Tizén
Artéccol in dialàtt bulgnaiṡ
Al Tizén l'è un fiómm d'la Svézzra e d l'Itâglia ed såura; al côver un basin ed 7.230 km².
Al nâs atais al Pâs d'la Nuvêna, a la cunfénna stral Cantån Tizén e la Pruvénzia ed Verbàn-Cûsi-Òssla, dåpp ch'l à traversè la Vâl Bedrètt, la Vâl Leventénna e la Pièna ed Magadén prémma 'd cazèrs int'al Lèg Mazåur. Ai véggn fòra a Sèst e al cårr in direziån ed såtta a maténna marcànd la cunfénna stra la Lunbardî e al Piemånt; atais a Pavî (4 km pió såtta) al s câza int'al Po, dåpp 248 km de cåurs, cun una purtè mêdia ogni ân ed 350 m³/s (ch'al fà al fiómm pió récc d'âqua strai afluént dal Po).
Al fiómm l'è di mondi inpurtànt par l'economî lunbèrda. In Svézzra i al drôven pr'al centrèl idroelètric, mänter che in Itâglia i al drôven par tirèr l'aqua int'la Bâsa Padèna cme al Navéll Grand ch'al partéss dal Tizén. L'anbiänt naturèl dal fiómm l'è, al cuntrèri ed squèsi tott i fiómm itagliàn, tgnó bän: al tragétt itagliàn l'à dè vètta a dû pèrch naturèl regiunèl (Pèrch naturèl d'la vâl dal Tizén, quall lunbèrd e quall piemuntais) cun una superfézzi generèl ed pió ed 97.000 ha, la pió granda d'Euròpa.