C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Na Tipografìa ed Francfòrt in dal 1568

La Tipografìa (dal grèc τύπος, "ségn" e γράφειν, "scrîver") l' è na tètnica 'd stampa impurtéda chè in Itâglia a la fìn dal Quatersèint da soquànt tipógraf, che 'l piò famóś 'l era al venesiàṅ Aldo Manusio, e druèda dimòndi subìt in dla regiòun véneta per stampèr i prìm lìber coi caràter móbil.

Descrisiòun

Al mistēr dal tipógraf al s divîd in piò pert:

  • Mèter śò 'na bòśa p'r avér cèri agli idéi dal riśultêt ch' a s catarà;
  • Preparèr na "fórma" cumpòsta coi caràter mobil o anca cun di polìmer, ed quèl ch'a biśgnarà andèr a stampèr (al formê tipogràfic);
I caràter mobil ed piòmb dèint'r in dal casèt dal tipógraf, e in sìma, 'na fórma già cumpòsta.
  • Pasèr-'gh in sìma dl inciòster, cun di rùl ch'i 'gh al spèlmen; pò la fòrma, ch'l'è speculêr a quèl ch'a s'n andrà a léśer, la vìn presèda in na manéra tùta uguèla (a gh' è dimòndi manéri ed presèrla) in sìm'a 'l piàn, a 'l fój ed chèrta o 'd cartòun (mo al prèv anc ès'r un fój ed pergaména, ed séda, ed rêś, ed plàstica o 'd metâl), indû a s và a pugèr-egh 'l inciòster più adât al chèś, e 'l stampê 'l armagn acsè stampê in 'na manèra bastànsa stàbil (el deblèsi per la tgnùda dla stàmpa i prèven èser i strapàs, al bagnê, e na lunga espośisiòun a la lûś, ch'la 'gh śbiadirèv 'l inciòster);
  • Al tipôgraf al gh'arà anca da cunfesionèr i stampê in cla manéra ch'al vōl al cliìnt finêl: bluchèt, calendàri, lìber, manifèst, vulantèin, schédi, e via descurènd.


P'r estensiòun, la tipografìa la nn'è mìa solamèint la tètnica 'd stàmpa, mo anc al laburatòri o la fàbrica indû a se stanpa.

Ligàm ed fóra