Wikipedia

Florence Nightingale

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Na foto dla Nightingale in dal 1860.

La Florence Nightingale (Firèins, 12 ed mâǵ 1820 - Lòndra, 13 'd agòst dal 1910) l'è stèda n'inferméra ingléśa edl Otsèint.

El só teoriśasiòun e inovasiòun in sìm'a 'l manéri 'd śvinèrs a 'l malê e 'd curèrel, dôp che anc al só tirèr śò dal statìstichi per capìr méj el quistiòun difìcil, i àn fât ed lē ùna dal pionéri dal curàinti 'd pinsér in sìm'a la siàinsa inferméra e n'inisiadóra dali aplicasiòun statìstichi in dal camp sanitàri.
Grasi a chi stùdi chè, la Nightingale la gh'la cavèva ed dimostrèr che i suldê, in dal batàj, i móren de più pr al scomoditê e 'l malatìi che pr el fridi e dòunca lē la psiva anc sperimentèr sul camp che órdin, pulisìa e atensiòun, i giustèven dimòndi lavōr.

La Nightingale drē a cotrolèr i só malê cun na buśìa.
Al diagràma edla Nightingale per schematiśèr statisticamèint al perchè che i suldê i murìv'n in dla guèra edl Est e ch'al gniva inviê in dal 1858 ala regìna Vitòria.
Al monumèint a la Nightingale ch'a s cata in dla piàsa Waterloo a Londra.

Biugrafìa

Nèda in na famìja rìca e dla nobiltê, a la Nightingale a n'gh'calèva minga i mêś e gnanca li oportunitê per tōr marì, mo lē la vliva a tùt i còst andèr a curèr i malê e i puvrèt e più têrd i frî in guèra.
In dal 1854 la Nightingale l'andèva in Crimèa per capìr e vèder perchè l'ìva lśû ch'a gh'era tant mort, e dòunca la vdiva el cundisiòn diśastróśi del curi ch'a s dèva ai frî ded là. Tulènd anc eśèimpi da la manéra 'd curèr i malê ch'l'ìva bele vdû in Germàgna, la Nightingale la tachèva a insgnèr a dagli ètri inferméri la manéra giùsta 'd curèr i frî cun dl órdin, pulisìa e métod. La scrivìva soquànt librèt, in 'n ingléś facil, perchè i la psìsen capìr anc chel persòuni mìa tant scolariśèdi.
Turnèda in Inghiltèra, la Nightingale la fundèva na scóla p'r inferméri in dl uspidêl St. Thomas e in dal 1859 la scrivìva al liber "Notes on Nursing: What it is and What it is Not",[1] dôp che dimòndi èter liber 'd argumèint sàimper sanitàri.[2]

In dal 1907, la Florence Nightingale la gniva premièda, prìma da mêś a 'l dòni in Inghiltèra, cun 'l Ordin a 'l Merit da 'l só rè Eduêrd VII.

«
... If, then, every woman must at some time or other of her life, become a nurse, i.e., have charge of somebody's health, how immense and how valuable would be the produce of her united experience if every woman would think how to nurse.
I do not pretend to teach her how, I ask her to teach herself, and for this purpose I venture to give her some hints.»
(EN)(Pcòun edla prefasiòun a 'l librèt "Notes on nursing", 1860)
«
... Alóra, se na dòna, ind un quèlc perìod edla só vìta, la dēv edvintèr inferméra, pr eśèinpi fères careg edla salùt 'd un quelchidùn, quant grand e valid al srèv al riśultèt ed cl'esperiìnsa lè se cla dòna chè la pinsìs adrē ala manéra 'd curèr.
Mè a n'pretènd brìśa 'd insgnèrghen la manéra, mè a ghe dmànd 'd insgnèrsla da per lē, e per cal motìv chè mè a prōv a dèregh soquànt cunsìli.»
(CARPŚ)


Vōś lighèdi

Noti e referèinsi

  1. ↑ (EN) Al liber alśìbil in sìm'a Google books.
  2. ↑ (EN) Na racòlta di scrìt dla Nightingale edla canadéśa Wilfrid Laurier University Press.

Èter progèt

Colegamèint estèren

Estratto da "https://eml.wikipedia.org/w/index.php?title=Florence_Nightingale&oldid=152062"