Emégglia: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
+de |
m més ânca in arzân |
||
Riga 1:
{{
L''''Emégglia''' l'è 'na [[regiån]] stòrica d'l [[Èlta Itâglia]], ch'la métt insamm la regiån [[Emégglia-Rumâgna]] cun la [[Rumâgna]]. La tôl al nomm da la [[via Emélia|via Emégglia]], la strè ch'l à fât fèr al consol romàn [[Marco Emilio Lepido]] par lighèr insamm äl zitè ed [[Rèmin]] e 'd [[Piesänza]].
Riga 17:
I stèd piò impurtant d'la regiån eran al [[Duchè ed Mòdna e Rèz]], al [[Duchè ed Pèrma e Piesänza]] e al [[Duchè ed Frèra]]. Bulåggna l'è stè par dî ân al cunfén stra i [[Lungubèrd]] e la [[Rumâgna]], mo a la fén l'è stè al [[Stèd d'la Cîsa]] ch'l à guernè par pió tänp, fén al [[Risorgimänt]].
{{FINE_CASSETTO}}
{{CASSETTO|ARZ|Emélia}}
L''''Emélia''' ( Emilia in [[italiân]]) l’é ‘na regiòun stôrica ed l'[[Êlta Itâlia]] , che insèm a la [[Rumâgna]] la fōrma la regiòun ed l'[[Emélia-Rumâgna]]. <br> La tôş al nòm da la [[Via Emélia]], strêda fâta fêr dal cônsol rumân [[Marco Emilio Lepido (cônsol 187 a.C.)|Emilio Lepido]] per coleghêr tra 'd lōr al sitê ed [[Rèmin|Rémin]] e [[Piasëinsa|Piaşèinsa]].
== Cunfîn ==
I cunfîn geogrâfich emiliân în: a matèina i fióm [[Silêr]] e [[Raggn |Rèn]], che la divéden da la [[Rumâgna]], a nôt al fióm [[Po]], che la divèd da la [[Lunbardî|Lumbardéia]] e dal [[Vènet]], a mezdé al spartidōr dal j âcvi ed l' [[Apenén|Apenèin]], ch’ al fa da cunfîn cun la [[Ligûria|Ligória]], e cun la [[Tuscâna]].
La cumprènd al pruvînci ed [[La pruvincia d' Piasëinsa |Piaşèinsa]], [[Provênsa d'Pärma|Pèrma]], [[Pruvîncia ed Rèz|Rèz]], [[Pruvèinza ed Mòdna |Mòdna]], [[Pruvîncia ed Frera|Fèra]] e [[pruvénzia ed Bulåggna |Bològna]] (fôra che la zôna [[Iommla|imolèişa]]).
==Stôria==
A partîr dal [[568]] d.C. (ân ed l'arîv di [[Longobêrd]] ind la [[Pianûra Padâna]]) fîn al [[1859]], l'Emélia la fêva pêrt ed la [[Lunbardî|Lumbardéia]] e i sô abitânt êren ciamê lumbêrd.
L’é vèira però che sté nòm l’é stê dê da i Longobêrd dôp avèir ocupê pêrt dal teritôri ed la regiòun gvernêda da [[Råmma|Ròma]] fâta dal sitê ed Forum Livii ([[Furlè]]), Forum Cornelii ([[Iommla|Imóla]]), Faventia ([[Faänza|Faèinsa]]), Bononia ([[Bulåggna|Bològna]]), Mutina ([[Mòdna]]), Regium ([[Rèz]]), osèja l'otêva regiòun d ‘ [[Augusto]], ciamêda apûnt Emélia.
Al momèint ed l'invasiòun [[franco]]-[[ Piemånt| piemuntèişa]], in època napoleônica, per fêr in môd che a gnés mìa fât ‘na regiòun lumbêrda trôp potèinta, i piemuntèiş a j àn tirê fôra ed nōv l’ idéja d’ "Emélia" (tirând fôra per l'ucasiòun al nòm ed l' antîga regiòun d’ Augusto). Còst l’ à purtê al cambiamèint ed divêrs nòm. Ad esèimpi, Rèz Emélia, préma ed l'[[Unitê d'Itâlia]] l’êra ciamêda sōl Rèz o ânca Rèz ed Lumbardéia.
{{CITAZIONE|Nei dieci mesi che volsero dalla pace di Villafranca alla spedizione dei Mille, l'Italia di mezzo diede prove di virtù civili meravigliose, ma col Piemonte corse dei pericoli gravi forse quanto quelli che il Piemonte stesso aveva corsi, prima della guerra del 1859. I duchi, gli arciduchi, i legati pontifici fuggiti dalle loro sedi, fin da prima di quella guerra, non avevano più osato tornarvi; e allora Parma, Modena, Bologna con la Romagna fino alla Cattolica, si strinsero in un solo Stato, che nel bel ricordo della gran via romana da Piacenza a Rimini, chiamarono l'Emilia.|Da ''[[I Mille|Storia dei Mille]]'', [[Giuseppe Cesare Abba]]}}
===Antîga divisiòun polética===
I principêl stêt che àn tôt pē int la regiòun, che tânt l’ àn sgnêda, în al [[Duchê ed Mòdna e Rèz]], al [[Duchê ed Pèrma e Piaşèinsa]] e al [[Duchê ed Frèra]]; Bològna l’ stêda per dimòndi tèimp la sitê ed cunfîn tra la Longoberdéia e la Rumâgna, mó tra vicèndi sfalsêdi al [[Stêt ed la Cēşa]] l’ à quêşi sèimper avû dal tót al pusès, fîn al [[Risorgimèint]].
{{FINE_CASSETTO}}
[[Category:GEOGRAFIA]]
| |||