Elèinc 'd abreviasiòun latèini

Elèinc dagli abreviasiòun ch'a s cata in di scrìt di romàn antîg:

A

• A. -- Absolvo, Actum, Aedilis, Aes, Aedilis, Ager, Ago, Aio, Amicus, Annus, Antiquo, Auctor, Auditor, Augustus, Aulus, Aurum, Aut.
• A.A. -- Aes alienum, Ante audita, Apud agrum, Aurum argentum.
• AA. -- Augusti, Augusti duo.
• AAA., AAAGGG -- Augusti tres.
• A.A.A.F.F. -- Auro argento aere flando feriundo. oppure Aere Argento Auro Flando Feriundo.
• A.A.V. -- Alter ambove.
• A.B. -- Artium Baccalaureus
• ABB. -- Abbas
• Ab. -- Abbas
• A.B.M. -- Amico bene merenti
• Abp. -- Archiepiscopus
• Abs. -- Absens
• Absoluo. -- Absolutio
• A.C. -- Auditor Cameræ
• AC -- Ante Christum
• A.C. -- Acta causa, Alins civis.
• ACN -- Ante Christum Natum
• A.D. -- Ante diem, Anima Dulcis
• A.D. -- A domino, Anno Domini, Ante diem
• a.d. -- ante diem
• A.D.A. -- Ad dandos agros.
• Adm. Rev. -- Admodum Reverendus
• Adv. -- Adventus
• A.D.V. -- Ante diem quintum.
• AED. -- Aedilis
• AED CVR -- Aedilis curulis
• AEDILIC. -- Aedilicia potestate, Aedilicius
• AEL. -- Aelius
• AEPP. -- Archiepiscopus
• AEO. -- Aedes, Aedilis, Aedilitas.
• AEM., AIM. -- Aemilius, Aemilia.
• AER. -- Aerarium.
• AER.P. -- Aere publico.
• al. -- alii, alibi, alias
• A.L.AE., A.L.E. -- Arbitrium litis aestimandae.
• Alb. -- Albus
• Alr. -- Aliter
• A.M. -- Anno Mundi
• A.M. -- Artium Magister
• A.M., A.MILL. -- Ad milliarium. Ante Meridian.
• A.M.D.G. -- Ad Majorem Dei Gloriam
• AN. -- Aniensis, Annus, Ante.
• Ana -- Antiphona
• ANN. -- Annales, Anni, Annona.
• ANT. -- Ante, Antonius.
• Ant. -- Antiphona
• A.O. -- Alii omnes, Amico optimo.
• AP. -- Atppius, Apud.
• A.P. -- Ad pedes, Aedilitia potestate.
• A.P.F. -- Auro (or argento) publico feriundo.
• Aplica. -- Apostolica
• A.P.M. -- Amico posuit monumentum, Annorum plus minus.
• Apost. -- Apostolus
• Appatis. -- Approbatis
• A.P.R.C. -- Anno post Romam conditam.
• Ap. Sed. -- Apostolica Sedes
• Ap. Sed. Leg. -- Apostolicæ Sedis Legatus
• A.Q.I.C. -- Anima Quiescat In Christo
• Archiep. -- Archiepiscopus
• Archiepus. -- Archiepiscopus
• Archid. -- Archidiaconus
• Archiprb. -- Archipresbyter
• ARG. -- Argentum.
• A.R.S. -- Anno Reparatæ Salutis
• AR.V.V.D.D. -- Aram votam volens dedicavit, Arma votiva dono dedit.
• AT, A TE., A TER. -- A tergo.
• A.T.M.D.O. -- Aio te mihi dare oportere.
• A.U. -- Alma Urbs
• Aucte. -- Auctoritate
• Authen. -- Authentica
• Aux. -- Auxilium, Auxilio
• AV. -- Augur, Augustus, Aurelius.
• A.V. -- Annos vixit.
• A.V.C. -- Ab urbe condita.
• AVG. -- Augur, Augustus.
• AVGG. -- Augusti duo
• AVGGG. -- Augusti tres.
• AVR. -- Aurelius
• AVSPP -- Auspicia
• AVT.PR.R. -- Auctoritas provinciae Romanorum.

B

• B. -- Balbius, Balbus, Beatus, Bene, Beneficiarius, Beneficium, Bene Merenti, Bonus, Brutus, Bustum.
• B. (al posto di V.) -- Berna Bivus, Bixit.
• B.A. -- Bixit annos [recte Vixit annos], Bonis auguriis, Bonus amabilis.
• B.A. -- Baccalaureus Artium
• B. BB. -- Beatus, Beati
• BB., B.B. -- Bene bene, i.e. optime, Optimus.
• B.C.L. -- Baccalaureus Civilis [or Canonicae] Legis
• B.D. -- Bonae deae, Bonum datum.
• B.DD. -- Bonis deabus.
• B.D.S.M. -- Bene de se merenti.
• Ben. -- Benedictio
• Benevol. -- Benevolentia
• B.F. -- Bona femina, Bona fides, Bona filia, Bona fortuna, Bonum factum.
• B.H. -- Bona hereditaria, Bonorum heres.
• B.I. -- Bonum judicium.
• B.I.C. -- Bibas [for Vivas] In Christo
• B.I.I. -- Boni judicis judicium.
• B.M. -- Beatae memoriae, Bene merenti, Bonae Memoriæ.
• B.M.F. -- Bene Merenti Fecit
• BMT. -- Bene Merenti
• B.M.V. -- Beatae Mariae virginis
• B.N. -- Bona nostra, Bonum nomen.
• BN.H.I. -- Bona hic invenies.
• Bon. Mem. -- Bonæ Memoriæ
• B.P. -- Beatissime Pater, Bona paterna, Bonorum potestas, Bonum publicum.
• B.Q. -- Bene quiescat, Bona quaesita.
• B.RP.N. -- Boho reipublicae natus.
• BRT. -- Britannicus.
• B. Se. -- Baccalaureus Scientiarum
• B.T. -- Baccalaureus Theologiæ, Bonorum tutor, Brevi tempore.
• B.U.J. -- Baccalaureus Utriusque Juris
• B.V. -- Beata Virgo, Beatitudo Vestra, Bene vale, Bene vixit, Bonus vir.
• B.V.M. -- Beata Virgo Maria
• B.V.V. -- Balnea vina Venus.
• BX. -- Bixit (for vixit).

