Râǵ edla Tèra

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

Al râǵ edla Tèra 'l è la distànsa da 'l sèinter edla Tèra infìn ala só superfìsi da stèr a 'l livêl medi dal mêr.
Sènd che la Tèra la nn'è mia propi na sfera perfèta, mo l'è piò cumpàgn'a 'n elisòid schisê in dû a ghe stà i dū Pôl (Pôl nord e Pôl sud), la lunghèsa dal só râǵ l'è diferèinta a secònda in dû a gh's tōś al mśùri.
Cla lunghèsa chè la vin anc tolta in dl'astrunumìa e in dla giulugìa c'ma unitê de mśùra scrivènd $R_{\oplus }$ .

El só 'mśuri

Al râǵ equatoriêl

Al só râǵ equatoriêl, (o metê as magiōr), a dìr quèl ch'al 'riva infìn a 'l meridiàṅ edl'equatōr, 'l è 'd 6.378,137 kilòmeter.

Al râǵ polêr

Al só râǵ polêr (o metê as minōr), a dìr quèl ch'al 'riva infìn a ùn di dū Pôl, 'l è lung 6.356,7523 kilòmeter^[1].

Al râǵ medi

Al râǵ medi edla Tèra (scrìt $R_{1}$ ), secònd la definisiòun ch'l'in dà l'Asociasiòun Internasionèla dla Geodeśìa e dla Geofìśica (IUGG) 'l è:

R_{1}={\frac {2a+b}{3}}\,\!

in dû $a$ 'l è al râǵ equatoriêl e $b$ ' 'l è al râǵ polêr, e dòunca, fàt i còunt, al râǵ medi dla Tèra al dvèinta 6.371,009 kilòmeter.

Al râǵ equivalèint medi

Al só râǵ equivalèint medi (scrìt $R_{2}$ ), catê a partìr dala superfìsi edla Tèra e pinsènd-la c'ma ch'la fùs na sfera, 'l è:

R_{2}={\sqrt {\frac {A}{4\pi }}}\,\!

ch'i dvèinten 6.371,0072 kilòmeter.

Al râǵ volumètric medi

Al só râǵ volumètric medi (scrìt $R_{3}$ ), 'l è quèl ch'a s cata a partìr da 'l v'lùm edla Tèra e pinsènd-la sèimper c'ma na sfera:

R_{3}={\sqrt[{3}]{a^{2}b}}\,\!

ch'al dvèinta 6.371,0008 kilòmeter.

Vóś lighèdi

Èter prugèt

Wikimedia Commons contiene file multimediali su Râǵ edla Tèra

Colegamèint estèren

(EN) 'N video cun dal spiegasiòun in sìm'a 'l râǵ edla Tèra dal'Universitê ed Nottingham
(EN) La spiegasiòun ed 'n elisòid in dal sit MathWorld

Noti e referèinsi

↑ (EN) Diferèinti a-mśurasiòun edla Tèra edla NIMA dla Diféśa americàna

[1] (EN) Diferèinti a-mśurasiòun edla Tèra edla NIMA dla Diféśa americàna

[1]