Carpnèida: differenze tra le versioni

|CONFINA={{MSG|(nord) Casina, Viano, (est) Baiso, (sud) Toano, Villa Minozzo, e (ovest) Castelnovo ne' Monti|ARZ=(mezanôt) [[CaşînaCaṣîna]], [[Viân]], (matèina) [[BaîşBaîṣ]], (mezdé) [[Toân]], [[Vèla Mnôs]] e (sira) [[Castelnōv di Mûnt]]}}

'''Carpnèida''' ('''Carpineti''' in [[italiân]]) l’é un cmû ed 4.104 abitân ed l’ [[Apenèin arzân]] in [[pruvîncia ed Rèz]]. Ch’al gh’à dèinter pêrt ed la còunca dal fiòm [[Sècia]] e di turèint [[Tresnêr]] e Tasòbi. Al paèişpaèiṣ ed Carpnèida, ciamê ind l’antichitê ''Carpinetum'', l’é a i pē dal Mûnt Antognân in dō al ''Prato di Carpineto'' l’é numinê bèlo dal 957.

Ind la pêrta pió antîga dal paèişpaèiṣ în tgnû da cât soquânt fabrichêt d’architetûra antîga. In particulêr al palâs dal Municépi ch’ al dà inséma a’na carateréstica piasèta dedichêda a [[Matélda ed Canòsa]]

Abitê fîn da la stòria antîga, in sté teritôri în pasê i Lègor, i Rumân, i BişantèinBiṣantèin e i Longobêrd. Préma ed l’ân mél ind al só teritôri a gh’êra Verabolo, pôst ‘d un ''pago''(distrèt campagnôl) rumân pó bişantèinbiṣantèin. Préma ed la cunquésta longoberda, in època bişantèinabiṣantèina, la cêşacêṣa lochêla, urganişêdaurganiṣêda atōrna a l’ antîga Pēv ed Sân Vitêl, l’êra dipendèinta dal vèschev ed [[Ravèna]]. Lòung al crinêl Valèstra-Fósla prubabilmèint a gh’êra al ''limes'', oséja al cunfîn, fra i teritôri sòta a Bisanzio e quî longobêrd. Carpnèida l’ à ‘vû ‘na particulêra impurtânsa al tèimp ed la cuntèsa [[Matélda ed Canòsa]] marchèişamarchèiṣa ed [[Tuscâna]] e ûltma repreşentântrepreṣentânt ed la râsa ‘d j [[Attoni]].

[[Image:Carpineti valle tresinaro neve.jpg|thumb|left|200px|Vésta invernêla dal crinêl Valèstra, cun al castèl ed Carpnèida e al paèişpaèiṣ d’ed sòta]]

Int al Castèl rumânich, al gh’é incòra adès, més inséma al crinêl dal Fósla-Valèstra – da dōve a s’arvés la vésta inséma a la vâl dal Sècia e dal[[ TreşnêrTreṣnêr]]- a gh’é stê al «Convegno di Carpineti» dal 1092, dōve j òm ed cêşacêṣa e aleê ed Matélda àn discós al prupôsti ed pêşpêṣ ‘d [[Enrico IV]]. La Cuntèsa, incuragêda anca dal fugōşifugōṣi parôli ed l’ereméta Giovanni da Marola, l’à tôt la decişiòundeciṣiòun ed cuntinvêr la lôta cûntra l’imperadôr, ch’ al vIn pó batû e dôp umiliê a [[Canòsa]]

Dal pûnt ed vésta ed la puşisiòunpuṣisiòun, al teritôri comunêl l’é fât in pêrt da la còunca dal [[Sècia]], l’êlta còunca dal [[TreşnêrTreṣnêr]] e pêrt da la còunca dal [[Tasóbi]]. Al teritôri l’é caraterişêcarateriṣê da la preşèinsapreṣèinsa ed la dorsêla di mûnt Valèstra e Fósla e, da ch’ l’ êtra pêrt da la còunca dal TreşnêrTreṣnêr, al gróp di mûnt fra Marôla, cun al mûnt Al Borèli, al Mûnt Rè, e al Mûnt Frumblêra. J êlber în quêşiquêṣi tóti quêrsi.

Ind al teritori comunêl a gh’în dimòndi bôregh, cêşicêṣi e cà a tòr ‘d urègin êlt medievêl, fâti cun al sâs ed côch carateréstich ed la zôna. La strêda principêla l’é la [[Strêda Statêla 63 dal Pâs dal Cerêto]]

{{CITAZIONE|Contea e Giurisdizione sotto il [[Duchêt ed Rèz|Ducato]], la Diocesi e l'Archivio di Reggio. Ha per confine le Giurisdizioni a levante di Poiago e Casteldaldo, mezzogiorno di Cavola mediante il fiume Secchia, ponente di San Donnino di Marola, [[BuşanèlaBuṣanèla|Busanella]] e Pontone, settentrione di San Donnino di Marola, e Pantano mediante il torrente Tresinaro. Ha la propria adunata di Reggenti, a cui sono soggette le Ville delle Carpineti, di Castello di San Pietro, della Pieve di Santa Catterina, e di San Prospero. Ha un Giusdicente col titolo di Governatore. Il Pretorio è nelle Carpineti. È feudo della Casa Valdrighi di [[Mòdna|Modena]]. È posta nel monte, ed ha una popolazione di 836 abitanti.}}

La véla (oséja al paèişpaèiṣ) ed Carpnèida la vîn acsé descréta:

L’é ‘na frasiòun céca tra mezdé e matèina dal ‘stès cmûn. A gh’é ‘na cêşacêṣa céca (Cêsa ed Sant’Agata) e un ricôver per ansiân. La cêsa la nâs cme dipendèinta diretamèint ed la Pêv ed Sân Vitêl a Carpnèida.