Sórag: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
mNessun oggetto della modifica
Nessun oggetto della modifica
Riga 7:
__NOTOC__
 
{{dialortdialortCass | dial=Miranduléś |cass=MUD}}
 
[[File:House_mouse.jpg|190px195px|thumb|left|Al sórag dumèstic]]
 
 
Al '''sórag''' (''Mus musculus'') ('''topo''' in [[italiàn]]) 'l è 'n mamìfar ruditōr dla famìja di Murìdi. 'L è anc ciamâ ''sórag dumèstic'' par difarénsa da quél salvàdag (''Apodemus sylvaticus'') o da quél dal fóggnicanaléti e di fiùm, dimóndi più grand, ch'l'è la [[Påndga|Póndga]]. I eṅ al bèsti più cumùni dal gènar [[Mus]] e a gh 'n è quarànta spéci a 'l incìrca.
 
I màgnan da tut, più che àtar ròba vegetàla ma anc carna e derivâ dal lat. Dal vòlti, par cambiàr al sò magnàr, i n s faṅ minga di prubléma a magnàr dla [[mèrda]].
 
I sórag i s càtan in tut i paéś dal mónd, dimóndi vòlti adavśèṅ fianca d'l óm ch'a gh dà, sensa vlér-al, cà e magnàr. Purtròp i sórag i pōlan purtàr sèg anc di brut mâi cuma la [[leptospiróśi]].
I eṅ al bèsti più cumùni dal gènar [[Mus]] e a gh n è na quarantìna da spéci.
 
I sórag i s càtan in tut i paéś dal mónd, dimóndi vòlti a fianc d'l óm ch'a gh dà, sensa vlér-al, cà e magnàr.
 
Purtròp i sórag i pōlan purtàr sèg anc dal malatìi cuma la [[leptospirosi]].
 
== Distribusioṅ ==
 
[[File:Mapa_Mus_musculus.png|230px270px|thumb|rightleft|ŚóniŚòni ad difuśioṅ dal sórag]]
[[File:Maus im Haus.JPG|thumb|220px225px|leftright|Un sórag in mèś a di giaròṅ]]
[[File:MIP-mouse.gif|220px225px|thumb|leftright|Schéltar in 3D 'd un sórag]]
[[File:Mus_musculus_front_teeth.jpg|280px225px|thumb|right|La ganàsa impresiunànta 'd un sórag]]
 
 
A s créd ch'i daśvégnan da l'[[Àśia]] sentràla e i s eṅ stramnâ dapartùt in dal mónd par via di cumèrs ad tèra e ad mâr.
 
L'è na spécespécie ch'la s adàta dimóndi bèṅ e la viṿ praticamènt in tut i post in du a gh'è dal magnàr e di sit adàt par lugàr-as, p'r eśèmpi in di ambînt urbàṅ e suburbàṅ méntar 'l è dimóndi difìcil catàr-al in di pòst rurài dla muntàgna e in di bòsc.
 
A s pōl dir ch'i sórag i patìsan la cuncurénsa ad gldgl'atri bèsti ch'i pàran lōr (i ruditōr) parchè i n eṅ minga na spécespécie ch'la gh la cava a vìvar bèṅ sénsa di prubléma davśèṅ cumpàgni a lōr.
 
== Descrisiòṅ ==
Line 44 ⟶ 39:
== Biulugìa ==
 
I eṅ dal bèsti ch'i s mét'n in mót dòp al tramònt e i s tìnan luntàṅ da la luś fòrta. Durànt al dè, i sórag i pònsan in di sò tanabùś, da spés impinî ad quèi cuma 'l cartòṅ, la stòfa o l'èrba. Al sórag al n và minga in letàrg a difarènsa di àtar ruditōr parchè al n patìs minga tant al fréd, basta ch'a gh sia dal magnàr e lò 'l è a pòst.
 
Al sórag al n và minga in letàrg a difarènsa di àtar ruditōr parchè al n patìs minga tant al fréd, basta ch'a gh sia dal magnàr e lò 'l è a pòst.
 
I eṅ dal bèsti ch'a gh piàś vìvar insém furmànd di grup, arcgnusénd-as in baś a cum i èṅ fat a livèl genètic e par via di udōr.
Line 59 ⟶ 52:
Dòp 'l acupiamènt, la fémna la mét sù un tap vaginàl ch'al dura un dè e che 'l impedìs a i masć ad muntàr-la incóra. Dòp tri stmani, i nàsan i surghèṅ, da 3 a 14. La fémna la i crès da par lē e la para via i masć par far in manéra che lì lōr i n i màgni minga.
 
I pìcui péna nâ i eṅ òrub e nûd: al pēl al taca a crésar dòp tri dè mént'r i òć i vènan vèrt dòp dū stmani. Dòp 5sinc/8òt stmani 'd vita, i sórag i pōlan tacàr a far di fiōi a sò vòlta. In gènar un sórag al campa 'n an ma al pōl rivàr anc a tri.
 
In gènar un sórag al campa 'n an ma al pōl rivàr anc a 3.
 
|sel=1