Elesiòṅ speciàli in Alabàma dal 2017 p'r al Senàt di Stat Unî

 Miranduléś

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Doug Jones

Riśultâ cuntèa par cuntèa: più l'è blù più l'è p'r i demucràtic, più l'è rósa più l'è p'r i republicàṅ

Gl’Elesiòṅ speciàli in Alabàma dal 2017 p'r al Senàt di Stat Unî i gh'èṅ stadi 'l 12 'd Dicémbar dal 2017 par tōr al pòst dal senadōr Jeff Sessions ch'al s éra dimìs 'l 8 ad Favràr p'r andàr a far al minìstar dla Giustìsia p'r al presidènt Donald Trump.

A ès'r elèt 'l è stâ 'l demucràtic Doug Jones su 'l republicàṅ Roy Moore avénd ciapâ 'l 49,9% di vōt cónt'r al 48,4% dal sò rivàł. 'L éra da vint-sinc an, da i tèmp dal dixiecrat Richard Shelby pò pasâ in dal GOP fra 'l àtar, ch'un demucràtic al n gh la cavàva minga a vìnsar la carga 'd senadōr in cal stat sudìsta lè.

Vèrs la mità 'd Nuvémbar, durànt la campàggna eleturàla, soquànti dóni i èṅ vgnudi fóra par cunfesàr che Moore al li iva mulestàdi sesualmènt o viulentàdi quànd che lōr i éran śōvni (una la gh'iva sōl quatórd'ś an méntar lò bèla trénta).

Roy al s è diféś dgénd invéci ch'al n à mai abû na cundóta sesuàla da cumpatìr e in tut al manéri 'l à sèmpar fat sès cun dal śuvnòti ch'i gh'ìv'n almànc séd'ś an (l'età più basa par la léǵ d'l Alabàma par ciulàr sénsa avēr-ag di prubléma parchè i èṅ i an dal cunsèns).

Soquànt funsiunàri republicàṅ nasiunài, cuma Mitt Romney e John McCain, i gh'aṅ dmandâ ad far-'s indrē o sinò i gh'arévan tirâ via 'l apòǵ. Esénd tròp tard par numinàr 'n àtar sugèt in dla schéda, chi lōr i vlìvan vutàr piutòst un “candidâ scrit insìma” (write-in) cuma Luther Strange, batû da Moore a 'l balutàǵ dal primàri dal GOP. Dimóndi àtar pès grôs dal sò partî, cuma Ben Carson, Steve Bannon e Donald Trump («A n è minga 'l caś ch'un demucràtic prugresìsta al vinsa cal séǵ là, 'l ùltim quèl ch'a gh'ém biśógn, in Alabàma e in di Stat Unî, 'l è 'n buratèṅ 'd Schumer e dla Pelosi»), i aṅ invéci cunfermâ 'l sò apòǵ, acsè cuma soquànt espunènt religióś cuma 'l pastōr Flip Benham o persunàǵ cuma Nigel Farage e Chuck Norris.

Moore 'l è cunsiderâ un sustenidōr dal pulìtichi 'd dèstra pēśa, cun di ligàm bèi stric c'n i grup di neo-cunfederâ e qvéi di nasiunalìsta biànc, e 'l à dâ da spés adòs i fnòć, a 'l dóni, a i négar, a gl'ebrèj e a 'l Ìślam. Inóltar 'l è stâ 'n espunènt impurtànt dal “muimènt birther” ch'al dgiva a sprupòśit che Barack Obama al n éra minga nâ in Amèrica. Quànd 'l è stâ numinâ giùdas cap dla Cōrt Supréma d'l Alabàma in dal 2001 'l à fat mét'r un munumènt c'n i Déś Cumandamènt davànti a 'l tribunàł.

Da 'l cant suo Jones, ch'al psiva cuntàr su 'l apòǵ ad Joe Biden e dal Washington Post, al s è fat un nóm faghénd 'l avucàt e 'l prucuradōr federàł in dal distrét setentriunàł d'l Alabàma in du 'l à prucesâ dū mémbar dal Ku Klux Klan ch'i ìvan cupâ quàtar ragàsi négri in dal 1963 butànd na bómba in na Céśa Batìsta. Jones 'l à fat al pîṅ ad vōt in dal cuntèi sitadìni cuma qvéli 'd Montgomery (72,3%) e 'd Birmingham (68,1%).

Nòti