Cûl

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

«

S'at vō vìvar giucónd,
spas't al cûl c'n un giaròṅ tónd,
parchè s'ta t al spas cun dl'èrba,
ta t sćiànc i pēi e a gh'armàgn la mèrda.»

Al cûl (paròla ch'la daśvîṅ da 'l Latìn cūlus), cgnusû anc cuma da-drē, 'l è 'n mùscul gras di primâ ch'a s cata sóta la schina e ad sōvar dal gambi in dua 'l còsi i sa śgrandìsan par furmàr al dū culàti divìśi da na sfésa ch'la quàcia 'l buś dal cûl.^[1] La regiòṅ dal cûl la tira dènt'r anc i òs di galòṅ.

In dal gèn'r umàṅ e in dal simi al cûl 'l è dimóndi impurtànt parchè al gh parmét ad pugiàr-as par punsàr sénsa dar fastìdi a i art cum a sucéd p'r i àtar mamìfar. Al cûl, ch'in dal dóni 'l è più tónd e in di óm più squadrâ, 'l è anc 'n impurtànt arciàm sesuàl.

In dla léngua emigliàna par cûl a s inténd anc la part ch'la finìs 'd un quèl, al sò fónd p'r inténdar-'s, cuma 'l cûl dal salàm, al cûl dal bicér o 'l cûl dla butìglia (al pôc bévar ch'a gh'armàgn in fónd).

Pruvèrbi e môd ad dir

avér-ag dal cûl: avér furtùna
avér più cûl che anma: èsar più furtunâ ad qvél ch'a s mèrita
mnar al cûl: giràr śbalutànd al cûl cum i fànan cal chéchi o sèrti fémni
avér al cûl in dal butēr: star còmad dimóndi
andàr a cûl indrē: giràr a 'l indrē, specialmènt quànd a s mét la rétro in màchina
métar-'l in dal cûl: fargàr qualchidòṅ
far i bèsi c'n al cûl: far i bèsi sénsa fadìga
tōr p'r al cûl: tōr in gir
far-'s al cûl: fadigàr dimóndi
andàr a cûl: fargàr-'s-an
alcàr al cûl: èsar tròp da la banda ad qualchidòṅ anc in na manéra minga sćèta dal tut sōl p'r avér-ag un quàlc vantàś
mustràr al cûl in piàsa: far véd'r i sò fat in pùblic
’l è più fàcil métar-'g-'l in dal cûl ch'in dla tèsta: quànd a s próa a far cambiàr idéa a 'n bric o a far capìr quèl a na tèsta buga
avér al cûl mèrd: ès'r in cólpa
ma và a dar via 'l cûl: (it. Vaffanculo) mandàr qualchidòṅ a qvél paéś
èsar cuma cûl e patàja: èsar dū part dal stés quèl
quànd òṅ al gh'à da ciapàr-'l in dal cûl la patàja la s léva sù da par lē: quànd òṅ al gh'à 'd armàgnar fargâ a và ad travèrs incòsa
tiràr indrē al cûl: a n far minga un quèl ch'a s gh'iva da far
avér sèmp'r al cûl a cô: èsar sèmpar malâ o débul
fiâp cum'al cûl / la pansa dna vècia:^[2] visî cum'a gh'pōl avér-ag al dedrē / la pansa, na ṿcìna
ròt in cûl (scóltal chè): un servidōr rufiàṅ o 'n nadar
al cûl ch'a n'à mai tgnû la camìśa, la prìma volta ch'al la ved al s maravìa:^[3] al stupōr 'd chi è dvintâ ric
avér-'gh al peppacùl:^[4] avér-ag al bûś dal cûl ch'al se strìca (cun na pavùra ciapàda)
cuànd al cùl al s'impasìsa, l'alma la s'insantìsa: quand che 'l cûl al dvénta vèć, a s edvénta di sant
(BLG) Fèr la różżen al bûś dal cûl: patìr la faṁ
(MUD) Al bûś dal cûl al n'à mai fat fiō (scóltal chè):^[5] sês sicûr in dal dedrē
(MUD) Al tèinp, al cul e i sgnór i fan quèl ch'i volen lór: dimòndi libertâ per là lōr trī
(MUD) La gh'à 'n tafanàri che s'la scuràza in di coriàndol a stà Carnevèl quendez dè: l'à da èser gros e potént in di vent
(CARPŚ) ’L è tant curt ed pèla, che s'al strìca i òć a se gh véra al cul (scóltal chè): quand la pèla l'è curta, tira dad sà ch'at dascuàć dad là, ch'a s dìś dal rèschi
(CARPŚ) A s egh vèd come in dal cul 'd un négher ed nòt ch'l àbia magnê liquerìsia (scóltal chè): a s ag vèd pòc
(CARPŚ) ’L è acsè cuntèint ch'a gh'rid anc al buś dal cul (scóltal chè): cuntént dapartùt
(CARPŚ) Alégher, alégher, che 'l buś dal cûl 'l è négher!: 'n intercalàr
(CARPŚ) Trida 'l giàs col cul, trida 'l giàs col buś dal cul. Sentirai una frescùra, fin ch'al giàs al dura...: na cansunèta śmargiàsa
(CARPŚ) A gh'ò per al man un lavōr che, s'al và drit, al prim buś ch'a stòump 'l è 'l tùo: un dòpi séns evidént, mo minga per cal mediatōr ch'al 'l iva dìt soquànt an fà ad frónt a 'n vespasiàṅ, cun l'idéa ad parśàr di débit armàś a meśa bigógna
(CARPŚ) Gh'era na vècia in sim'a na vida, con un sedròun la fèva clasiòun, passa Arturo vestito di scuro, al gh'al casa nel culo e al ghe dmanda perdòun: siruldlinèina per rìder
(CARPŚ) Da 'n cul, sa pretèndet?! Na romànśa?!: a s vèd che 'n qualcdùn 'l à mulâ quèl...
(CARPŚ) Se 'l mèr 'l è incasê, mè a 'm tùf a cul: fraś sempar dìta da Orcéde Blòt, nadar dla Carp di an '50
(CARPŚ) ... Su per al cul dal Nègus a gh'è na galerìa, ch'a gh'pasa al treno merci con tùta la fanterìa. Dài, dài, dài, sù per al cul un bel stumpàj: fraśtìna edna cansunèta dal ventèni.
(SASL) Quand al cul al s frosta, l'anma la s giosta: fadigàr al fà dvintàr sant