C

• C. -- Caesar, Cains, Caput, Causa, Censor, Civis, Conors, Colonia Comitialis (dies), Condemno, Consul, Cum, Curo, Custos, Caia, Centuria, Con. (prefix).
• C.B. -- Civis bonus, Commune bonum, Conjugi benemerenti, Cui bono.
• C.C. -- Calumniae causa, Causa cognita, Conjugi carissimae, Consilium cepit, Curiae consulto.
• C.C.C. -- Calumniae cavendae causa.
• C.C.F. -- Caesar (or Caius) curavit faciendum, Caius Caii filius.
• CC.VV. -- Clarissimi viri. (=senatores)
• C.D. -- Caesaris decreto, Cains Decius, Comitialibus diebus.
• CES. -- Censor, Censores.
• CESS. -- Censores.
• C.F. -- Causa fiduciae, Conjugi fecit, Curavit faciendum.
• C.H. -- Custos heredum, Custos hortorum.
• C.I. -- Caius Julius, Consul jussit, Curavit judex.
• CL. -- Clarissimus, Claudius, Clodius, Colonia.
• CL.V. -- Clarissimus vir, Clypeum vovit.
• C.M. -- Caius Marius, Causa mortis.
• CN. -- Cnaeus.
• COH. -- Coheres, Conors.
• COL. -- Collega, Collegium, Colonia, Columna.
• COLL. -- Collega, Coloni, Coloniae.
• COM. -- Comes, Comitium, Comparatum.
• CON. -- Conjux, Consensus, Consiliarius, Consul, Consularis.
• COR. -- Cornelia (tribus), Cornelius, Corona, Corpus.
• COS. -- Consiliarius, Consul, Consulares.
• COSS. -- Consules.
• C.P. -- Carissimus (or Clarissimus) puer, Civis publicus, Curavit ponendum.
• C.R. -- Caius Rufus, Civis romanus, Curavit reficiendum.
• CS. -- Caesar, Communis, Consul.
• C.V. -- Clarissimus (or Consularis) vir.
• CVR. -- Cura, Curator, Curavit, Curia.
• C. -- Caesar, Caius, Caput, Carrissimus, Causa, Censor, Centurio, Civis, Cohors, Colonia Comitialis (dies), Condemno, Coniunx, Comes, Consul, Cum, Curavit, Curo, Custos, Caia, Centuria, Cum, Con. (praeverbium).
• c. -- circa
• CAL. -- Calendis
• C.B. -- Civis bonus, Commune bonum, Coniugi benemerenti, Cui bono.
• C.C. -- Calumniae causa, Causa cognita, Coniugi carissimae, Consilium cepit, Curiae consulto.
• C.C.C. -- Calumniae cavendae causa.
• C.C.F. -- Caesar (vel Caius) curavit faciendum, Caius Caii filius.
• CC.VV. -- Clarissimi viri.
• C.D. -- Caesaris decreto, Cains Decius, Comitialibus diebus.
• CES. -- Censor, Censores.
• CESS. -- Censores.
• C.F. -- Causa fiduciae, Coniugi fecit, Curavit faciendum.
• C.H. -- Custos heredum, Custos hortorum.
• C.I. -- Caius Iulius, Consul iussit, Curavit iudex.
• CL. -- Clarissimus, Claudius, Clodius, Colonia.
• CL.V. -- Clarissimus vir, Clypeum vovit.
• C.M. -- Caius Marius, Causa mortis.
• CN. -- Cnaeus.
• COH. -- Coheres, Conors.
• COL. -- Collega, Collegium, Colonia, Columna.
• COLL. -- Collega, Coloni, Coloniae.
• COM. -- Comes, Comitium, Comparatum.
• CON. -- Coniunx, Consensus, Consiliarius, Consul, Consularis.
• COR. -- Cornelia (tribus), Cornelius, Corona, Corpus.
• COS. -- Consiliarius, Consul, Consulares.
• COSS. -- Consules.
• C.P. -- Carissimus (sive Clarissimus) puer, Civis publicus, Curavit ponendum.
• C.R. -- Caius Rufus, Civis Romanus, Curavit reficiendum.
• CS. -- Caesar, Communis, Consul.
• C.V. -- Clarissimus (sive Consularis) vir.
• CVR. -- Cura, Curator, Curavit, Curia.
• Cam. -- Camera
• Cam. Ap. -- Camera Apostolica
• Can. -- Canonicus
• Canc. -- Cancellarius
• Cap. -- Capitulum
• Cap. de seq. -- Capitulum de Sequenti
• Capel. -- Capella
• Caus. -- Causa
• C.C. -- Curatus
• CC. VV. -- Clarissimi Viri
• Cen. Eccl. -- Censura Ecclesiastica
• Cla. -- Clausula
• Cl. -- Clericus
• Clico. -- Clericus, Clerico
• Clun. -- Cluniacenses
• C.M. -- Causa Mortis
• Cod. -- Codex
• Cog. Leg. -- Cognatio Legalis
• Cog. Spir. -- Cognatio Spiritualis
• Coll. Cone. -- Collectio Conciliorum
• Comm. Prec. -- Commemoratio Praecedentis
• Comm. Seq. -- Commemoratio Sequentis
• Compl. -- Completorium
• Con. -- Contra
• Cone. -- Concilium
• Conf. -- Confessor
• Conf. Doct. -- Confessor et Doctor
• Conf. Pont. -- Confessor Pontifex
• Cons. -- Consecratio
• Consecr. -- Consecratus
• Const. Ap. -- Constitutio Apostolica
• Cr. -- Credo
• Canice. -- Canonice
• Card. -- Cardinalis
• Cens. -- Censuris
• Circumpeone. -- Circumspectione
• Coione. -- Communione
• Confeone. -- Confessione
• Consciae. -- Conscientiæ
• Constbus -- Constitutionibus
• C. -- Consul
• CC. -- Consules
• C.F. -- Clarissima Femina
• Cl. V. -- Clarissimus Vir
• 'C.O. — Conjugi Optimo
• C.O.B.Q. -- Cum Omnibus Bonis Quiescat
• COI. -- Conjugi
• CS. -- Consul
• COS. -- Consul
• COSS. -- Consules
• C.P. -- Clarissima Puella

