Mercùri
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
Al mercùri l' è 'l elemèint chìmic cun al sìmbol Hg, nùmer atômic 80 e peś atòmic 200,59. L' è l' ùnic metâl ch' in dla sô cundisiòun naturêl l' è lìquid; infàti al dvèinta sôlid a la tèimpradûra ed -38,87 grêd sintìgred e al bùi a 356,87 grêd.
J éren sté j alchimìsta a ciamèrl acsè per lighèrl al pianéta Mercûri.
Cùm' al vîn drué
Al mercùri al vîn drué in tànti manéri: int dla chìmica e int dla farmaséutica (dèintr' el vernîś, in dj insetisìd, in dj diśinfetànt, in dj esplosîv e ancòri in dagli ètri pèrt), int dj setôr elètrutècnìc e elètruchìmic (dèintr' al lampàdi ai vapôr ed mercùri, in dj interutôr, in dal pìli, ets.). al 's drôva anca in soquànt strumèint sientìfic cùm' j termòmeter, in dû al sèr'v, cun la sô variasiòun dla dilatasiòun metàlica, unifôrm in dal sô chèś, a indichèr el tèimpradûri.