C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Na teràina pina 'd lêrd.
Al lêrd ed Colonnata.

Al lêrd (lardo in itagliàṅ), ciamê anc "grâs pistê"[1], 'l è 'l grâs ch'a s tōś vìa da 'l cupèt dal nimêl maslê, subìt 'd sòt'ala codga, dala só schina e da 'l élta di fiânc, e che pò al vin salê, aromatiśê e stagiunê per soquànt tèimp.
Send un grâs tolt da 'l bésti, 'l è 'n grâs satur, a dìr pîn ed colesterôl[2].

Soquànt lêrd tìpic

Manéri 'd dìr

  • (BLG) Śbutinfiån[3], (IT) (fig.) Palla di lardo, Ciccione.
  • (BLG) Lêrd da sufrìt, (IT) (lett.) Lardo da soffritto, (fig.) Lardo salato[4].
  • (EGL) Reśdóra, 'm ònś-la al sprôc?[5] (da 'l custùm 'd andèr i ragasō, in di giuvidè grâs di tèimp indrē, in gîr p'r i ùs a 'lmuśnèr un tuchèin ed lêrd da sfrucèr in sìm'a 'n só spruchèt ed lègn), (IT) Signora, mi unge il bastoncino?

Tiritéra dal sprôc

A sun gnû a unś'r al sprôc,
ch'a 'm in dèdi un bel balôc,
ch'a 'm in dèdi un baluchîn,
p'r unś'r al mé spruchîn[6].

Un pcunsèin 'd poveśìa in sìm'a 'l sprôc ùnt col lêrd

«
... Cun al sprôc ind na màṅ e in cl'ètra la brèta
Un pìć a 'l ùs e 'n cólp ala marlèta
A 'ndèva in tùt'el cà 'd lùng a 'l canêl
Indû i avìven masê al nimêl.

E anch in dal cà dla gint puvrèta
Ed grâs in dal sprôch i 't 'n infilèven na fèta.
Perchè na volta a s éren méno sgnōr
Ma la gint la gh'ìva dimòndi più cōr. ...»
(Pcòun ed "Giuvidè grâs" dal Giacinto Bruschi, in "L'invenzione del maiale da mito a gastronomia", pàg. 27, Chêrp, 2005)


Vóś lighèdi

Èter progêt

Colegamèint estèren

Referèinsi

  1. (EGL) e (IT) "Dizionario del dialetto carpigiano", G. Malagoli e A. M. Ori, Mòdna 2011.
  2. (IT) Na spiegasiòun in sìm'a 'l diferèinti sorti 'd grâs ind un sît in ligna.
  3. (IT) e (BLG) "Dizionario Bolognese", ed. Vallardi, Milàṅ, 2012.
  4. (IT) e (BLG) Ibidem.
  5. (IT) e (EGL) "L'invenzione del maiale da mito a gastronomia", pàg. 26, Chêrp, 2005.
  6. (MUD) e (IT) "Progetto Dialetto" dal Giuseppe Di Genova e dl Alceste Pulga, Mòdna, 1996