D

• D. -- Dat, Dedit, De, Decimus, Decius, Decretum, Decurio, Deus, Dicit, Dies, Divus, Dominus, Domus, Donum.
• D.C. -- Decurio coloniae, Diebus comitialibus, Divus Caesar.
• D.D. -- Dea Dia, Decurionum decreto, Dedicavit, Deo dedit, Dii deaeque, Dono dedit, Domus Divina.
• DD. -- Divi
• D.D.D. -- Datum decreto decurionum, Dono dedit dedicavit, Deo Donum Dedit
• D.E.R. -- De ea re.
• DES. -- Designatus.
• D.I. -- Dedit imperator, Diis immortalibus, Diis inferis.
• D.l.M. -- Deo invicto Mithrae, Diis inferis Manibus.
• D.M. -- Deo Magno, Dignus memoria, Diis Manibus, Dolo malo, Dominus
• D.O.M. -- Deo Optimo Maximo.
• D.P.S. -- Dedit proprio sumptu, Deo perpetuo sacrum, De pecunia sua.
• D.D.L.M. -- Donum dedit libens merito.
• DEC. -- Decurio
• DEV -- Devotus
• D.M.P.S. -- Dis Manibus (et) perpetuae securitati
• D.N. -- Dominus noster
• Dni. -- Domini
• DNO. -- Domino
• DNS -- Dominus
• D.I. -- Dedit imperator, Diis immortalibus, Diis inferis.
• D.l.M. -- Deo invicto Mithrae, Diis inferis Manibus.
• D.M. -- Deo Magno, Dignus memoria, Diis Manibus, Dolo malo.
• D.N.I.C. -- Domini nostri Iesu Christi
• D.O.M. -- Deo optimo maximo, Dominus.
• 'D.O.M.A. -- Deo Optimo maximo aeterno
• D.P.S. -- Dedit proprio sumptu, Deo perpetuo sacrum, De pecunia sua.
• D.S.I.M. -- Deo soli invicto mithrae
• Dr. iur. -- Doctor iuris
• D. -- Depositus; or Dulcis
• D.D. -- Dedit, Dedicavit
• DEP. -- Depositus
• D.I.P. -- Dormit In Pace
• D.M. -- Diis Manibus
• D.M.S. -- Diis Manibus Sacrum
• D.N. -- Domino Nostro
• DD. NN. -- Dominis Nostris
• Discreoni. -- Discretioni
• Dispensao. -- Dispensatio
• Dnus -- Dominus
• d. -- dies
• D.C.L. -- Doctor Civilis [or Canonicae] Legis
• D.D. -- Doctores
• D.D. -- Doctor Divinitatis
• Dec. -- Decanus
• Def. -- Defunctus
• D.G. -- Dei Gratia
• D.N. -- Dominus Noster
• D.N.J.C. -- Dominus Noster Jesus Christus
• DN -- Dominus
• DNS -- Dominus
• DNUS -- Dominus
• Doct. -- Doctor
• Dom. -- Dominica
• D.O.M. -- Deo Optimo Maximo
• Doxol. -- Doxologia
• D.R. -- Decanus Ruralis
• DS -- Deus
• D.Se. -- Doctor Scientiarum
• D.V. -- Deo Volente
• Dupl. -- Duplex
• Dupl. Maj. -- Duplex Major
• Dupl. I. Cl. -- Duplex Primæ Classis
• Dupl. II. Cl. -- Duplex Secundae Classis
• D. n. m. que -- Devotus numini maiestatique

E

• E. -- Ejus, Eques, Erexft, Ergo, Est, Et, Earvin, Etiam, Ex.
• EG. -- Egit, Egregius.
• E.M. -- Egregiae memoriae, Ejusmodi, Erexit monumentum.
• EQ.M. -- Equitum magister.
• E.R.A. -- Ea res agitur.
• E. -- Eius, Eques, Erexft, Ergo, Est, Et, Etiam, Evangelista, Ex.
• EG. -- Aeger, Egit, Egregius.
• EL. -- Electus
• E.M. -- Egregiae memoriae, Eiusmodi, Erexit monumentum.
• EPI. -- Episcopi
• EPO. -- Episcopo
• EQ. -- Eques
• EQ.M. -- Equitum magister.
• E.Q.R. -- Eques Romanus.
• E.P. -- Equo publico.
• E.R.A. -- Ea res agitur.
• E(X)T. -- Ex testamento
• E(X)V. -- Ex voto
• Eccl. -- Ecclesiasticus
• E. -- Ecclesia
• Eccl. -- Ecclesia
• El. -- Electio, Electus
• Emus -- Eminentissimus
• EPS -- Episcopus
• EP. -- Episcopus
• Episc. -- Episcopus
• Et. -- Etiam
• Evang. -- Evangelium
• Ex. -- Extra
• Exe. -- Excommunicatus, Excommunicatio
• Ecclae. -- Ecclesiæ
• Ecclis. -- Ecclesiasticis
• Effum. -- Effectum
• Epus. -- Episcopus
• Excoe. -- Excommunicatione
• Exit. -- Existit
• E.V. -- Ex Voto
• EX. TM. -- Ex Testamento
• E VIV. DISC. -- E Vivis Discessit

F

• F. -- Fabius, Facere, Fecit, &c., Familia, Fastus (dies), Feliciter, Felix, Femina, Fides, Filius, Flamen, Fortuna, Frater, Fuit, Functus.
• F.C. -- Faciendum curavit, Fidei commissume, Fiduciae causa, Fieri Curavit.
• F.D. -- Fidem dedit, Flamen Dialis, Fraude donavit.
• Fel. Mem. -- Felicis Memoriæ
• Fel. Rec. -- Felicis Recordationis
• Fer. -- Feria
• F.F. -- Fratres, Fieri Fecit
• FF. -- Fratres; Filii
• F.F.C. -- Filii faciendum curaverunt
• F.F.F. -- Ferro flamma fame, Fortior fortuna fato.
• FL. -- Filius, Flamen, Flaminius, Flavius.
• F.L. -- Favete linguis, Fecit libens, Felix liber.
• Fr. -- Frater
• FR. -- Forum, Fronte, Frumentarius.
• F.R. -- Forum Romanum.
• Frum. -- Fratrum
• FS. -- Fossor
• FS ET S -- Fecit sibi et sui
• Fund. -- Fundatio

