Wucherèria bancròfti
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Wucherèria bancròfti (nóm sientìfic “Wuchereria bancrofti”) 'l è 'n bêg nematôd dla famìja 'd gl'Onchocercidae parasìta dal sistéma linfàdag umàṅ. 'L è respunsàbil p'r al 90% 'd òṅ di più brut mâi ch'a sa gh sia, l'Elefantìaśi o Filarìaśi linfàdga, ch'al culpìs sènt-sinquànta migliòṅ ad cristiàṅ in tut al mónd, specialmènt in di paéś trupicài in Àfrica e in Àśia ma dal vòlti anc in Itàglia [1] [2].
A n è mia pusìbil insdìr la gint parchè di rimèdi vàlid a n s 'n è incóra catâ.
In d'l óm al vérum grand, ch'in gènar 'l è 'd culōr biànc dagnóra trasparènt, al pōl rivàr a èsar lung anc déś cm, c'n al fémni ch'i èṅ più lunghi di masć e i parturìsan diretamènt al larvi sénsa óṿ. Dòp 'l acupiamènt i al pōlan far anc par déś an ad fila.
Al parasìta al s traśmét c'n i mòrśag dal sinsàli (òspit intermèdi). Al larvi dla Wucherèria bancròfti, diti “micrufilàri”, i pàsan subìt in dal sangṿ di óm (òspit definitìṿ) quànd i pùnśan par pò mōv'r-as durànt al dè in diresiòṅ di palmòṅ in dua i crés'n e i faṅ dvintàr difìcil tiràr fiâ.
Durànt la nòt invéci i parasìta i pàs'n in dal sangṿ sprand che na quàlc sinsàla la faga 'n àtar past par cambiàr òspit. A s è vdû però che se 'l òspit al dòr'm ad dè, anc lōr i arbàlt'n al sò cicclo.
I bêg madûr invéci i dànan śò pēś a 'l sistéma linfàdag in dua i sa stablìsan dòp nóṿ méś. Chè i tàc'n a far di dan a la linfa ch'la sa stópa faghénd infiàr dimóndi i òrgan ch'i rìv'n a èsar dal tut dasfurmâ, specialmènt i bras, al gambi e i cajòṅ in chi óm.
A i malâ i gh vènan di śgriśōr e anc di infesiòṅ a la pèla ch'la dvènta anc dimóndi dura. Da spés a riva anc la févra. A lung andàr i vàn'n in a risć 'd armàgnar òrub e la circulasiòṅ dal sangṿ la gh'à di prubléma. I pōlan anc misćiàr la pisa cun la linfa. In tut al manéri al mâł al và avànti piàn piàṅ e 'l è difìcil murìr-ag diretamènt.
Par cumbàt'r al mâł a s pōl druàr di fàrmag antiparasitàri, l'Ivermectìna o la Dietilcarbamazìna, ch'i paralìś'n i bêg faghénd in manéra ch'al sistéma imunitàri al pòsa masàr-i più facilmènt. Al parasìta a s cata facimènt faghénd 'n eśàm dal sangṿ ma a gh'è da far-al quànd al larvi i èṅ in gir e minga in di palmòṅ. A s pōl pruàr a uperàr i óm a i maròṅ par dasfiàr la bórsa. Dimóndi più difìcil 'l è invéci far-al in di àt'r òrgan a part s'a gh'è da cavàr-i via.
Recentemènt a s è vdû che anc la Wucherèria bancròfti, acsè cuma 'n àtar parasìta, 'l Uncucérca vòlvulus, la viṿ in simbióśi c'n al batēr gram-negatìṿ Wulbàchia. Sénsa 'd lò al larvi i n crésan minga e al nematôd al dvènta stèril e acsè al mōr da par lò.
Culegamènt estéran
Nòti
- ↑ Da déś an la patìs par l'Elefantìaśi: «A sòṅ sóta sfrat, jutâ'm» Today.it, 16 ad Setémbar dal 2013
- ↑ Malàda 'd Elefantìaśi, ninsòṅ al la cura Medinforma, 7 ad Dicémbar dal 2010
Àtar prugèt
Wikiquote contiene citazioni di o su Wucherèria bancròfti
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Wucherèria bancròfti
