|
Al '''tèimp''' l'l è la dimensiòun in dû a 's pèinsa e a 's [[misûra]]e-m'śùra al scòrer di avenimèint: acsè a 's pôlpōl sernîr quèl ch' l' è al pasé[[pasê dal(tèimp)|pasê]] presàintda 'l [[preśàint (tèimp)|preśàint]] e dal [[futûr]]. ClC'l' idéa chè dal tèimp l' è acsè cumplichédacumplichèda che i [[filòśuf]] e i [[siènsiésieinsiê]] i gh' àn sèimper pinsèpinsê e studièstudiê in sìma fin dai tèimp piò antìg.
L'[[unitê de mzûra|unité de m'śùra]] standard dal [[SistèmaSistéma Internasiunèl (SI)]] l' è al [[secònd]]. Pròpia guardèndtulènd al secònd, a 's definìs elal misùrim'śùri piò gròsi cùmac'ma 'l [[minùt|minût]], l' [[ōra]], al [[dè]], la [[smàna]], al [[més|méś]], l' [[ân]], al [[Lòster|lùster]], al [[sécol]] e al [[milèni]].
Al tèimp aal 'l pôlpōl èser [[miśurèam'śurê]], pròpia cùmac'ma chèglicagli ètri dimensiòun dlaedla [[fìsicafìśica]]. I strumèint per misurèram'śurèr al tèimp egl' înìn i [[arlói|arlòi]]. Chi arlòi tròp precìsprecìś i 's ciàmen [[crunòmeter]]. QuîQuī pò' vramèint tròp precìs, stènda instèr al cgnusèinsi dal 2012, egl'ìn în quî quī atòmic.
A s' drôvadróva diferàint e-schèli temporèli cuntìnui a secòndas'gònda di càmp: al tèimp universèluniversêl, al tèimp atomìcatòmic universèluniversêl, al tèimp atòmic internasiunèlinternasiunêl (TAI), ch' l' è al punt ed partèinsa dàglidagli ètri schèli, al tèimp cuùrdinécoordinê universèluniversêl (UTC), ch' l' è al stàndard per l'uràri sivîl, al Tèimp Terèster (TT), ecc.
'''====Stòria edl'idéa dal cunsèt ed tèimp'''====
L' umanitéumanitê l'la gh'à sèimper duùavû da pinsèr a la questiòunquistiòun di spàsi temporétemporêl in dû andèr a mèter in 'na manéra urdnèda i avenimèint: el primi distinsiòun dal tèimp ch' al scòr i tgnìv'n adréadrē ai fenòmen sìclic astronòmic, cùmc'm' al dè ch' al pàsa in dla nôt, i cambiamèint dlaedla [[ lûnalónna|luna]], el diferèinti [[stagiòun]], ch' i àn permìs ed capîrcapìr mejméj el scansiòun temporèlitemporêl e strulghèr i [[Lunèri|calendàri]], ch' i còunten al pasèr di dè, del smàni, di méś e di ân. ▼
▲L'umanité l' à sèimper duù pinsèr a la questiòun di spàsi temporé in dû andèr a mèter in 'na manéra urdnèda i avenimèint: el primi distinsiòun dal tèimp ch' al scòr i tgnìv'n adré ai fenòmen sìclic astronòmic, cùm' al dè ch' al pàsa in dla nôt, i cambiamèint dla [[lûna]], el diferèinti [[stagiòun]], ch' i àn permìs ed capîr mej el scansiòun temporèli e strulghèr i [[Lunèri|calendàri]], ch' i còunten al pasèr di dè, del smàni, di méś e di ân.
|sel=1
| 