G

• G. -- Gaius (Caius), Gallia, Gaudium, Gellius, Gemma, Gens, Gesta, Gratia.
• Gen. -- Generalis
• G.F. -- Gemina fidelis (legioni).
• GL. -- Gloria.
• GN. -- Genius, Gens, Genus, Gnaeus (Cnaeus).
• Gnalis -- Generalis
• G.P.F. -- Gemina pia fidelis (legioni).
• G.P.R. -- Genro populi Romani.
• Gr. -- Gratia
• Grad. -- Gradus
• Grat. -- Gratias; or Gratis

H

• H. -- Habet, Heres, Hic, Homo, Honor, Hora.
• H.B. -- Hungaria (et) Bohmia
• HBQ. -- Hic Bene Quiescat"
• hebd. -- Hebdomada
• HER. -- Heres, Herennius.
• HER., HERC. -- Hercules.
• H.F.C. -- Heres faciendum curavit
• HH. -- Heredes
• H.L. -- Hac lege, Hoc loco, Honesto loco.
• H.L.S. -- Hoc Loco Situs
• H.M. -- Hoc monumentum, Honesta mulier, Hora mala.
• H.M.F.F. -- Hoc Monumentum Fieri Fecit
• H.M.P. -- Hoc monumentum posuit
• Hom. -- Homilia
• hor. -- hora
• H.S. -- Hic Situs
• H.S.E. -- Hic sepultus est, Hic situs est.
• Humil. -- Humiliter
• Humoi. -- Huiusmodi
• H.V. -- Haec urbs, Hic vivit, Honeste vixit, Honestus vir.

I

• I. -- Immortalis, Imperator, In, Infra, Inter, Invictus, Ipse, Isis, Judex, Julius, Junius, Jupiter, Justus.
• IA. -- Jam, Intra.
• I.C. -- Julius Caesar, Juris Consultum, Jus civile.
• IC -- Jesus
• ICTVS -- Iuris consultus
• ID. -- Idem, Idibus, Idus, Interdum.
• l.D. -- Inferis diis, Jovi dedicatnm, Jus dicendum, Jussu Dei.
• I.D.M. -- Jovi deo magno.
• IDNE. -- Indictione
• I.E. -- Id est.
• I.F. -- In foro, In fronte.
• Igr. -- Igitur
• I.H. -- Jacet hic, In honestatem, Justus homo.
• IHS. -- Iesus
• II VIR I D -- Duovir/Duumvir iure dicundo.
• IIIIII VIR AVG -- Sevir/Sexvir Augustalis.
• I.L.H. -- Jus Liberorum Habens
• ILL. -- Illustrissimus
• ILLMA -- Illustrissima
• IM. -- Imago, Immortalis, Immunis, Impensa.
• IMP. -- Imperator, Imperium.
• INB. -- In Bono
• IND. -- vedi IDNE
• Ind. -- Indictio, Index
• Infraptum. -- Infrascriptum
• INP -- In Pace
• Inq. -- Inquisitio
• I.N.R.I. -- Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum.
• Intropta. -- Introscripta
• I.O.M. -- Jovi optimo maximo.
• I.P. -- In publico, Intra provinciam, Justa persona.
• i.p.i. -- in partibus infidelium
• Irregulte. -- Irregularitate
• Is. -- Idus
• I.S.V.P. -- Impensa sua vivus posuit.
• IVL. -- Iulius
• IVN. -- Iunior
• I.X. -- In Christo

• J.C. -- Jesus Christus
• J.C.D. -- Juris Canonici Doctor, Juris Civilis Doctor
• J.D. -- Juris Doctor
• J.M.J. -- Jesus, Maria, Joseph
• Jo. -- Johannes
• Joann. -- Joannes
• J.U.D. -- Juris Utriusque Doctor
• Jud. -- Judicium
• J.U.L. -- Juris Utriusque Licentiatus
• Jur. -- Juris

K

• K. -- Kaeso, Caia, Calumnia, Caput, Carus, Castra.
• K. -- Kalendas ("Calends"); or Care, Carus, Cara; or Carissimus[a]
• K., KAL., KL. -- Kalendae.
• K.B.M. -- Karissimo Bene Merenti

L

• L. -- Laelius, Legio, Lex, Libens, Liber, Libra, Locus, Lollius, Lucius, Ludus.
• Laic. -- Laicus
• Laud. -- Laudes
• LB. -- Libens, Liberi, Libertus.
• l.c. -- Loco citato
• L.C.D. -- Legis Civilis Doctor
• L.D.D.D. -- Locus datus decreto decurionum.
• Lect. -- Lectio
• LEG. -- Legatus, Legio.
• LEG AVG PR PR -- Legatus Augusti pro praetore
• LEG LEG -- Legatus legionis
• Legit. -- Legitime, Legitimus
• L.H.D. -- Litterarum Humaniorum Doctor
• Lia. -- Licentia
• Lib. -- Liber
• LIB. -- Liber, Liberalitas, Libertas, Libertus, Librarius.
• LIB BAR(O) -- Liber baro
• Lic. -- Licentia, Licentiatus
• Litma. -- Legitima
• Litt. -- Littera
• LL. -- Leges, Libentissime, Liberti.
• LL.B. -- Legum Baccalaureus
• LL.D. -- Legum Doctor
• LL.M. -- Legum Magister
• L.L.V.S. -- Libens laetus votum solvit.
• L.M. -- Libens merito, Locus monumenti.
• Lo. -- Liber, Libro
• Loc. -- Locus
• loc. cit. -- Loco citato
• Lov. -- Lovanium
• Lovan. -- Lovanienses
• Lre. -- Litteræ
• L.S. -- Laribus sacrum, Libens solvit, Locus sacer, Lectori Salutem, Locus Sepulchri, Locus Sigilli.
• Lte. -- Licite
• Lud. -- Ludovicus
• LVD. -- Ludus.
• LV.P.F. -- Ludos publicos fecit.

