Bavéra
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Bavéra (Bayern in tedésc, a s lèś [ˈbaɪɐn]) l'è na regiòṅ dla Germàgna ch'la s cata in dal sud-èst dal paéś. L'è 'l Bundesländer più grand dal paéś c'n i sò 70.551 km² méntar la sò pupulasiòṅ ad dódas migliòṅ e siē, catòlica par dagnóra al 60%, l'è la secónda par nùmar dòp la Renàgna Setentriunàla-Vestfàglia. L'è cgnusùda dimóndi p'r al fèstival ch'a gh s tîṅ tut i an ciamâ Oktoberfest.
La cunfìna cun l'Àustria e cun la Śvisra a sud (lâg ad Custànsa), cun la Repùblica Céca a èst, cun la Sasògna a nòrd-èst, cun la Turìngia a nòrd, cun l'Àsia a nòrd-òvest, e c'n al Baden-Württemberg a òvest. La sò capitàla l'è Mònag 'd Bavéra cun Nurimbèrga, Augùsta, Würzburg, Ingolstadt, Ratiśbóna atri sità impurtànti.
Al rèdit par parsòna dla Bavéra l'è più élt dal 36% rispèt a qvél mèdi in dgl'Ugnòṅ Européa mént'r al sò PIL 'l è 'l secónd dla Germàgna. La sò ecunumìa la s pògia dimóndi su 'l tersiàri (banchi, turìśum, asicurasiòṅ, divertimènt), su l'indùstria (màchini, mòti, letrònica, chìmica e vistî) e su l'agricultùra (prim prudutōr tedésc). In cla regiòṅ chè i s càt'n al sédi dl'Audi, dla BMW, dla Siemens, dl'Allianz, dl'Adidas e dla Puma.
La Bavéra l'è divìśa in stant'òṅ sircundàri (Landkreis) e in vint-sinc sità extra-sircundàri. Al sò prim minìstar, da 'l 2018, 'l è Horst Seehofer dla CSU.
Persunàg famóś dla regiòṅ i èṅ al cumpuśidōr Richard Strauss, al papa Banadéd XVI, al scritōr Bertolt Brecht, 'l industriàł Levi Strauss, al siensiâ Alois Alzheimer e 'l śugadōr ad fólbar Franz Beckenbauer.