|
Ad dèntar i s pōlan védar al stéma nasiunàl, furmâ da quéi ad [[Castìglia]] (un castèl 'd òr su sfónd rós), [[Leòn]] (un leòṅ rampànt ad culōr pórpura), [[Aragóna]] (quàtar bandi ch'i vaṅ śò para su sfónd 'd òr), [[Navarra]] (cadéni 'd òr su sfónd rós) e [[Granàda]] (un melugràṅ cun fóji vérdi), sóta na curóna reàla e in mèś a 'l dū culóni 'd [[Èrcule]] (i èṅ al strét ad [[Gibiltèra]]) cun al distintìṿ ''Plus Ultra'', in riferimènt a l'espansiòṅ imperiàla spagnóla.
'L inn spagnólspagnōl 'l è la màrcia reàla (''Marcha Real''), òṅ di pôc caś a 'l mónd in dua 'n inn 'l è sénsa paròli. Durànt la ditatùra ad [[Francisco Franco]], 'l è stâ druâ anc un tèst mis śò par ''José María Pemán'' ma minga in manéra uficiàla. Na vòlta ch'al ''caudillo'' al fù mòrt, al rè [[Juan Carlos I]], misa in pē incóra na vòlta la munarchìa, al s è però dat da far par scanślàr-al.
== Al cumunità ==
== Al lìngui ==
[[File:Languages_of_spain.png|330px|thumb|Al lìngui parlàdi in Spaggna. In rós al Spagnól''Spagnōl'' (''Castigliàṅ''), in vióla al ''Catalàṅ/Valensiàṅ'', in vérd mars 'l ''Estremadûr'', in śal al ''Gajégo'', in maròṅ al ''Fala'', in turchéś al ''Basc'', in vérd 'l ''Asturiàṅ-Leunéś'', in selést 'l ''Aragunéś'' e in vérd luśènt 'l ''Aranéś'']]
La lìngua uficiàla dal paéś 'l è al castigliàṅ o spagnól[[Spagnôl|Spagnōl]] (par lōr ''español''), na parlàda ch'la fà part dal grup dal lìngui rumànśi dla famìja indo-eurupéa e l'è la quàrta più parlàda in dal mónd cun 330 migliòṅ ad parsòni ch'i la cgnósan.
A s dascór spagnólspagnōl anc in bòna part dl'[[America dal Sud]] e in quéla sentràla, in dal śòni a sud di [[Stat Unî]] cuma la [[Califòrgna]], l'[[Ariśòna]], al [[Mèsic Nóṿ]] e al [[Tèxas]] e in dal [[Filipìni]].
Al spagnólspagnōl 'l è dimóndi sìmil a 'l itagliàṅ ma a gh'è da star aténti a i ''amìg fals'', al paròli ch'i pàran cumpàgni ma ch'i vōlan dir tut 'n àtar quèl.
Eśèmpi: '''Lo siento''' ala vōl dir ''A m daspiàś'' e minga ''A 'l sènt''. '''Salir''' ala vōl dir ''GnirVgnir fóra'' e minga ''Andàr sù''. '''Subir''' ala vōl dir ''Andàr sù'' e minga ''Subìr''. '''Sufrir''' ala vōl dir ''Subìr'' e minga ''Sufrìr''. '''Burro''' ala vōl dir ''Àśan'' e minga ''Butér''. '''Chichón''' a vōl dir ''Burgnòcla'' e minga ''Ciciòṅ''. '''Cara''' a vōl dir ''Ghigna'' e minga ''Cara''. '''Demandar''' a vōl dir ''Denunsiàr'' e minga ''Dmandàr''. '''Mesa''' a vōl dir ''Tàvul'' e minga ''Mésa''.
In soquànti cumunità autònumi dla Spaggna a s śònta anc la lìngua dal pòst: al '''Catalàṅ''' (''Català'', in [[Catalógna]], in dla sità sardagnóla 'd [[Alghero]] e, cuma dialét majurchìṅ, in dal [[Baleàri]]), al '''Valensiàṅ''' (''Valencià'', ch'al s davśina dimóndi a 'l Catalàṅ) in dla [[Cumunità Valensiàna]], al '''Galisiàṅ''' (''Galego'', imparentâ cun al [[Purtughéś]]) in [[Galìsia]] e al '''Basc''' (''Euskera'') ch'al s dascór in di [[Paéś Basc]] e anc in [[Navàrra]].
I telegiurnài regiunài dla televiśiòṅ ad Stat [[TVE]] i èṅ traśmìs in dal lìngui lucàli. Difàti al Stat spagnólspagnōl e gl'aministrasiòṅ perifèrichi i dànan còrda e i tìnan sù 'l uś in àmbit lucàl ad tut al lìngui, anc ad quéli ch'i n gh'aṅ minga al ''status'' 'd uficiàl cuma 'l [[Asturiàṅ|Asturiàṅ-Leunéś]], al dialét '''Estremadûr''' e 'l [[Aragunéś]]. In dla val 'd Aran 'l è arcgnusû uficialmènt, a fianc dal ''Castigliàṅ'' e dal ''Catalàṅ'', anc 'l '''Aranéś''', na parlàda imparentàda cun al '''Guascòṅ''' dal grup linguìstic d'l [[Ucitàn]].
== Stòria ==
| 