Ragn: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m Bot: Migrating 118 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1357 (translate me)
Nessun oggetto della modifica
Riga 1:
{{Metacaixa
{{Variant|MUD}}
|id=0
[[File:Mirandules.png|130px|thumb|right|Articul in Miranduleś]]
|color=
|bt1=Miranduléś
|bticona1=[[File:Mirandola-stemma.gif|16px]]
|ps1=
__NOTOC__
 
{{dialortCass | dial=Miranduléś |cass=MUD}}
I '''ragn''' (''Araneae'', '''ragni''' in [[italiàn]]) i èṅ dal bèsti ch'i faṅ part ad 'l órdan di aràcnid ch'al cumprénd 109 famìji e 41.719 spèci.
 
[[File:Victorian_funnelweb.jpg|290px160px|thumb|left|Un ragn négar bèl pulpóś e dimóndi velenóś]]
[[File:Archindae_characters.jpg|210px260px|thumb|right|Al parti dal corpcòrp dal ragn: (1)=quàtar para ad śampi, (2)=cefalotorace, (3)=opistosoma]]
 
I ragn i gh'ànan òt śampi e un còrp divìś in du pès: [[cefalotorace]] e [[opistosoma]]. Al sò budèli i èṅ acsè strichi ch'i ragn i n pōlan minga magnàr gnanc un bcòṅ sòlid ma i gh'aṅ biśogn ad far-al dvintàr lìquid par mèś ad particulàr enśìma digestìv.
I ragn i n gh'aṅ minga di muscùi estensór e i s móvan cambiànd la presiòṅ dla lōr sistéma idràulic.
 
I '''ragn''' (''Araneae'', '''ragni''' in [[italiàn]]) i èṅ dal bèsti ch'i faṅ part ad 'l órdan di aràcnid ch'al cumpréndmét insém 109 famìji e 41.719 spècispéci in tut.
La tlaréda di ragn la pól èsar cunsideràda ad livèl superiór ad tut i materiài sintètic in circulasiòṅ: l'è più alśéra e elàstica.
 
I ragn i gh'ànan òt śampi e un còrp divìś in du pès: [[cefalotorace]] e [[opistosoma]]. Al sò budèli i èṅ acsè strichi ch'i ragn i n pōlan minga magnàr gnanc un bcòṅ sòlid ma i gh'aṅ biśogn ad far-al dvintàr lìquid par mèś ad particulàr'd enśìma digestìvdigestìṿ tut suo. I ragn i n gh'aṅ minga di muscùi ch'i s pōlan téndar e i s mōvan cambiànd la presiòṅ dal lōr sistéma idràulic.
[[File:Archindae_characters.jpg|210px|thumb|right|Al parti dal corp dal ragn: (1)=quàtar para ad śampi, (2)=cefalotorace, (3)=opistosoma]]
 
La tlaréda di ragn la pólpōl èsar cunsideràda ad un livèl superiórpiù adgrand in cunfrònt a tut i materiài sintètic in circulasiòṅ: l'è più alśéra e anc elàstica.
 
== Caraterìstichi generàli ==
A gh'è sól na spéce ad ragn ch'la magna i vegetài, tut chi atri i èṅ carnìvuri: i pōlan magnàr di atar ragn o 'd insèt. I ragn grôs i gh la càvan a magnàr anc di uśèi o dal luśèrti.
 
[[File:Pholcus phalangioides.png|190px220px|thumb|left|Un ragn balerèṅ]]
I ragn śóvan i śòntan a 'l sò magnàr al nètar mèntar quéi più grand i sarnìsan al pòlin.
 
A gh'è sólsōl na spéce ad ragn ch'la magna i vegetài, tut chi atri i èṅ carnìvuri: i pōlan magnàr di atar ragn o 'ddi insèt. I ragn grôs i gh la càvan a magnàr anc di uśèi o dal [[luśèrta|luśèrti]].
Dimóndi ragn i dróvan al vlèn par mubiliśàr al sò vitmi e anc 'l óm al gh'à da star-ag atènti.
 
I ragn śóvan i śòntan a 'l sò magnàr al nètar mèntar quéi più grand i sarnìsansarnìs'n invéci al pòlin.
In di masć i [[pedipalpi]] (òrgan ch'i s càtan davśèṅ a la bóca o subìt sóta) i s èṅ mudificâ a sirìnga e i servìsan par fecundàr al fémni. Par far cal lavōr lè, i masć i gh'aṅ da star in alèrta parchè i vànan in a risć 'd èsar magnâ in cal mèntar.
 
Dimóndi ragn i dróvandróan al vlèn par mubiliśàrtgnir férmi al sò vitmi e anc 'l óm al gh'à da star-ag'g atènti.
 
[[File:Katnik_domowy_Tegenaria_domestica2.jpg|190px180px|thumb|right|Un ragn dal dvinèl]].
 
In di masć i [[pedipalpi]] (òrgan ch'i s càtan davśèṅ a la bóca o subìt sóta) i s èṅ mudificâ a sirìnga e i servìsansarvìsan par fecundàr al fémni. Par far cal lavōr lè, i masć i gh'aṅ da startgnir ini alèrtasò òć vèrt dimóndi parchè i vànanvàn'n in a risć 'd èsar magnâ in cal mèntar.
 
== I nòstar ragn ==
I ragn più cumùṅ dal nòstri bandi, a s i cata facilmènt in dal cà, i èṅ i ''ragn balerèṅ'' ([[Pholcus phalangioides]]). I èṅ di ragn ch'i spètan che 'n insèt al s taca atàc a la sò tlaréda, pò i gh vànan adòs e i gh faṅ un sarcòfag ad fìi 'd intóran. Quànd 'l insèt 'l è mòrt, i al màgnan.
 
'L àtar ragn ch'a s cata cumunemèntda spés 'l è al ''ragn dal cantìni'' o ''ragn dal dvinèl'' ([[Tegenaria domestica]]).
[[File:Pholcus phalangioides.png|190px|thumb|left|Un ragn balerèṅ]]
 
'L àtar ragn ch'a s cata cumunemènt 'l è al ''ragn dal cantìni'' o ''ragn dal dvinèl'' ([[Tegenaria domestica]]).
 
Al viṿ in dal sò gnal fat a tubotub, vèrt in dal du bandi. Quànd na qualc bestiulìna (in gènar, di insèt o di àtar ragn) la casca in dla tlaréda, la ''Tegenaria'' la sa gh buta adòs e la morśga a ripetisiòṅ e dòp la la pòrta dèntar par magnàr-la cun còmad. Quànd l'à finî ad far-al, la buta fóra i scart. A 'l ragn dal dvinèl a gh piàś i pòst bèi frésc e ùmid (cum al cantìni e i seminterâ).
[[File:Katnik_domowy_Tegenaria_domestica2.jpg|190px|thumb|right|Un ragn dal dvinèl]].
 
|sel=1
Al viṿ in dal sò gnal fat a tubo, vèrt in dal du bandi. Quànd na qualc bestiulìna (in gènar, di insèt o di àtar ragn) la casca in dla tlaréda, la Tegenaria la sa gh buta adòs e la morśga a ripetisiòṅ e dòp la la pòrta dèntar par magnàr-la cun còmad. Quànd l'à finî ad far-al, la buta fóra i scart. A 'l ragn dal dvinèl a gh piàś i pòst bèi frésc e ùmid (cum al cantìni e i seminterâ).
}}
 
{{BESTIE EMILIANE}}