Scutigera coleoptrata
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
.jpg)
La scutìgera (nóm sientìfic Scutigera coleoptrata, da 'l latìn scutum «scûd» e gerere «purtàr») 'l è 'n artòpud griś-śalàstar magna insèt ch'al gh'à quìndas para 'd gambi. Uriginàri dal mar Mediteràni, al s è adatâ a vìv'r in atri parti dal mónd, da spés in dal cà di cristiàṅ o sinò ad fóra, in di pòst frésc e ùmid, sóta dal prédi o di giaròṅ.
Descrisiòṅ
La scutìgera la gh'à trénta gambi sutìli e dimóndi lunghi ch'i gh parmétan 'd cùrar śvélt lung i mur, i pavimènt e i sufìt dal cambri dal cà in du i vìvan quànd i vàn'n a casa 'd insèt da magnàr. I gh'aṅ anc di òć śvilupâ, di anténi lunghi in cô e 'n còrp rìgid.
I mémbar più śōvan i gh'aṅ sōl quàtar para 'd gambi ma pò, durànt la muta dla pèl, i s in śòntan atri dū a la vòlta. I masć i gh'aṅ 'n uśèl ch'l è bòṅ ad ciapàr, tgnir sòdi e 'd stricàr.
Cla bestiulìna chè la magna di ragn, dal simśi, dal tèrmit, dal sinsàli, di scaravàś, dal furmìghi, di pisulèṅ 'd argìnt, dal simśi di stramàs e di àt'r insèt dumèstic. Prima 'd magnàr-i, la i cópa minga cun di murśgòt mo cun dal vlèṅ ch'la gh'à in dal gambi davànti. La và a casa specialmènt ad sira e 'd nòt.
La fà i óṿ in primavéra, na ssantìna par vòlta. Esénd ch'la n è minga 'n perìcul par 'l óm o p'r al sò bèsti dumèstichi, cuma caṅ e gat, a sarév méj minga schisàr-la par gnint parchè la vîṅ bòna in cà par far fóra di insèt.
Culegamènt estéran
Àtar prugèt
Wikiquote contiene citazioni di o su Scutigera coleoptrata
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Scutigera coleoptrata
