Tègna sólium: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Creata pagina con "{{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Miranduléś |bticona1=16px |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Miranduléś}} File:Taenia_solium_scolex.JPG|280p..."
 
Nessun oggetto della modifica
Riga 9:
{{dialort | dial=Miranduléś}}
 
[[File:Taenia_solium_scolex.JPG|280px245px|thumb|rightleft|Ca-la chè cla bruta ghigna dla Tègna sóluim]]
[[File:Taenia_egg.jpg|185px|thumb|right|Óṿ dal bêg]]
 
 
Line 16 ⟶ 17:
Cuma tut i [[cistôd]] dla sò rasa, la ''Tègna sóluim'' la gh'à quàtar vintóśi in dla sò tèsta ch'la s ciàma [[scòlas]] e anc dū unsèṅ. La s cata in tut al mónd in dua la gint la magna la carna di [[nimêl|ninét]] e la sumìlia dimóndi a n'atra tègna, la ''Tègna saginàda'', dita “bêg sulitàri di bóv”.
 
Par cumpréndar bèṅ al cìcclo 'd vita ad cal parasìta chè a gh'è da tacàr da quànd al bêg adûlt, ch'al pōl rivàr anc a sinc mét'r ad lunghésa, in dal budèli 'd 'l óm (al sò òspit definitìṿ) al lasa andàr di sò pès gràvad pîṅ 'd óṿ (and duśènt-sinquantamìla a la vòlta) ciamâ [[pruglótad]]. Chi segmènt lè i finìsan fóra da 'l buś dal cûl c'n i pét méntar lò al cuntìnua a crésar sparténd-'s al magnàr c'n al sò òspit p'r [[uśmósi]].
[[File:Cysticercosis_by_Taenia_solium_PHIL_3387_lores.jpg|365px|thumb|right|Cicclo 'd vita dal parasìta]]
 
[[File:Neurocysticercosis.gif|165px|thumb|left|Di cisticérć in dal sarvèl]]
 
Quànd i èṅ lìb'r in d'l ambînt, i óṿ i spètan che di [[nimêl|gugiōi]] (òspit intermèdi) i i màndan śò in mèś a dal magnàr muśnènt ad trasi 'd mèrda ma i gh'aṅ dal tèmp parchè i pōlan scampàr anc par soquànt méś. In dal còrp di pòrc i óṿ i s vèran pasànd a 'l stadi 'd [[uncusféra]] (la larva minga incóra madùra) ch'la taca a giràr in dal sangṿ par rivàr a la léngua, a i mùscui e a 'l cōr.
 
Chè al parasìta al sa śvilùpa dvintànd un [[cisticérć]], na larva granda ch'la pōl armàgnar in di tesû dla bèstia anc par di an. Quànd 'l óm al magna la sò carna, al larvi i finìs'n in dal sò budèli dvintànd dal ''Tègni grandi'' bòni ad far di fiōi e acsè al sérć a s sèra. La ''Tègna sóluim'' la pōl scampàr in dal budèli anc par vint-sinc an.
 
Quànd però 'l è 'l óm a magnàr i óṿ (parchè al gh'à 'l maṅ muśnènti o par via dal [[gòmit]]), a pōl sucédar, anc s'l è dimóndi difìcil ma minga impusìbil, ch'al sia lò 'l òspit intermèdi e i [[cisticérć]] i s fórm'n in dal sò stómag. Da 'd chè 'l parasìta al viàśa p'r al còrp rivànd a i òć (al pōl far dvintàr òrub), a i mùscui o a 'l sarvèl in dua la dà vita a la [[neurocisticircóśi]] che s'la n vèṅ minga curàda in tèmp e bèṅ, tirànd-i via uprànd o cun di fàrmag antiparasitàri cuma 'l [[praziquantel]] o 'l [[albendaśōł]], la pōl far murìr al malâ in dal gir ad soquànt an.
 
[[File:Cysticercosis_by_Taenia_solium_PHIL_3387_lores.jpg|365px400px|thumb|right|Cicclo 'd vita dal parasìta]]
 
Par cumbàt'r al parasìta 'l è méj cōśar bèṅ la carna prima 'd magnàr-la, a gh'è da rivàr almànc a sinquànta-siē grâd dapartùt, o ślar-la prima par déś dè a -10° e lavàr-as bèṅ al maṅ dòp ès'r-as spasâ 'l cûl dòp avér cagâ o avér tucâ di ugèt cuntaminâ cun di pét umàṅ.