Serć (giometrìa): differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
mNessun oggetto della modifica
m lifting
Riga 8:
 
{{dialort | dial=Carpśàn}}
[[File:Circle elements - Italian.svg|thumb|right|210px|Al serć cun arèint scrìt soquànt nòm ed só [[pcòun giumètric|pcòun]].]]
[[File:CIRCLE LINES.svg|thumb|left|230px|Al serć cun evidensiê soquànti [[rèta (giumetrìa)|rèti]] e [[segmèint]] ch'i gh'pàsenpasen dàint'r e darèint e cum'i s vìn'n a ciamèr atàc a lò.]]
[[File:Circle slices.svg|thumb|right|210px|Soquànti diferèinti perti 'd un serć, c'ma 'l [[êrc (giumetrìa)|êrc]] disgnê in ròs, al [[segmèint sirculêr]] in blù e 'l [[setōr sirculêr]] in vērd.]]
[[File:Circle Area.svg|thumb|left|230px|Al [[quadrê (àlgebra)|quadrê]] dal [[râǵ (giumetrìa)|râǵ]] al stà dèint'r a 'l serć π volti.]]
[[File:ArcCapable.gif|thumb|right|210px|N'animasiòun ch'la fà vèder c'ma per la [[àngol inscrìt|règla di àngol inscrìt]], al [[triàngol (giumetrìa)|triàngol]] ch'al gh'à per [[bêś (giumetrìa)|bêś]] na [[corda (giumetrìa)|corda]], al prìla in sìm'a 'l só êrc mo al mantìnmantîn sàimp'r al stès [[àngol (giumetrìa)|àngol]] 'd in fàcia.]]
[[File:Omtrekshoeken op dezelfde boog.png|thumb|left|230px|I [[àngol a laala sircunferèinsa]] e a 'l [[àngol a 'l sèinter|sèinter]] 'd un serć.]]
[[File:Trigonometric function.png|thumb|right|350px|El funsiòun trigonomètrichi lighèdi a 'l serć.]]
[[File:Circle center a b radius r.svg|thumb|left|230px|Al serć pugê in sìm'ai [[asâs carteśiàṅ]].]]
In dla [[geometrî|giumetrìa]] [[giumetrìa dal piànpiàṅ|dal piànpiàṅ]], al '''serć''' 'l è cla pert dal piànpiàṅ tolta dèint'r in na [[sircunferèinsa]]<ref> {{it}} [https://books.google.it/books?id=1ftJAAAAMAAJ&pg=RA1-PA5&dq=Il+cerchio+%C3%A8+Euclide&hl=it&sa=X&ei=UDefVOj8G4H1OLTtgLgB&ved=0CCsQ6AEwAg#v=onepage&q=Il%20cerchio%20%C3%A8%20Euclide&f=false La definisiòun edl Evclîd] trascrìta ind un lìb'r ed matemàtica dal 1753 in sìm'a Google e-books.</ref>.
 
==El só diferèinti pert==
Riga 30:
* [[sgànta]]
 
==El só a-mśurasiòunamśurasiòun==
* A savòm dai [[Archimēd|grēc antîg]] che 'l '''[[Pi grēc|π]]''' 'l è cla [[costànt matemàtica]] ch'la parèśa tùti i a-mśurasiòun dal serć: difàtdifât, la lunghèsa dal só [[râǵ (giumetrìa)|râǵ]] l'è cuntgnùda dàint'r a la só [[sircunferèinsa]] un nùmer <math> 2 \pi </math> ed volti:<br><br>
: Sircunferèinsa <math> S = r \cdot 2 \pi = 2 \pi r </math><br><br>
*Dala [[giumetrìa dal piànpiàṅ]] a savòm incòr che per catèr l'[[àrea (giumetrìa)|àrea]] di [[polìgon]], a s à da fèr la multèplica dal só [[perìmeter (giumetrìa)|perìmeter]] per metê [[apotéma (giumetrìa)|apotéma]] (A = P × 1/2a); mo pinsènd al serć c'ma ch'al fùs un polìgon c'n un nùmer tant élt ed cô c'ma ch'al fùs mia finî, dòunc'al só [[râǵ (giumetrìa)|râǵ]] al dvintarèv cumpàgn a 'l só "apotéma", e a cal punt chè a psòm catèr la só àrea a la stèsa manéra di polìgon:<br><br>
: Àrea <math> A = \frac{2 \pi r \cdot r}2 =\pi r^2</math><br><br>
=== Àngol a 'l sèinter ===
'L '''àngol a 'l sèinter''', ind un serć, 'l è c'lcl [[àngol (giumetrìa)|àngol]] ch'al gh'à la só punta propi in dal [[sèinter (giumetrìa)|sèinter]] dal serć e i du [[cô (giumetrìa)|cô]] ch'i vàn a sghèrśghèr la só [[sircunferèinsa]] in du punt ciamê anca [[estrèm (giumetrìa)|estrèm]] edl àngol.
 
=== Àngol a la sircunferèinsa ===
'L '''àngol a la sircunferèinsa''', ind un serć, 'l è c'lcl [[àngol (giumetrìa)|àngol]] ch'al gh'à la só punta 'd lung a la só [[sircunferèinsa]] e i dū [[cô (giumetrìa)|cô]] ch'i vàn a sghèr sèimper la [[sircunferèinsa]] in dū punt, o almànc ùn ch'al la séga e c'lcl èter ch'al la tànś, chi dū punt chè ciamê anca estrèm edl àngol.<br>
 
==In sìm'ai asâs cartesiàṅ==
In dal sistéma di [[asâs carteśiàṅ]] ''x–y'', al serć c'n alcol [[sèinter (giumetrìa)|sèinter]] in dal coordinèdi (''a'', ''b'') e 'l [[râǵ (giumetrìa)|râǵ]] ''r'' 'l è 'l insèm ed tùt i punt (''x'', ''y'') ch'i obedìsen a la scrìta:<br><br>
:<math>\left(x - a \right)^2 + \left( y - b \right)^2=r^2.</math><br><br>
==Vóś lighèdi==
Riga 53:
* [[trigunumetrìa]]
 
== Èter prugètprogêt ==
{{interprogetto|commons=Category:Circle geometry}}
 
==Colegamèint estèren==
* {{en}} [http://www.areacircle.com/ C'ma catèr l'àrea 'd un serć spieghê ind un sit inglēśingléś]
* {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/Circle.html Al serć spieghê in dal sit MathWorld]