Régn Unî: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Replacing Ulster_banner.svg with File:Flag_of_Northern_Ireland.svg (by CommonsDelinker because: Duplicate: Exact or scaled-down duplicate: commons::File:Flag of Northern Ireland.svg).
mNessun oggetto della modifica
Riga 18:
La sò ultma regìna catòlica (di ''Stuart'') l'è stada la mudnéśa [[Marìa ad Mòdna]] méntar quéla 'd adès l'è la [[Śabéta II]] di ''Windsor'' da 'l 6 ad Favràr dal 1952.
 
Al ''Régn Unî ad Gran Bretàggna e Irlànda'' al nas cun 'l ''At 'd Ugnòṅ'' dal 1800 ch'al mitìva insém al ''Régn ad Gran Bretàggna'' cun al ''Régn 'd Irlànda'' anc se pò na bèla part ad cl'ìśula chè l'è andàda par sò cònt in dal 1922 dand vita a 'l ''Stat Lìbar 'd Irlànda''. Sōl l'[[Irlànda dal Nòrd]] (siē cuntèi su nóṿ ad la regiòṅ d'l ''Ulster'') l'è armàsta in du l'éra dand vita a 'l ''Régn Unî'' insém a l'[[Inghiltèra]], a 'l [[GallesGàles]] e a la [[Scòsia]]. Al stat 'l è guernâ p'r un sistéma parlamentàr. Al prim minìstar 'd adès 'l è [[David Cameron]] dal [[Partî Cunservadōr]] (da 'l 11 ad Maǵ dal 2010).
 
Al ''Régn Unî'', catànd-as mis prinsipalmènt su dū ìśuli, al gh'à tut 'd intóran dagl'àqui: al [[Mar dal Nòrd]] (a èst), al [[Canàl dla Mandga]] (a sud) e al [[Mar 'd Irlànda]] e 'l [[Ucéan Atlàntic]] (a nòrd e a òvest). Àtri ìśuli più pìculi i èṅ quéli ad ''Man'', ''Wight'', ''Urcàdi'', ''Shetland'' e ''Ebridi'' a nòrd dla [[Scòsia]].
Riga 28:
[[File:Easter_Proclamation_of_1916.png|200px|thumb|right|Pruclamasiòṅ dal dastacamènt dla Repùblica Irlandéśa da 'l Régn Unî]]
 
[[Scòsia]] e [[Inghiltèra]] i gh'éran bèla cuma dū quèi dastacâ a 'l inìsi dal X sècul. Al [[GallesGàles]] 'l è pasâ sóta 'l cuntròl ingléś in dal 1284 par pò tacàr a far part dal [[Régn 'd Inghiltèra]] da 'l 1536. Al 1 ad Maǵ dal 1707 a véd la luś al [[Régn ad Gran Betàggna]] cun al curóni 'd [[Inghiltèra]] (cun i Galéś dèntar) e [[Scòsia]] misi insém. Cun 'l ''At 'd Ugnòṅ'' dal 1800 a s śònta anc al ''Régn 'd Irlànda'' e a nas acsè al ''Régn Unî ad Gran Bretàggna e Irlànda''.
 
In di elesiòṅ dal Dicémbar dal 1918, al partî dal [[Sinn Féin]], ch'al vliva al dastacamènt d'l [[Irlanda]] da 'l ''Régn Unî'', al mùcia sù 73 séǵ di 106 dispunìbii a la [[Cambra di Cumùn]] e gl'elèt i decìdan ad n andàr minga a [[Westminster]] stand in un parlamènt par sò cònt fóra dla léǵ, al [[Dáil Éireann]]. Dòp na dichiarasiòṅ 'd indipendénsa e na guèra, in dal 1921 al guèran britànic e al gabinét irlandéś (''Aireacht'') i s métan 'd acòrd par catàr na sulusiòṅ ch'la pòrta a la separasiòṅ dal dū ìśuli a part siē cuntèi dal nòrd, ad religiòṅ prutestànta, ch'i decìdan ad restàr sèg. A nas acsè al ''Stat lìbar 'd Irlànda'' (''Saorstát Éireann'' in [[Gaèlic Irlandéś]], pò ''Repùblica 'd Irlànda'' o ''Eire'') ch'al gh'iva dèntar anc tri cuntèi d'l [[Ulster]] ([[Cavan]], [[Monaghan]] e [[Donegal]]) e al ''Régn Unî ad Gran Beràggna e d'l Irlànda dal Nòrd''.
Riga 34:
== Pulìtica ==
 
Al ''Régn Unî'' 'l è na munarchìa parlamentàra sóta la cà di [[Windsor]]. Al parlamènt 'l è divìś in du Cambri (''Houses''): la [[Cambra di Lòrd]] (''House of Lords'') cun di mémbar minga elèt e ad fat sénsa putēr, e la [[Cambra di Cumùn]] (''House of Commons'') ch'la fà al léǵ. In dal dū cambri, ch'i s riunìsan insém sōl durànt 'l evènt dal "State Opening of Parliament", i gh'èṅ sèmpar i rapriśintànt 'd [[Inghiltèra]], [[Scòsia]], [[Irlànda dal Nòrd]] e [[GallesGàles]]. I tri partî più impurtànt dal ''Régn Unî'' i èṅ al [[Partî Cunservadōr]] dal prim minìstar [[David Cameron]], al [[Partî Laburìsta]] e al [[Partî Liberàl-Demucràtic]], dimóndi vutâ in [[Scòsia]].
 
== Al quàtar nasiòṅ dal Régn Unî ==
 
Al ''Régn Unî'' al gh'à dèntar quàtar regiòṅ, o méj, nasiòṅ: [[Inghiltèra]], [[Scòsia]] e [[GallesGàles]] ch'i s càtan in dl'ìśula ad [[Gran Bretàggna]], e [[Irlànda dal Nòrd]] che invéci la s cata in dl'ìśula 'd [[Irlànda]] (a la sò sinìstra).
 
<table class="tabe">
Riga 44:
<th class="c3">Nasiòṅ</th>
<th class="c0">Inghiltèra</th>
<th class="c0">GallesGàles</th>
<th class="c0">Scòsia</th>
<th class="c0">Irlànda dal Nòrd</th>