Elesiòṅ federàli in Germàgna dal 2021

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Gl’Elesiòṅ federàli in Germàgna dal 2021 i gh'ìnan stadi al 26 ad Setémbar dal 2021 p'r elèś'r al 20^śum Bundestag e 'l canselēr nóṿ ch'al gh'à da tōr al pòst dl'Angela Merkel, in carga da séd'ś an ma ch'la n s è minga candidàda, un quèl mai sucès in dla stòria dal paéś. Tgnénd adrē a i cambiamènt in dla pupulasiòṅ residènta, la Bavéra l'à muciâ sù 'n séǵ da piò purtànd-al via a la Turìngia.

In dal stés dè gl'eletōr i gh'ìv'n anc da decìd'r al parlamènt dla regiòṅ dal Meclembûrg-Pomeràgna Anteriōr e qvél ad Berlîṅ.

Al partî di cristiàṅ demucràtic dla CDU, insém a i bavaréś dla CSU, i aṅ candidâ Armin Laschet, i sucialìsta dl'SPD al minìstar dal finànsi Olaf Scholz, i vérd l'Annalena Baerbock, i liberài dal FDP Christian Lindner, la dèstra dl'AfD l'Alice Weidel e Tino Chrupalla méntar la sinìstra la Janine Wissler e Dietmar Bartsch.

A 'ndàr a vutàr i èṅ stâ dagnóra quarànta-sèt migliòṅ ad parsòni (76,8%), al 0,6% da piò rispèt a gl'elesiòṅ dal 2017.

I sucialìsta i èṅ rivâ prim c'n al 25,7% di vōt e 206 séǵ (53 da piò), pò l'ugnòṅ CDU/CSU c'n al 24,1% e 196 séǵ (i gh in càlan 50), i vérd c'n al 14,8% e 118 séǵ (51 da piò) e i liberài c'n al 11,5% e 92 séǵ (12 da piò). Più dastacàda la dèstra dl AfD (10,3% e 83 séǵ, 11 śò) e la sinìstra dla linke (4.9% e 39 c'n séǵ, 30 in méno).

Par la prima vòlta da 'l 1998 la SPD l'à fat al pîṅ in di séǵ uninominài in dal Brandebûrg e in dal Sârland in du l'à batû i minìstar demucristiàṅ Peter Altmaier e Annegret Kramp-Karrenbauer. I sucialìsta i aṅ vins dapartùt anc in dal Meclembûrg-Pomeràgna Anteriōr, un quèl mai sucès, anc in dal culéǵ su 'l mar Bàltic ch'l éra stâ dla Merkel. Par cóntar la CSU la n è minga stada bòna ad muciàr sù incòsa in Bavéra méntar par la CDU 'l è stâ 'l riśultâ più lòfi dla sò stòria, dimóndi pèś dal 31% fat sù in dal 1949.

I vérd i aṅ dagnóra ardupiâ i sò vōt ma i èṅ andâ 'd sóta rispèt a i sundàǵ 'd Avrìl e Maǵ in dua i psìvan cuntàr su 'n 25% a 'l incìrca. 'L AfD 'l à pardû di séǵ andànd in tut al manéri fòrt in dal regiòṅ dl'èx Germàgna Èst in dua i aṅ vins di culéǵ uninominài in Sasògna, Sasògna-Anhalt e Turìngia. La sinìstra radicàla l'è calàda dimóndi, vinsénd tri culéǵ uninominài in dla sò ròca-fòrt ad Berlîṅ Èst e in Sasògna a Lìpsia. In dal Schleswig-Holstein al partî regiunàł dal SSW, ch'al difénd i dirìt dla minurànsa danéśa e friśóna, l'è stâ bòṅ ad purtàr a cà un séǵ.

Par muciàr sù na magiurànsa p'r elèś'r al canselēr a gh'è da mét'r insém SPD e CDU/CSU o sinò òṅ ad chi dū partî chè c'n i vérd e i liberài, dand vita, stand a i culōr di partî, a na cualisiòṅ “semàfur” c'n i sucialìsta o a a cualisiòṅ “giamàica” c'n i demucristiàṅ.