M

• M. -- Magister, Magistratus, Magnus, Manes, Marcus, Maria, Marins, Marti, Martyr, Mater, Memoria, Mensis, Miles, Monumentum, Mortuus, Mucius, Mulier.
• M'. -- Manius.
• M.A. -- Magister Artium, Missionarius Apostolicus
• Mag. -- Magister
• Magro. -- Magistro
• Mand. -- Mandamus
• Mand. Ap. -- Mandatum Apostolicum
• Mart. -- Martyr
• Mat. -- Matutinum
• Matr. -- Matrimonum
• M.D. -- Magno Deo, Manibus diis, Matri deum, Merenti dedit.
• MEN -- Mensis
• MES. -- Mensis.
• MESS. -- Menses.
• M.F. -- Mala fides, Marci filius, Monumentum fecit.
• M.I. -- Matri Idaeae, Matii Isidi, Maximo Jovi.
• MIL -- Miles.
• MILF -- Materculam Istam Libenter Futuerim.
• Mir. -- Misericorditer
• Miraone. -- Miseratione
• Miss. -- Missa; Missionarius
• Miss. Apost. -- Missionarius Apostolicus
• M L -- Monumentum legavit.
• MM. -- Martyr, Martyres
• MNT. -- Moneta.
• MON -- Moneta, Monumentum.
• M.P. -- Male positus, Monumentum posuit.
• M.R. -- Missionarius Rector
• MRT. -- Merenti
• M.S. -- Manibus sacrum, Memoriae sacrum, Manu scriptum.
• m.t.v. -- mutatur terminatio versiculi
• MVN. -- Municeps, municipium (MN., MV. et MVNIC. quoque)
• M.V.S. -- Marti ultori sacrum, Merito votum solvit.

N

• N. -- Natio, Natus, Nefastus (dies), Nepos, Neptunus, Nero, Nomen, Non, Nonae, Noster, Novus, Numen, Numerius, Numerus, Nummus.
• NB -- Nota Bene
• NEP. -- Nepos, Neptunus.
• N.F.C. -- Nostrae fidei commissum.
• N.L. -- Non licet, Non liquet, Non longe.
• N.M.V. -- Nobilis memoriae vir.
• NN. -- Nostri.
• N.N. -- Nomen nescio
• NN., NNO., NNR. -- Nostrorum.
• NOB. -- Nobilis.
• NOB., NOBR., NOV. -- Novembris.
• N.P. -- Nefastus primo (priore parto diei), Non potest.
• N. -- Natio, Natus, Nefastus (dies), Nepos, Neptunus, Nero, Nomen, Non, Nonae, Noster, Novus, Numen, Numerius, Numerus, Nummus.
• NB -- Nota Bene
• NEP. -- Nepos, Neptunus.
• N.F.C. -- Nostrae fidei commissum.
• N.L. -- Non licet, Non liquet, Non longe.
• N.M.V. -- Nobilis memoriae vir.
• NN. -- Nostri.
• NN., NNO., NNR. -- Nostrorum.
• N.N. -- nomen nominandum seu nomen nescio
• NO -- Nonis
• NOB. -- Nobilis.
• NOB., NOBR., NOV. -- Novembris.
• N.P. -- Nefastus primo (priore parto diei), Non potest.
• N. -- Nonas ("Nones"); or Numero ("Number")
• NN. -- Nostris vel Numeri
• Nultus. -- Nullatenus
• Nativ. D.N.J.C. -- Nativitas Domini Nostri Jesu Christi
• N. D. -- Nostra Domina, Notre Dame
• Nigr. -- Niger
• No. -- Nobis
• Nob. -- Nobilis, Nobiles
• Noct. -- Nocturnum
• Non. -- Nonæ
• Nostr. -- Noster, nostri
• Not. -- Notitia
• N.S. -- Notre Seigneur, Nostro Signore
• N.S. -- New Style
• N.T. -- Novum Testamentum
• Ntri. -- Nostri
• Nup. -- Nuptiæ

O

• O. -- Ob, Officium, Omnis, Oportet, Optimus, Opus, Ossa.
• OB. -- Obiit, Obiter, Orbis.
• O.C.S. -- Ob cives servatos.
• O.H.F. -- Omnibus honoribus functus.
• O.H.S.S. -- Ossa hic sita sunt.
• OR. -- Hora, Ordo, Ornamentum.
• O.T.B.Q. -- Ossa tua bene quiescant.
• O. -- Ob, Officium, Omnis, Oportet, Optimus, Opus, Ossa.
• OB. -- Obiit, Obiter, Orbis.
• OCist -- Ordo Cisterciensis
• O.C.S. -- Ob cives servatos.
• OFM -- Ordo Fratrum Minorum
• O.H.F. -- Omnibus honoribus functus.
• O.H.S.S. -- Ossa hic sita sunt.
• O P N -- Ora pro nobis.
• OR. -- Hora, Ordo, Ornamentum.
• OSA -- Ordo Sancti Augustini
• OSB -- Ordo Sancti Benedicti
• OT -- Ordo Teutonicus
• O.T.B.Q. -- Ossa tua bene quiescant.
• OVF -- Oro vos faciatis
• Ob. -- Obiit
• Oct. -- Octava
• Omn. -- Omnes, Omnibus
• Op. Cit. -- Opere Citato
• OPA -- Opera
• Or. -- Oratio
• Ord. -- Ordo, Ordinatio, Ordinarius
• Or -- Orator
• Orat. -- Orator, Oratorium
• Oxon. -- Oxonium, Oxonienses
• Ordinaoni. -- Ordinationi
• Ordio. -- Ordinario
• O. -- Hora; Obiit
• OB. IN XTO. -- Obiit In Christo
• OMS. -- Omnes
• OP. -- Optimus

