Artécol in dialèt arzân

L' êlba (alba in italiân) l'é al mumèint dal tèimp ch' al vîn spieghê in diferèint môd, a secònd ed còl s'é drē parlêr, o cme l'intervâl dó 's vèd al prém ciarōr a l'urizûnt, ch' as cunfònd in môd parsiêl cun l'idèja dal fêr dal dé (aurora in italiân), o cm' al mumèint ed l'alvêda dal Sōl, ch' l' é a l'incuntrâri dal tramûnt.[1]

Prém lûş ed l' êlba a Hong Kong.

Carateréstichi

modifica

Al prémi lûş ed l'êlba a deşvînen dal riflès di râg dal sōl da pêrt ed l' âria quând' incòra la strèla l'é sòta l'urizûnt. La só lusōr l'é 'd un culōr biancûş ch' al gîra pó in 'na gradasiòun arâns-zâl ōr.

Dal pûnt ed vésta stréch dal stódi dal strèli, ind la pêrt in dó sòm nuêter, al pûnt ed l'urizûnt da dóve l'êlba la pâsa l'é cumpâgn a la diresiòun a matèina sōl int al dâti dóve al dé l'é cumpâgn a la nôt: difât al se spôsta rispetivamèint tra nôt e matèina int i mèiş ed la premavèira e 'd l'istê (al rîva al pûnt pió vêrs nôt int al giōren ed l'istê dóve al dé l'é cumpâgn a la nôt) e tra mezdé e matèina int i mèîş ed l'avtûn e 'd l'invêren (e in môd cumpâgn, al rîva al pûnt pió a mezdé int al giōren ed l'invêren dóve al dé l'é cumpâgn a la nôt). La zôna ed l'urizûnt tr' al pûnt pió a nôt e còl pió a mezdé l'é ciamêda zona ortiva.

  1. Planetario ed Firèisa

Êter prugèt

modifica



  Parti del giorno(tradurre)Pêrti dal giōrenPärt dal dé  

Notte (parte del giorno)NôtNot | AuroraFêr dal dé | AlbaÊlba | Mattino (parte del giorno)MatèinaMatëina | Mezzogiorno (parte del giorno)Mezdé Meṡdé/miṡdé | PomeriggioDopmezdéDop al meṡdé | TramontoTramûntTramont | CrepuscoloBasōra | Sera (parte del giornoSîra Sira | Mezzanotte (parte del giorno)Mezanôt Meṡanot



Nôta: cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da Alba trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.