Uncucérca vòlvulus
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
L’Uncucérca vòlvulus (nóm sientìfic “Onchocerca volvulus”) l'è 'n nematôd parasìta ch'al viṿ in simbióśi c'n al batēr gram-negatìṿ Wulbàchia (sénsa 'd lò al larvi i n crésan minga) e ch'l è respunsàbil in d'l óm 'd un brut mâł ciamâ Uncucerchìaśi, cgnusû anc cuma “Urbìśia di fiùm”, e a gh'è anc al caś dal “Nodding disease”, al “Mâł dal dir dal sè”, ch'al culpìs al sarvèl di putèṅ.
Tgnénd a drē a qvél ch'la diś l'Urganiśasiòṅ Mundiàla par la Salùt, l’Uncucerchìaśi l'à fat dvintàr òrbi da piò ad tri migliòṅ ad parsòni in dal 2007. Qvést a sucéd parchè i nematôd ch'i gh la càv'n a rivàr a i òć i faṅ di dan a la còrnea quànd i mōran, infiamànd anc la rétina. Ch'al parasìta chè al s cata in Àfrica, in dl'Amèrica sentràla e in dl'Amèrica dal sud parchè là, darènt a i fiùm, a gh viṿ al musèṅ ch'al la traśmét, 'n insèt ch'al ciùcia 'l sangṿ di óm ciamâ Simulîd, cgnusû anc cuma “mósca négra” (òspit intermèdi méntar 'l óm 'l è 'l òspit definitìṿ).
Al parasìta Uncucérca vòlvulus al finìs in dal còrp di óm quànd al musèṅ fémna al mòrśga la pèl lasànd acsè libri al sò larvi. In dal gir ad soquànti stmani (da òṅ a tri méś) al larvi i madùran sót-pèla e i fànan dal cisti. A 'l stadi 'd adûlt i vérum i èṅ lung dimóndi ma sutìi (30 mm x 0,13 mm i masć, 50 cm x 0,35 mm al fémni). Na fémna la pōl far, a s pénsa, da mila a tri-mila micrufilàri a 'l dè ch'i pōlan scampàr anc trénta méś e ch'i sa spòstan subìt da drē da la pèl spétand ch'a riva 'n musèṅ p'r èsar ciuciàdi via a sò vòlta. In dal còrp d'l insèt al micrufilàri i gh'aṅ biśógn dna stmana ad śvilùp par psēr infetàr 'l óm.
Par curàr l'Uncucerchìaśi a s pōl druàr l'Ivermectina, 'n antiparasitàri, o anc al Moxidecin.
Culegamènt estéran
Àtar prugèt
Wikiquote contiene citazioni di o su Uncucérca vòlvulus
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Uncucérca vòlvulus
