Meridiàna
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
La meridiâna, dìta anca arlói sulèr u sciòter, l' è 'n strumèint ed miśurasiòun dal tèimp ch' al fa léśer che ōra l' è a secònda 'dla puśisiòun dal Sōl. La gh' à dàgli urìgin dimòndi antîghi e nurmalmèint a s in ciacàra per di arlói sulèr ch' i stàn tachê davànti ai mùr di edifìsi.
Caraterìstichi
L' àsta 'dla meridiâna la s ciàma gnumòun e 'l è fichê int sul piât (dìt quadrànt), ch' al gh' à dal tàchi disgnèdi apòsta, in dùa l' ôra (l' òmbra) 'dal gnumòun la s fa léśer l' uràri.
I arlói solèr i éren già cgnusû in dl' Egìt antîg e in dagli ètri siviltê antìghi, pò dai Grèc e dai Rumàn. Mo dal testimuniànsi 'dl' archiulugìa i' s fàn capîr ch' i èren cgnusû anca in dal Neolìtic. Al stòdi 'd i arlói solèr al s' ciàma ''gnumònica'' u anca sciatèrica.