Referènsi

↑ (MUD) e (IT) Secònd al "Vocabolario etimologico del dialetto modenese" ad Sìlvio Cevolani adl Istituto Settecani, Mòdna, 2011, la paròla cul la s sarèv catàda 'd lung a 'l tèimp a significàr vō-'t al buś ch'a servìs par cagàr, vō-'t tùt al bòfice ch'a servìs per séd'r-as.
↑ (CARPŚ) e (IT) "La Ruscaróola èd Chèerp" dal Màvro D'Oràsi, Mòdna 2012, paǵ. 281
↑ Ibidem.
↑ (MUD) e (IT) "A Modena si dice(va) così", 'd Umbèrt Borêl, Frara, 2016, paǵ. 33
↑ (MUD) e (IT) "Vin chè, va là!", dal Giuseppe di Genova, Ed. Il Fiorino, Mòdna, 2009, paǵ. 40

Àtar prugèt

Wikimedia Commons contiene file multimediali su Cûl
Wikizionario contiene la voce di dizionario «Cûl»

[1] (MUD) e (IT) Secònd al "Vocabolario etimologico del dialetto modenese" ad Sìlvio Cevolani adl Istituto Settecani, Mòdna, 2011, la paròla cul la s sarèv catàda 'd lung a 'l tèimp a significàr vō-'t al buś ch'a servìs par cagàr, vō-'t tùt al bòfice ch'a servìs per séd'r-as.

[2] (CARPŚ) e (IT) "La Ruscaróola èd Chèerp" dal Màvro D'Oràsi, Mòdna 2012, paǵ. 281

[3] Ibidem.

[4] (MUD) e (IT) "A Modena si dice(va) così", 'd Umbèrt Borêl, Frara, 2016, paǵ. 33

[5] (MUD) e (IT) "Vin chè, va là!", dal Giuseppe di Genova, Ed. Il Fiorino, Mòdna, 2009, paǵ. 40

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]