Gal: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m linkadèina
mNessun oggetto della modifica
Riga 10:
 
[[File:Female_pair.jpg|210px|thumb|right|Un gal e na galìna]]
 
 
Al '''pui''' (''Gallus gallus domesticus'' o ''Gallus sinae'', ''pollo'' in [[italiàn]]) 'l è 'n uśèl dumèstic ch'al daśvèṅ da dal spèci selvàdghi indiàni.
Line 34 ⟶ 33:
I pui i màgnan da tut. Quand i èṅ lìbar i rànan par tèra par catàr dal rumèli, insèt e dal bèsti pìculi cuma la [[luśèrta]]. Na ròba ch'i faṅ da spés l'è quéla ad bcar dla sàbia, di giarunsèṅ o di pès ad plàstica par via ad réndar più dūr i gus di óṿ.
 
I pui in natùra i pólan vìvar da sinc a und'ś an a secónd dla rasa. In di alivamènt intensìṿ, i pui da carna i vènan asad sòlit masâ quand i gh'aṅ da siē a quartórdas stmani. Al rasi tiràdi sù par far i óṿ i gh la càvan a far-an tarśènt in 'n an ma quand na galìna la gh'à 'n an, l'in fà ad méno e alóra i èṅ druàdi par far di umugeiniśâ, di alimènt p'r i putèṅ o p'r al bèsti. Al pui più vèć 'l è mòrt a séd'ś an.
 
[[File:Roasted_chicken.jpg|200px|thumb|right|'N aròst prònt in tàula]]
Line 42 ⟶ 41:
I pui i èṅ dal bèsti ch'i vìvan insém naturalmènt. In un grup, soquànti galìni i cmàndan e i gh'aṅ al dìrit ad bcar par primi o ad sarnìr i lōg in du far al gnal. S'a s tira via un pui dal grup, a gh vèṅ dla cunfuśiòṅ in dla gerarchìa e a gh vól dal tèmp par rimétar al ròbi a pòst. Se invéci a s śònta di pui in un grup bèla fat a s va in a risć ch'i bècan, specialmènt s'i èṅ śóvan.
 
Al galìni i téndan a far i gnal in di pòst in du a gh'è bèla di óṿ dèntar, dal vòlti i i tóśan anc da di atri ciòsi par met'r-i in di sò gnal. 'L è acsè che gl'alevadór i dróan di óṿ fint (i éndas) par far far i gnal in du a gh par a lór. Da nutàr ch'i éndas i èṅ anc i óṿ mars ch'i pùsan un muć o i óṿ fint ad légn ch'i s dróan par farcuśìr i [[calsét]].
 
Al rasi ad galìni dimóndi famóśi i èṅ quéla faraòna e quéla padvàna.
Line 58 ⟶ 57:
* ''A la galìna inśgórda a gh'è carpâ al gòs'': quànd a s vōl tròp pò a n s pòrta a cà gnint
* ''Próa a cambiàr galét!'': cunsìli a 'l dóni ch'i n gh la càvan minga a 'vér fiōl
* ''Avéragh anc al lat ad galìna'': avér-aghag di quèl dimòndi ad lùs e anca 'l impusìbil
* ''Galìna vècia la fa bòṅ [[brôd|bròd]]'': un quèl ed vèć ch'al rènd, al prodûś méj e de più che 'n quèl 'dad nōṿ
* '''L è méjMéj 'n óṿ incō che 'na galìna 'dmàṅ'': méj cuntintàr-as 'd un quèl cìc incō che 'd un quèl mìa sicùr edmàn
 
|sel=1