Gino Cervi
Artécol in dialèt arzân
Gino Cervi (Bològna, 3 mâg 1901 - Punta Ala, pruvîncia ed Grosseto, 3 ed znêr 1974), l’é stê un atōr e dupiadōr italiân.
Véta
modifica
Atōr cun al dòun ed ‘na grânda preṣèinsa inséma a la sēna, e cun un impurtânt môd ed parlêr ed quî che lassèn al sègn, Gino Cervi l’é stê ûn d’ j-atōr brêv a fêr tót ed la stòria dal spetâcol italiân, al s’é ṣlarghêva dal teâter sèri e còl brilânt, dal cínema a la televisiòun.
Fiōl dal crétic teatrêl Antonio, Gino Cervi al respîra l'âria dal teâter fîn da cèch. Al cumîncia a piaṣèiregh acsé tânt che incòra putîn l’insést perché só pêder l’ al pôrta sêgh a vèder un quêlch spetâcol. Êlt, rubóst, cun ‘na bèla presèinsa, e cun di môd sgnurîl e gentîl, Cervi al cumîncia cme recitânt, per fêr al debót uficialmèint int al 1924 al fiânch ed la famōṣa Alda Borelli ind La vergine folle ed Henri Diamant Berger trâta da un drâma ed Henri Bataille. In dal 1928 al sé spusä con l'atora Ninì Gordini Cervi.
L’utîn da subét un impurtânt sucès, sia ed póblich che ed crética, tânt che int al gîr ed dēṣ ân al lavōra cun al pió grândi compagnèi italiâni, per dvintêr pó prém atōr ind la cumpagnía Tofano-Maltagliati 1935 - 1937. La só vōṣ profònda e bèla, e la só straordinâria sensibilitê ind al recitêr, al fân dvintêr ûn di pió stimê atōr ed Carlo Goldoni, Sofocle, Dostoevskij e sopratót ed Shakespeare (ch’ al dupierà al personâg d’ Amleto ind la versiòun pr’al cínema che al gh’îva cme prutagonésta Laurence Olivier). Int al 1938, insèm a Andreina Pagnani, Paolo Stoppa e Rina Morelli, Gino Cervi al mèt insèm la cumpagnía dal Teâter Eliseo ed Ròma, e ch’al turà la diresiòun int al 1939.
Bèle ind i prémi ân '30 dòunca, còl ed Gino Cervi l’é un nòm bèin cgnusû e stimê dal teâter italiân. Ind al ‘stès peréiod ânca al cínema, che fîn dal prinsépi l’îva tót i personâg al sēni per fabrichêr i prôpri artésta famōṣ, al s’n’adà ed Gino Cervi, esatamèint int al 1932. Mó a fêren un grând nòm dal cínema, égh pensrà al regésta Alessandro Blasetti, l’ al fà fêr al prutagonésta ed ‘na fortunêda sèria ed félm stòrich, cme Ettore Fieramosca 1938, Un'avventura di Salvator Rosa 1939 e La corona di ferro 1941. Sèmper Alessandro Blasetti, int al 1942, l’ al dirég in un comovèint félm Quattro passi fra le nuvole.
Ind i j-ân '50 al rîva al straordinâri sucès cun la recitasiòun ind la fortunatésma sèria ed félm dedichêda al personâg leterâri ed Giovanni Guareschi, al sangvégn pâroch emiliân Don Camél. I félm ‘dla sèria a srân bèin sînch – al prém, Don Camél (1952) l’é dirèt da Julien Duvivier - e vèden Cervi ind i pâgn dal bèin dispôst mó ind l’istès tèimp fugōṣ séndech cumunésta Pepòun, sèimper in lôta cun al prête dal paèiṣ, l'etertânt fugōṣ Don Camél, recitê in môd grandiōṣ dal comîch francèiṣ Fernandel.
Ind i j-ân '60 la srà la televisiòun a dêr a Cervi ‘na nòmina arnuvêda. L'atōr difâti, dal 1964 al 1972, al srà al perfèt protagonésta ed la sèria zâla Le inchieste del commissario Maigret, ispirêda ai rumâns dal scritōr dal Bēlgio Georges Simenon. Che Gino Cervi, al fiânch ed la stòrica cumpâgna d'êrt Andreina Pagnani, al fa vèder cun furbésia e afabilitê al famōs personâg dal cumisâri francèiṣ cun al nêṣ ch’egh ciâpa sèimper, ch’ agh piêṣ la cà e la buòuna cuṣèina. La sèria utgnirà un sucèss strepitōs.
Int al 1972 Cervi al s’ ritîra dal sēn, per murîr serenamèint dû ân dôp, a l'etê de stântadû ân, lassând al ricôrd ‘d un sèri e celèint profesionésta, mó sopratót ‘d un òm sèmplic e profondamèint generōs.
Soquânt félm
modificaI félm recitê da Gino Cervi în pió ed 100, tra i pió ncgnusû a's arcôrden:
- I due sergenti (1936)
- Ettore Fieramosca (1938)
- Un'avventura di Salvator Rosa (1939)
- Una romantica avventura (1940)
- La corona di ferro (1941)
- I promessi sposi (1941)
- Quattro passi fra le nuvole (1942)
- Le miserie del signor Travet’ ' (1946)
- I miserabili (1948)
- Cameriera bella presenza offresi... (1951)
- Don Camillo (1952)
- La signora senza camelie (1952)
- Il ritorno di Don Camillo (1953)
- Il Cardinale Lambertini (1954)
- Don Camillo e l'onorevole Peppone (1955)
- La lunga notte del '43 (1960)
- L'assedio di Siracusa (1960)
- Don Camillo monsignore ma non troppo (1961)
- Anni ruggenti (1962)
- Il compagno Don Camillo (1965)
- Fratello ladro (1972)
Cme dupiadōr l’à dê la só vōṣ, tra chiêter, a Clark Gable Acadde una notte ed Frank Capra (1934) e a Laurence Olivier in Enrico IV (1946), Amleto (1948) e Riccardo III (1955).