Ôr
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
L' ôr 'l è 'n elemèint chìmic ed metâl col sìmbol Au, nùmer atômic 79 e pēś atòmic 196,9. 'L òr 'l è śàl, lusèint, tender, e 'l s cata in dl ambìnt, pûr o dèint'r a soquànt minerē.
Al fà pèrt dla famìja di metâl nòbil, ch'i gh'àn n'élta reśistèinsa ala corośiòun e gl'ìn dimòndi stàbil in dla Chìmica. L'ôr 'l è druê in oreficerìa, in odontoiatrìa, per custruìr dal pròteś pr'i dèint e in eletrònica, perchè l'è 'n bonìsìm condutōr.
Incòri al s drôva lighê a di èter metâl in soquànti lighi per dvintèr più robùst.
La purèsa dal lighi dl ôr la s ciàma coi carêt, ch'i s diśen quanti pêrt 'd ôr pûr a gh'è in 24 pêrt ed lega. In cla manéra chè l'ôr a 24 carêt 'l è al più pûr, mèinter che, pr'eśèimpi, 'n ôr a 20 carêt al gh'arà 20 pêrt 'd ôr e invéci 4 pêrt 'd 'n èter metâl.
Menéri 'd dìr
- (CARPŚ) 'L è come 'l òr dal Giapòun, che quand al riva chè 'l è 'd utòun, (IT) È come l'oro del Giappone che quando arriva qua è di ottone.