Dialètt mudnés: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
???
Nessun oggetto della modifica
Riga 1:
{{Variant|MUD}}Al '''dialattdialètt mudnés''' l'è 'na varietê dialetèl d'ldl'[[emiliânemiliàn]], apartenéintch'la alfà pert dal grópp linguìsticlinguìstich gâlgàl-itâlicitàlich. L'è ànchanca, insaminsäm a tótt chi èter dialattdialètt emiliàn, la léngua d"ladla versiòun ed Wikipedia cch'a sîv drê a sfugliêrlézer.
 
L'è anch nôt cum "emiliân zentrèl". L'è ciacarê in d'ladla zona cumprésa circa tra [[VignòlaVgnóla]] e [[Chèrp]] (a l'intéren d'ladla [[PruvèinzaPruvèinsa ed Mòdna]]); cun quèlch'na quèlca diferèinzadiferèinsa lesichèllesichèla al ciàpa al nàmmnöm ed dialattdialètt '''mirandulés''' ed lsóvra, '''carpsàn'''èlt frignâna al sódmansèina e dialatt'''frignanés''' carpsân aled nordsòt.
 
Al mudnés l'è parlêciacarê sovratótt dalda la generaziòunigìnta piùpió vècivècia, par pr'i quèliquèl l'è la léngua prinzipèlaprinsipèla, ma l'è pòcpòch usèda in dal generaziòungenerasiòun piòpió zôvenzóvni. ParPer furtùnafurtónnaadreeadrê ch'alla gà un pòc ed risourgimeintrisurgimèint gràziagràsia anch a la zelebritêselebritê mediàtica purtêda dai [[Modena City Ramblers]], [[Pierangelo Bertoli]] ed èter gròpgrópp muzichelmusichel.
 
== Scritura ==
An gh'è nisuna istituziòunistitusiòun furmèlfurmèla parch'la dezederdégga cum a se screvvscrévv al dialattdialètt mudnés anch parchèperchè lal'è né menga nà lengua ch'lana seléngua screvech mapió piùtostche scrétta lengua chl'la'sè ciacaraciacarèda.
 
=== AlfabetAlfabê ===
L'alfabetalfabêet mudnés lal gh'è furmê diià 21 lèttri d'la alfabet italian e dii 5 lettrì usedi per i paròli stranieri.
 
A a (a) B b (bi) C c (ci) D d (di) E e (e) F f (effeèfe) G g (gi) H h (accaàca) I i (i) J j (i lòngalónga) [K k (kappacàpa)] L l (èlleèle) M m (èmmeème) N n (ènneène) O o (o) P p (pi) Q q (qu o cu) R r (èrreère) S s (èsseèse) T t (ti) U u (u) V v (vi o vu) W w (vu dàppia) X x (igs) Y y (ìpsilon) Z z (zedazéda)
 
Alcuni lettri soni mudifichedién cambièdi dai segnsègn diacriticdiacrétich (azeintasèint, punteinpuntèin, ecc.).
 
=== Vocheli ===
Al mudnèsmudnés haal moltigh'a dimòndi piùpió vocheli che ldl'[[Lèngua italiana | Italiànitaliàn]]. Al mòd deed scrèvverscrévver l'è cambiècambiê in di secol, per cui asa-s polpól truvercatèr una stèssaun'istèss parolaparòla srèttascrétta in mòd diversadvérs.
 
{|
!Grafìa !! NàmNöm !! SounSòun (IPA) !! EsèmpiEsèimp in mudnés !! EsempiEsèimp in etriètri lengui
|-
|a - à || a || /a/ || [[aqua]] || [[:it:acqua]] ||{{It}}
|-
|à - ä - ë || a srèdaintervuchèla || /æ/ , /œ/ || [[pàsspëss]], [[päss]] || [[:en:fat]] {{En}}
|-
|âä - àaö || a lòngaintervuchèla || /aœ/ || [[mâżnömm]] ||, [[:de:Sahnenämm]] || blood {{En}}
|-
|eâ - è àa|| ea lònga averta|| /ea/ || [[venerdèmâż]] || [[:it:zero]]Sahne ||{{De}}
|-
|ée - è || e sreda averta|| /ae/ || [[méllvenerdè]] || [[:it:perché]]zero {{It}}
|-
|êe - èeé || e lòngasreda || /e:a/ || [[suldêméll]] || [[:de:See]]meno {{It}}
|-
|iê - èe|| ie lònga || /ie:/ || [[afèrisuldê]] || [[:it:aferi]]Tee {{De}}
|-
|îi - ìiì - í|| i lònga || /i:/ || [[vistîfìn]] || [[:it:indice]] {{It}}
|-
|oî - ò ìi|| oi avertalònga || /ɔi:/ - o aperta || [[pòchvistî]] ||[[:it:vuoto]] see {{En}}
|-
|o - óò || o sredaaverta || /oɔ/ - o aperta || [[móipòch]] || [[:it:ordine]]vuoto {{It}}
|-
|ôo - òoó || o lòngasreda || /o:/ || [[fiômói]] || [[:de:Sohn]]ordine {{It}}
|-
|uô - òo||o ulònga || /uo:/ || [[urècciafiô]] || [[:it:Uso]]Sohn {{De}}
|-
|u || u || /u/ ||[[urèccia]] || uso {{It}}
|}
 
 
===Consonanti===
Gran partpèrt di consonanti la se scrèvvscrévv cumpagn a l'Italianitalian. EcezioniEcesiòun:
 
{|
|-
! Grafìa !! NàmNöm !! Soun (IPA) !! EsempiEsèimp in mudnèsmudnés !! EsempiEsèimp in altriètri lèngui
|-
|c (1) - ch - ch' - cc (2) ||c dura|| /k/ || [[còch]] || [[:it:chi]]
|-
|c (1) - cch - ch' - cc' (32) || c dòlza dura|| /ʧk/ || [[cocc'cócch]] || [[:it:cera]]chi {{It}}
|-
|g (1)c - ghc' - ggcc' (23) ||g durac dòlsa || /gʧ/ || [[stàmmeghcócc']] || [[:it:gatto]]cera {{It}}
|-
|g (21) - g' gh - gg'ggh(2) || g dolzadura ||/ʣg/ || [[curag'stàmmegh]] || [[:it:coraggio]]gatto {{It}}
|-
|zg (2) - żg' - gg'|| zg dolzadolsa || /ʣzʣ/|| [[żêlcurag']]|| [[:it:azzuro]]coraggio {{It}}
|-
|z || z duradólsa || /ʧsz/||[[zêlznér]]|| [[:it:zia]]rosa {{It}}
|}
 
(1) Quand dàpdòp a ghè a,o,u
(2) Quand dàpdòp a da i,e;
(3) Sol a la fin ed' la parólparòla
 
 
# LeEl combinazionicombinasiòuni '''sc''' e '''gl''' i-n esisten brisa.
# '''s'c''' asa-s dis separèeseparê: s+c. EsempiEsèimp: [[s'ciop]]
 
== FountiFòunti ==
# [[Sandro Bellei]], "A m'arcòrd", Collezioni Modenesi, 1999
# [[Attilio Neri]], "Vocabolario del dialetto modenese", Arnaldo Forni Editore, 1981
# [[Ernesto Maranesi]], "Vocabolario modenese-italiano", Mucchi editore,
 
== Vòz culeghediculeghèdi ==
 
[[Category:ER_DIALETTOLOGIA]]