cumùn
0523-492224
Email comuneEmail cmónaPòsta eletrònica cmóṅnaEmail cumùn

Evoluzione demograficaCambiamèint dal nómer di abitânt int al tèimpCanbiamänt dal nómmer di abitànt int al tänpCambiamèint dal nómmer di abitànt in dal tèimp

(anno)(ân)(àn)
(abitanti)(abitânt)(abitànt)(abitànt)
1861
40 582
1871
45 707
1881
43 687
1901
45 508
1911
51 721
1921
57 233
1931
63 937
1936
64 210
1951
72 856
1961
88 541
1971
106 841
1981
109 039
1991
102 268
2001
95 594
2008
100 970
2011
102 871
Dati Nómer ed l'Nómmer dlNómmer ed l'ISTAT - grâfica dla Vichipêdia.- grâfica dla Vichipêdia

Piaṡëinsa (Italian: Piacenza) l'é un cumoin ad 103.487 abitant, capitäla d'la sò pruvincia. Mìsa ṡu tra Emilia e Lumbardia, la citä e la so pruvincia i sëintan a bota l'inflüëinsa d' Milan: i en culegä a la so region ecunomica par tant mutiv e in d' la storia i g' han daspës ligä i so dëstëin.

Geugrafìa

Piaṡëinsa l'é in d' la Pianüra Padana a 61 metar in sal livél dal mär e l'é nasì in s' la riva destra dal Po, in dua i van föra al Trèbia a ovest e la Nür a est ad la citä.

Pö u menu a 15 chilòmetar in vër süd, i tacan i Colli Piacentini (Culëini Piaṡintëin), 'l prinsipi d' l'Appennino Ligür. La so puśision geugrafica la g'ha sëimpar fat la so furtoina militära e l'ha fata dvintä impurtanta par ies un sid in dua i s'incrùśan la feruvìa e i autusträ.

I sid interesant

Piaṡëinsa l'é 'na citä d'ärt, e la g'ha un gran patrimonii artistic, par via d'la so storia milenäria.

I palàsi

I s' pölan truä bota palasi nubiliär cun un gran valur ch' i g'han di giardëin bèi a bota. Piaṡëinsa a l'é una "Citä ad palasi" posé ca tüt i ätar ad la Val Padana. Vist ca la gh'era mia 'na curt fissa (al Palass Farnés l'é mia stä sëimpar al sëintar d'la famiglia parchè dop d'un sert periud la capitäla dal dücä l'é stä spustä a Pärma), atsé i nobil i han pudì fä vëd la so puśisiòn cun i so opar architetonich. I posé impurtant i en:

  • Palasi Mulazzani
  • Palasi Scotti
  • Palasi Landi
  • Palasi Costa
  • Palasi Somaglia

Ätar palassi ch' i dan blësa e impurtansa a la citä i en:

Ätar palassi ch'i s' pölan ricurdä i en:

  • Palasi dal Guernatur
  • Palasi di Mercant

I palàsi Gotic, dal Guernatur e di Marcànt i en in d'la Piasa Caväi, ca l'é sëimpar stä cunsiderä al sëintar d'la citä e d'la so vita. La piasa la ciapa al num dai dü statui ad Ranuccio e Alessandro Farnéś in s'i caväi, c' l'ha fat Francesco Mochi in dal perìud tra 'l 1612 e 'l 1628.

Il ceśi

  • Al Dom
  • La baśilica ad Sant'Antunëin
  • La ceśa ad San Francesco
  • La ceśa ad San Giuàn in Canäl
  • La ceśa ad San Güstëin
  • La ceśa ad Santa Maria d' Campagna
  • La baśilica ad San Savëin
  • La ceśa ad San Sepùlcar
  • La ceśa ad San Sisto

Teatar, müśei e üniversitä

  • Al Teàtar Münicipäl inaugürä in dal 1804, l'é stä custrüì al post dal Teatar d'la Citadela ca l'äva tacä fög e l'é stä distrügì in dal 1798.
  • In dal Palasi Farnèś i s' pölan truä i Müśei Civich ad Palasi Farnéś
  • Al Müśeo ad Storia Natüräla ca l'é in dal Palasi Scotti
  • In d'la citä a s' pöl truä anca la Galeria d'Ärt Muderna "Ricci Oddi", vüna dil principäli d'Italia.
  • I en impurtant anca la Biblioteca Comünäla Passerini-Landi e pö d' tüt al Culeg' Alberoni
  • In citä i gh'en anca 'na part d'l Üniversitä Catolica dal Sacar Cör ad Milan, vüna dal Pulitecnic ad Milan e a s' pöl truä anca al Cunservatori ad Müsica "Giuseppe Nicolini"

Ecunumia

La fera d' Piaśëinsa l'é vüna dil pö antig d'la region Emilia-Rumagna. Al növ cumples espuśitiv c'a l'é apena föra d'la citä, ades l'é gestì da Piacenza Expo. Vöin di vant ad Piasëinsa l'é ca l'era stä la prima sede d'la Federconsorzi, fundä in dal 1892, ca l'é mäi pö andä in crisi dop un secul ad vita.

Trasport

La pusision d'la citä tra Türëin, Bulògna e Genua e al fat ca g'he taca Milan i han fat dvintä Piasëinsa un impurtant sëintar feruviäri e d' l'autusträ. Par Piasëinsa i g'pàsan l'autusträ A1 (Milan-Nàpuli) e l'autusträ A21 (Türëin-Piasëinsa-Brësa). Par al trasport aereo, i aeruport püsè taca i en l'Aeruport ad Pärma e i tre aeruport lumbärd: Aeruport ad Milan-Malpensa, Arport ad Milan-Linate e l'Aeruport ad Bergam-Orio al Serio, taca a Bêrgum.

Sport

A Piasëinsa a gh'e i squädri ad balon Piacenza Calcio, ad pallavolo ad'la Serie A1 Copra Volley Piacenza. A gh'e anca dü squädri ad Rugby, ca i en asè famus: 'l Termoraggi Piacenza Rugby e al Piacenza Lyons Rugby. In dal baseball Piasëinsa l'é rapresentä dal Piacenza Baseball e dai Red Devils Piacenza, in d'la pallacanestro da l'Unione Cestistica Piacentina e dala Pallacanestro Piacentina Bakery e in d'la pallanuoto da la Rarinantes Everest.

Persunag' famuś

Il parsoni püsè famuś ad Piasëinsa citä i'en:

Ätar futugrafii

Ligamm ad föra