P

• P. -- Pars, Passus, Pater, Patronus, Pax, Perpetuus, Pes, Pius, Plebs, Pondo, Populus, Post, Posuit, Praeses, Praetor, Primus, Pro, Provincia, Publicus, Publius, Puer.
• P.C. -- Pactum conventum, Patres conscripti, Pecunia constituta, Ponendum curavit, Post consulatum, Potestate censoria.
• P.F. -- Pia fidelis, Pius felix, Promissa fides, Publii filius.
• P.M. -- Piae memoriae, Pius minus, Pontifex maximus. Post meridiem.
• P.P. -- Pater patratus, Pater patriae, Pecunia publica, Praepositus, Primipilus, Propraetor.
• PR. -- Praeses, Praetor, Pridie, Princeps.
• P.R. -- Permissu reipublicae, Populus Romanus.
• P.R.C. -- Post Romam conditam.
• PR.PR. -- Praefectus praetorii, Propraetor.
• P.S. -- Pecunia sua, Plebiscitum, Proprio sumptu, Publicae saluti, Post scriptum.
• P.V. -- Pia victrix, praefectus urbi, Praestantissimus vir.
• P. -- Pars, Passus, Pater, Patronus, Pax, Perpetuus, Pes, Pius, Plebs, Pondo, Populus, Positum, Post, Posuit, Praeses, Praetor, Primus, Pro, Provincia, Publicus/-e, Publius, Puer.
• P.C. -- Pactum conventum, Patres conscripti, Pecunia constituta, Ponendum curavit, Post consulatum, Potestate censoria.
• P.F. -- Pia fidelis, Pius felix, Promissa fides, Publii filius.
• P F INV -- Pius felix invictus.
• P.M. -- Piae memoriae, Pius minus, Pontifex maximus.
• PONT MAX -- Pontifex maximus.
• POS -- Posuit
• P.P. -- Parentes posuerunt, Parentibus pientissimis, Pater patratus, Pater patriae, Patronus posuit, Pecunia publica, Praepositus, Primipilus/Primus pilus, Pro pietate, Propraetor.
• PP -- Posuerunt.
• PR. -- Praeses, Praetor, Pridie, Princeps.
• PRAEF -- Praefectus
• PRAET -- Praetor
• P.R. -- Permissu reipublicae, Populus Romanus.
• P.R.C. -- Post Romam conditam.
• PROC -- Procurator
• PRO SAL -- Pro salute.
• PR.PR. -- Praefectus praetorii, Propraetor.
• P.S. -- Pecunia sua, Plebiscitum, Proprio sumptu, Publicae saluti, Post scriptum.
• PS -- Psalmus.
• P.V. -- Pia victrix, praefectus urbi, Praestantissimus vir.
• P. -- Pax; vel Pius; vel Ponendum; vel Pridie; vel Plus
• P.C. -- Poni Curavit
• P.C. -- Post Consulatum
• P. CONS. -- Post Consulatum
• P.I. -- Poni Jussit
• P.M. -- Plus Minus; or Piae Memoriae; or Post Mortem
• PP. -- Præpositus
• PR.K. -- Pridie Kalendas
• PRB. -- Presbyter
• PR.N. -- Pridie Nonas
• P.T.C.S. -- Pax Tibi Cum Sanctis
• PZ. -- Pie Zeses
• Pbr. -- Presbyter
• Penia. -- Pœnitentia
• Peniaria. -- Pœnitentiaria
• Pntium. -- Præsentium
• Poe. -- Posse
• Pontus. -- Pontificatus
• PP. -- Papa
• Pr. -- Pater
• Pror. -- Procurator
• Ptur. -- Præfertur
• Ptus. -- Præfatus
• P. -- Pater
• Pa. -- Papa; Pater
• Pact. -- Pactum
• Pasch. -- Pascha
• Patr. -- Patriarcha
• Pent. -- Pentecostes
• Ph.B. -- Philosophiæ Baccalaureus
• Ph.D. -- Philosophiæ Doctor
• Phil. -- Philosophia
• Ph.M. -- Philosophiæ Magister
• P.K. -- Pridie Kalendas
• Poenit. -- Poenitentia
• Poenit. Ap. -- Pœnitentiaria Apostolica
• Pont. -- Pontifex
• Pont. -- Pontificatus
• Pont. Max. -- Pontifex Maximus
• Poss. -- Possessor, Possessio
• PP. -- Papa ("Pope"); Pontificum
• P.P. -- Parochus
• PP. AA. -- Patres Amplissimi
• P.P.P. -- Propria Pecunia Posuit
• P.R. -- Permanens Rector
• Praef. -- Præfatio
• Presbit. -- Presbyter
• Prof. -- Professus, Professio, Professor
• Prop. Fid. -- Propaganda Fide
• Propr. -- Proprium
• Prov. -- Provisio, Provisum
• Ps. -- Psalmus
• Pub. -- Publicus
• Publ. -- Publicus, Publice
• Purg. Can. -- Purgatio Canonica

Q

• Q. -- Quaestor, Quando, Quantus, Que, Qui, Quinquennalis, Quintus, Quirites.
• Q.D.R. -- Qua de re.
• Q.I.S.S. -- Quae infra scripta sunt
• Q.S.S.S. -- Quae supra scripta sunt
• QQ. -- Quaecunque, Quinquennalis, Quoque.
• Q.R. -- Quaestor reipublicae.
• Q. -- Quaestor, Quando, Quantus, Que, Qui, Quinquennalis, Quintus, Quirites.
• Q.B.F.F.F.Q.S. -- Quod bonum, faustum, felix fortunatumque sit. (Quod bonum, felix, faustum fortunatumque sit.)
• Q.D.R. -- Qua de re.
• Q.I.D. -- Quater in die.
• Q.I.S.S. -- Quae infra scripta sunt
• Q.S.S.S. -- Quae supra scripta sunt
• QQ. -- Quaecunque, Quinquennalis, Quoque.
• Q.R. -- Quaestor reipublicae.
• Quadrag. -- Quadragesima
• Quinquag. -- Quinquagesima
• Qd. -- Quod
• Qmlbt. -- Quomodolibet
• Qtnus. -- Quatenus
• Q. -- Quiescit
• Qui. -- Quiescit
• Q.B.AN. -- Qui Bixit [for Vixit] Annos
• Q.I.P. -- Quiescat In Pace
• Q.V. -- Qui Vixit

R

• R. -- Recte, Res, Res publica, Retro, Rex, Ripa, Roma, Romanus, Rufus, Rursus.
• R.C. -- Romana civitas, Romanus civis.
• RESP., RP. -- Res publica.
• RET.P., RP. -- Retro pedes.
• RIP -- Requiescat in pace.
• ROM IMP -- Romanorum imperator.
• R.R. -- Relationes relatae
• R. -- Recte, Res, Respublica, Retro, Rex, Ripa, Roma, Romanus, Rufus, Rursus.
• R.C. -- Romana civitas, Romanus civis.
• R.D. -- Reverendus Dominus
• RESP., RP. -- Res publica.
• RET.P., RP. -- Retro pedes.
• R. -- Requiescit; or Refrigerio
• Reg. -- Regionis
• Relione. -- Religione
• Rlari. -- Regulari
• Roma. -- Romana
• R. -- Responsorium
• R. -- Roma
• Rescr. -- Rescriptum
• R.D. -- Rural Dean
• Req. -- Requiescat
• Resp. -- Responsum
• R.I.P. -- Requiescat In Pace
• Rit. -- Ritus
• Rom. -- Romanus, Romana
• R. P. -- Reverendus Pater
• RR. -- Rerum; Regesta
• Rt. Rev. -- Right Reverend
• Rub. -- Ruber
• Rubr. -- Rubrica

