Nùvul 'd Oort
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al Nùvul 'd Oort 'l è 'n nùvul fat a bòcia ad cuméti e 'd còrp celèst giasâ ch'al s cata fra vint-mila e sènt-mila UA (0,3/1,5 an luś) da 'l Sōl, praticamènt 2400 vòlti la distànsa fra 'l Sōl e Plutòṅ, anc s'la n è mai stada vduda dabòṅ parchè tròp luntàna anc p'r i telescópi mudèran.
La ciàpa 'l nóm da 'l astrònum ulandéś Jan Oort ch'in di an Sinquànta, pinsànd-la cumpàgna a 'l sò culéga èstun Ernst Öpik, 'l iva butâ lè l'idéa ch'al cuméti i daśvgnìsan, da tut al bandi, da 'n pòst luntàṅ da 'd là da la Fasa 'd Kuiper esénd che quànd i pàsan darènt a 'l Sōl i vìnan dasfàti da 'l cald, dònca al fat ch'a gh 'n è sèmpar listés a vōl dir ch'a gh'è 'n serbatòj impinî 'd migliànd ad chi ugèt lè celèst.
A s pénsa ch'al Nùvul 'd Oort al s sia furmâ sinc migliàrd 'd an fà quànd 'l è nâ 'l Sistéma sulàr miténd insém i sò scart. Da 'd lè i rìv'n al cuméti dal perìud lung (cuma la Hale-Bopp e la Hyakutake) méntar qvéli dal perìud curt i pōl'n anc daśvgnìr da la Fasa 'd Kuiper.