C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

Tenebre

Saxon e la Veronica Lario in na figùra dal film
Tènebri
1982
Regìa: Dario Argento
Scritōr: Dario Argento
Atōr: Anthony FranciosaChristian Borromeo
John SaxonGiuliano GemmaEva Robin's
Daria NicolodiVeronica LarioAnia Pieroni
Michele SoaviLara WendelMirella D'Angelo
Carola StagnaroJohn SteinerEnnio Girolami
Isabella AmadeoMirella BantiMarino Masé
Müsica: Massimo Morante
Fabio Pignatelli • Claudio Simonetti
Léngua: ItagliàṅIngléśSpagnōl
Dürä dal film: 96 minüt
Nasiōṅ: Itàglia


«
In n'indàśin, quànd 't à tirâ via 'l impusìbil, qvél ch'a gh armàgn, anc s'al n pâr minga prubàbil, l'è la véra.»


Tenebre (Tènebri) 'l è 'n film śal e ad scarésa dal 1982 ad Dario Argento.

Cun cla pelìcula chè Argento al tórna a 'l gènar thriller dgl'inìsi, miténd da na banda la scarésa di dū film precedènt, Suspiria e Inferno. Chè i gh dànan 'n ajùt a la regìa, faghénd anc dū cameo pìcui, Lamberto Bava e Michele Soavi, in séguit regìsta 'd scarésa anc lōr.

Sunt

Anne (Daria Nicolodi) la fà l'asisténta d'l agìnt Bullmer (John Saxon) che, insém a 'l sò culéga Gianni (Christian Borromeo), al fà in manéra ad spìnś'r in élt in Itâglia i lìbar śai dal scritōr americàṅ Peter Neal (Anthony Franciosa), 'l ùltim di quài al pòrta 'l tìtul ad Tenebrae. Rivâ a Róma chi lò al taca a ricévar dal telefunàdi 'd òṅ ch'l à lèt al sò rumànś e ch'al gh diś ch'al masarà tgnénd cònt ad quél ch'a gh'è scrit insìma.

La prima a pèrdar la vita l'è na ladra (Ania Pieroni) ch'la vèṅ masàda a cà sua a cólp ad raśōr, cun la bóca impinìda ad paǵni ad Tenebrae. In cal mèntar Neal al rispónd a dal dmandi di giurnalìsta in sal sò lìbar, cun al crìtic Cristiano Berti (John Steiner) ch'al vōl savér incòsa a riguàrd dal mutivasiòṅ di masamènt e s'a gh'è dla difarénsa fra i cumpurtamènt deviànt e quéi parvèrs, méntar la Tilde (Mirella D'Angelo) la gh dà adòs par cum al trata 'l dóni in di sò lìbar („cal lèśbichi lè i śbràgan tant i cajòṅ parchè i vrévan avér-gh-i lōr“ al bacàja Bullmer in di sò riguàrd).

Cla sira lè l'amànta ad Tilde la s pòrta a cà un masć catâ sù in un bar ma, pròpria mént'r al dū dóni i èṅ drē a litgàr-as, i èṅ fati fóra da 'l killer misterióś ch'al n supòrta minga al dóni ch'i s làs'n andàr a di cumpurtamènt deviànt.

Na śóvna amìga 'd Ann, Maria (Lara Wendel), par scapàr via da 'n dobermann rabî mat, la và dèntar a na vila mudernìsta e lè la cata al fòto dal dóni masàdi e par cal mutìṿ lè la vèṅ cupàda anca lē a cólp ad manàra. Al sasèṅ al manda pò na létra a Neal dmandànd-ag scuśa p'r avér masâ na śuvnòta ch'la n gh in 'ntràva gnint e pò al fà savér ch'al purtarà avànti listés la sò òpra par far sparìr via la perversiòṅ umàna e pò al sarà al tùran dal grand curutōr, ch'al sarév pò lò. Neal, arcurdànd-'s al paròli dla sò intervìsta, al pènsa ch'al manìac al prév èsar Berti parchè al dascór pròpria cuma lò, fisâ cun la perversiòṅ cuntàda in dal sò rumànś. Al decìd acsè 'd andàr a cà sua cun Gianni sèg. Rivâ lè, i dū i s divìdan e Gianni al sènt al crìtic dir «A i ò cupàdi tuti mè» prima ad ciapàr-'s un cólp ad manàra in dal crani. Turnâ in présia in si sò pas, al cata Peter par tèra ch'al gh diś 'd avér ciapâ na śgiarunàda in tèsta p'r òpra dal sasèṅ ch'l éra drē a scapàr via.

In cal méntar la muróśa americàna ad Neal, la Jane McKerrow (Veronica Lario), la riva a Róma par star insém a 'l sò amànt Bullmer. I dū i s dànan apuntamènt p'r al dè dòp in na piàsa dal quartēr ma pròpria lè 'l óm al s ciàpa dal curtlàdi in dla pansa e al mōr. Su indicasiòṅ dal capitàṅ Germani (Giuliano Gemma), ch'al tîṅ a drē a gl'indàgini, Peter al decìd ad śluntanàr-as da lē par mét'r-as a 'l sicûr méntar Gianni al vèṅ strusâ cun na lasa in dla sò màchina parchè 'l iva capî, turnànd in dla vila ad Cristiano, ch'a gh'éra quél ch'a traśàva, parchè al manìac 'l éra lò e qualchidòṅ àtar al 'l iva masâ.

In mèś a cal masèl lè, la Jane, ch'la s catàva in piàsa cun al sò scarpi rósi adòs che qualchidòṅ al gh'iva regalâ al dè prima, la dmanda par telèfun a 'l Ann ad gnir a catàr-la a cà ad Bullmer parchè la gh'à da cuntàr-ag quèl e dir-ag parchè l'à fat cal ròbi lè.

Culegamènt estéran