S

• S. -- Sacerdos, Sacrum, Sanctus, Scriptus, Semis, Senatus, Sepulchrum, Sepultus, Servius, Servus, Sestertium, Sextus, Sibi, Sine, Situs, Solus, Solvit, Sub, Suus.
• Sab. -- Sabbatum
• Sabb. -- Sabbatum
• SAC. -- Sacerdos, Sacrificium, Sacrum.
• Sacr. -- Sacrum
• Saec. -- Saeculum
• Sal. -- Salus, Salutis
• Salmant. -- Salmanticenses
• Salri. -- Salutari
• S.C. -- Senatus consultum, Sacra Congregatio.
• sc., scil. -- scilicet
• S.C.C. -- Sacra Congregatio Concilii
• S.C.EE.RR. -- Sacra Congregatio Episcoporum et Regularium
• S.C.I. -- Sacra Congregatio Indicis
• SC. M. -- Sanctæ Memoriæ
• S.C.P.F. -- Sacra Congregatio de Propaganda Fide
• SCS -- Sanctus
• SD. -- Sedit
• S.D. -- Sacrum diis, Salutem dicit, Senatus decreto, Sententiam, Servus dei.
• S.D. -- Salutem dicit.
• s.d. -- sine data
• S.D.M. -- Sacrum diis Manibus, Sine dolo malo.
• Semid. -- Semiduplex
• Septuag -- Septuagesima
• SER. -- Servius, Servus.
• S.E.T.L. -- Sit ei terra levis.
• SEX -- Sextus.
• Sexag. -- Sexagesima
• SI -- Societas Iesu
• S.I.D. -- Spiritus In Deo
• Sig. -- Sigillum
• Simpl. -- Simplex
• Sine Com. -- Sine Commemoratione
• s.l. -- sine loco
• s.l.n.d. -- sine loco nec data
• S.M. -- Sanctæ Memoriæ
• SN. -- Senatus, Sententia, Sine, Sine nomine.
• Snia. -- Sententia
• Sntae. -- Sanctæ
• Soc. -- Socius, Socii
• S. Off. -- Sanctum Officium
• S.P. -- Sacerdos perpetua, Sanctissime Pater, Sanctus Petrus, Sepultus, Sepulchrum, Sine pecunia, Spurius, Sua pecunia, Summus Pontifex.
• S.P.A. -- Sacrum Palatium Apostolicum
• S.P.D. -- Salutem plurimam dicit., ad caput litterarum
• Spealer. -- Specialiter
• S. Petr. -- Sanctus Petrus
• S.P.Q.R. -- Senatus populusque Romanus.
• Spualibus -- Spiritualibus
• Sr. -- Soror
• S.R.C. -- Sacra Rituum Congregatio
• S.R.E. -- Sancta Romana Ecclesia, Sanctæ Romanæ Ecclesia
• S. R. E. -- Sacra vel Sancta Romana Ecclesia
• S. R. I. (M. P.) -- Sacrum Romanum Imperium
• S., SS. -- Sanctus, Sancti
• S.S. -- Sancti, Sanctissimus, Sanctissimus senatus, Supra scripture.
• SS. -- Scriptores, Sanctorum.
• SSA. -- Subscripta
• SS.D.N. -- Sanctissimus Dominus Noster
• SSS -- Sanctissimus.
• ST -- Sanctus.
• Stae. -- Sanctæ
• S.T.B. -- Sacræ Theologiæ Baccalaureus
• S.T.B.V.E.B.V. -- Si Tu Bene Valeas Ego Bene Valeo.
• S.T.D. -- Sacræ Theologiæ Doctor
• STIP -- Stipendorium.
• S.T.L. -- Sacræ Theologiæ Licentiatus
• S.T.T.L.-- Sit tibi terra levis.
• Suffr. -- Suffragia
• Supplioni. -- Supplicationibus
• S.V. -- Sanctitas Vestra, Sacra Virgo.
• S.V.B.E.E.Q.V. -- Si vales bene est, ego quoque valeo.
• Syn. -- Synodus

T

• T. -- Terminus, Testamentum, Titulus, Titus, Tribunus, Tu, Turma, Tutor.
• TB., TI., TIB. -- Tiberius.
• TB., TR., TRB. -- Tribunus.
• Temp. -- Tempus, Tempore
• Test. -- Testes, Testimonium
• T.F. -- Testamentum fecit, Titi filius, Titulum fecit, Titus Flavius.
• TFI -- Testamentum fieri iussit.
• Theol. -- Theologia
• Theolia. -- Theologia
• Thia -- Theologia
• TI(B) -- Tiberius
• Tit. -- Titulus, Tituli
• Tli. -- Tituli
• Tm. -- Tantum
• TM. -- Terminus, Testamentum, Thermae.
• Tn. -- Tamen
• T.P. -- Terminum posuit, Tribunicia potestate, Tribunus plebis.
• TR PL -- Tribunus plebis
• T.R.E. -- Tempore Regis Eduardi
• TT. -- Titulus, Tituli
• TVL. -- Tullius, Tunus.

U

• Ult. -- Ultimo
• Usq. -- Usque
• Ux. -- Uxor

V

• V. -- Urbs, Usus, Uxor, Vale, Verba, Venerabilis, Vestalis, Vester, Victrix, Vir, Virgo, Vivus, Vixisti, Vixit, Volo, Votum.
• VA. -- Veterano assignatus, Vixit annos.
• Vac. -- Vacat, Vacans
• Val. -- Valor
• Vat. -- Vaticanus
• VB. -- Vir Bonus
• Vba. -- Verba
• V.C. -- Vale conjux, Vir clarissimus, Vir consularis.
• V.E. -- Verum etiam, Vir egregius (=equestrian), Visum est.
• Ven. -- Venerabilis
• 'Venebli — Venerabili
• Vers. -- Versiculus
• Vesp. -- Vesperæ
• Vest. -- Vester
• V.F. -- Usus fructus, Verba fecit, Vivus fecit.
• V.F. -- Vicarius Foraneus
• v.g., v.gr. - verbi gratia
• V.G. -- Vicarius Generalis
• V.H. -- Vir Honestus
• V.I.D. -- Utriusque Iuris Doctor
• Vic. For. -- Vicarius Foraneus
• Vid. -- Vidua
• Vid.Videlicet
• Videl. -- Videlicet
• Vig. -- Vigilia
• Viol. -- Violaceus
• Virg. -- Virgo
• Virid. -- Viridis
• VIX -- Vixit
• VLP -- Ulpius
• V.M. -- Vir Magnificus
• V.P. -- Urbis praefectus, Vir perfectissimus, Vivus posuit.
• V.R. -- Urbs Roma, Uti rogas, Votum reddidit.
• V. Rev. -- Very Reverend
• Vrae. -- Vestræ
• VS -- Votum solvit, Vir spectabilis.
• VSLLM -- Votum solvit libens laetus merito.
• V.S.L.M. -- Votum Solvit Libens Merito.
• V.T. -- Vetus Testamentum
• VV. -- Venerabilis, Venerabiles
• VV. CC. -- Viri Clarissimi
• V. X. -- Vivas, Care [or Cara]; or Uxor Carissima

