C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Un depòśit dal dè 'd incō ed carcàsi ed màchini lavadōri.
Di ragasōl ch'i sernìsen in mêś a 'l rùsc a Boston in na foto 'd inìsi Novsèint 'd Lewis Hine.
Soquànt śmistamèint ed rùsc in dal sèintr ed Lomé in dal Togo.
Na racòlta dal rùsc a Mòdna in dal '49.
"Porta bèin śò la ruscaróla dal giuvidè, ahṅ?!": in dla racòlta diferensièda "porta a porta" i spasèin i vóden el ruscaróli per diferèint tîp ed rùsc in di só dè diferèint.
"Lunedè al biològic, giuvidè la chèrta e venerdè 'l indiferensiê", per na racòlta diferensièda di diferèint tip ed rùsc in soquànt dè bèle fisê dla smana.


Al rusc[1] (scóltel chè, pattume in itagliàṅ) 'l è tut cal materiêl che, in post diferèint, al n'es dróva più, e alòra a bśògna desfèr's-en e śbàt'r-el vìa; a s ciàma rusc anc'al só cuntenidōr (in del cà la s ciàma anc "ruscaróla").[2]

Mèinter che na vòlta a n'se śbatìva vìa quèśi gnìnt, ch'a gh'era dla miśéria e a s serchèva 'd druèr na secònda e na tersa volta tùt i lavōr, mo invéci in dal secònd Novsèint a s è śbatû vìa incósa e in dal manéri più stremnèdi e indiferèinti, ch'a gh'era 'l bum econòmic. In di sircundàri di paéś, dop ch'a s era tolt sù 'l rùsc ed lung el stredi e 'l cà c'n al só càmion, i s mucèv'n acsè, soquànt mùć ed rùsc a forma 'd culèini, cun soquànt dàn p'r al bliśgamèint di só liquàṁ śò 'd lung a l'àqua ch'a stà sòt tèra.
Mo però in di ùltem tèimp invéci, a s è guardê de piò a fèr calèr i diśàster per 'l ambînt, che 'l trôp rùsc mucê diśurdnê al pōl fèr gnìr: alóra, cun soquànti arcmandasiòun, in più cumùn a s è decîś ed cucèr vers dagli inisiatìvi per la racòlta diferensièda dal rusc, d'indû al stès rùsc, diferensiê per qualitê in dal mumèint ch'a 'l s fica vìa e dòunca śbatû in diferèint casunèt divîś apósta, al gh'la chèva 'd gnìr śmaltî più in fuga, cun soquànt recùper ed matéria prìma, e cun meno dàṅ per 'l ambînt dintórna.


Manéri ed dìr

  • (EGL) Tōr sù rusc e busc (scóltel chè), (IT) (fig.) Prendere di tutto.
  • (CARPŚ) I pasen pas-edmàn, a tōr sù 'l rusc, (IT) Passeranno dopodomani, a raccogliere il pattume.

Vóś lighèdi

Referèinsi

  1. (CARPŚ) e (IT) In dal "Dizionario del dialetto carpigiano" ed Grasiàn Malagòli e dl'Anna Marìa Ori, Mòdna 2011, a s escrìv: russch.
  2. (CARPŚ) e (IT) In dal disiunàri "Dèscòrèr Càrpšan" ed Massimo Loschi, novèmber 2016, a s escrìv: „Rôba spôrca da tór sù cun la rùscàróla.

Èter progêt

Colegamèint estèren