X

• X. -- Christus
• XC. -- Christus
• XCS. -- Christus
• XPC. -- Christus
• XS. -- Christus
• XV V. -- Quindecimvir.

Z

• ZC, ZE -- Et cetera

Numeri

• I -- unus
• V -- quinque
• X -- decem
• L -- quinquaginta
• C -- centum
• D -- quingenti
• M -- mille

Ordini religiosi e congregazioni

• A.A. -- Augustiniani Assumptionis
• A.B.A. -- Antoniani Benedictini Armeni
• C.J.M. -- Congregatio Jesu et Mariæ
• C.M. -- Congregatio Missionis
• C.M. -- Congregatio Mariæ
• C.O.. -- Congregatio Oratorii
• C.P. -- Congregatio Passionis
• C.PP.S. -- Congregatio Pretiosissimi Sanguinis
• C.R. -- Congregatio Resurrectionis
• C.R.C.S. -- Clerici Regulares Congregationis Somaschæ
• C.R.I.C. -- Canonici Regulares Immaculate Conecptionis
• C.R.L. -- Canonici Regulares Lateranenses
• C.R.M. -- Clerici Regulares Minores
• C.R.M.D. -- Clerici Regulares Matris Dei
• C.R.M.I. -- Clerici Regulares Ministrantes Infirmis
• C.R.P. -- Congregatio Reformatorum Præmonstratensium
• C.R.S.P. -- Clerici Regulares Sancti Pauli
• C.R.S.P. -- Clerici Regulares Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum
• C.R.T. -- Clerici Regulares Theatini
• C.S.B. -- Congregatio Sancti Basilii
• C.S.C. -- Congregatio Sanctæ Crucis
• C.S.P. -- Congregatio Sancti Pauli
• C.S.Sp. -- Congregatio Sancti Spiritus
• C.S.V. -- Clerici Sancti Viatoris
• C.SS.CC. -- Congregatio Sacratissimorum Cordium
• C. SS. R. -- Congregatio Sanctissimi Redemptoris
• F.S.S.P. -- Fraternitas Sacerdotalis Sancti Petri
• F.S.S.P.X -- Fraternitas Sacerdotalis Sancti Pii X
• Inst. Char. -- Institutum Charitatis (Rosminians)
• I.C.R.S.S. -- Instituttum Christi Regis Summi Sacerdotis
• I.C.R.S.P. -- Institutum Christi Regis Summi Sacerdotis
• M.C. -- Missionaries of Charity
• M.S. -- Missionaries of La Salette
• M.S.C. -- Missionarii Sancti Caroli
• M.S.C. -- Missionarii Sacratissimi Cordis
• O.C. -- Ordo Charitatis
• O. Camald. -- Ordo Camaldulensium
• O. Cart. -- Ordo Cartusiensis
• O. Cist. -- Ordo Cisterciensium
• O.C.C. -- Ordo Carmelitarum Calceatorum
• O.C.D. -- Ordo Carmelitarum Discalceatorum
• O.C.R. -- Ordo Reformatorum Cisterciensium
• O.F.M. -- Ordo Fratrum Minorum
• O.M. -- Ordo [Fratrum] Minimorum
• O. Merced. -- Ordo Beatæ Mariæ Virginis de Redemptione Captivorum
• O.M.C. -- Ordo Minorum Conventualium
• O.M. Cap. -- Ordo Minorum Cappucinorum
• O.F.M. Cap. -- Ordo Minorum Cappucinorum
• O.M.C. -- Ordo Minorum Cappucinorum
• O.M.I. -- Oblati Mariæ Immaculatæ
• O.P. -- Ordo Prædicatorum
• Ord Fratr. Praed. -- Ordo Prædicatorum
• Ord. Praem. -- Ordo Præmonstratensium
• O.S.A. -- Ordo [Eremitarum] Sancti Augustini
• O.S.B. -- Ordo Sancti Benedicti
• O.S.C. -- Oblati Sancti Caroli
• O.S.F.C. -- Ordinis Sancti Francisci Capuccini
• O.S.F.S. -- Oblati Sancti Francisci Salesii
• O.S.H. -- Ordo [Eremitarum] Sancti Hieronymi
• O.S.M. -- Ordo Servorum Mariæ
• O.SS.C. -- Oblati Sacratissimi Cordis
• O. Trinit. -- Ordo Sanctissimæ Trinitatis
• P.O. -- Presbyteri Oratorii
• P.S.M. -- Pia Societas Missionum
• P.S.S. -- Presbyteri Sancti Sulpicii
• R.O.S.M.A. -- Realis Ordo Sancti Michaëli ab Ansa
• S.C. -- Salesianorum Congregatio
• S.D.S. -- Societas Divini Salvatoris
• S.D.V. -- Societas Divini Verbi
• S.J. -- Societas Jesu
• S.M. -- Societas Mariæ
• S.M.O.M. -- Supremus ac Militaris Ordo Melitensis
• SMOCSG -- Sacer ac Militaris Ordo Constantinianus Sancti Georgii
• S.P.M. -- Societas Patrum Misericordiae
• S.S.S. -- Societas Sanctissimi Sacramenti

Vōś lighèdi

• Elèinc del manéri 'd dìr latèini
• Epigrafìa latèina
• Paleografìa latèina

Colegamèint estèren

• (EN) 'N elèinc 'd abreviasiòun latèini in dal sit smartdefine.org.