Aldo Manuzio: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m 'na zuntèda |
m zuntè un culegamèint a fòra + di giustamèint cìc |
||
Riga 12:
'''Aldo Manuzio''' "al Vèć" ([[Bassiano]], [[Velletri]] 1449 - [[Venêzia|Venésia]] 1515) l' è stê 'n [[umanìsta]], 'n [[editôr]] e 'n [[tipografìa|tipôgraf]] dimòndi cgnusù. 'L 'īva studiè al [[latèin]] a [[Ròma]] dai mìster Gaspare da Verona e Domizio Calderini, po' al studièva al [[grēc antîg]] a [[Frèra]] sòt' al mìster Batìsta Guarèin (fiōl dal grand umanìsta [[Guarino Veronese]]). A s sà che in dal 1482 al Manùsi l' éra uspitè in dla sitè ed [[la Miràndla]] dal Count [[Pico dla Miràndla]], ch' l' éra stê sô cumpàgn de stùdi. Al Manuzio l' armagnìva uspitè a la Miràndla per dū an, e quand al Pico l' era drè andèr a [[Firèinsa|Firèins]] per purtèr avanti i sô stùdi, al ghe lasèva al còumpit d' educhèr i sô dū anvô (fiò d' sô surèla Cat'rèina) [[Alberto III Pio]] e [[Lionello Pio]], Prìnsip ed [[Chèrp]].
[[File:Aldus Manutius.jpg|190px|thumb|right|N' artràt dal Manuzio (in dû a s' vèd
In dal tèimp, al Prìnsip carpśàn Alberto III Pio l' armagnarà sèimper dimòndi tachè e stimadôr dal sô mìster ed latèin e d' grēc antîg, e anca l' a l' jutarà in di sô progèt d' avièr 'na [[tipografìa]]. Cul giudìsi che a Venésia l' avrèv catè dimòndi manuscrìt grēc e latèin (cùm' anca qui che 'l [[Cardinèl Bessarione]] l' īva lasè a la [[Basìlica 'd San Marco]] a la sô mòrt in dal 1468) e incòri 'na gran quantitè 'd man d' ōvra da cupìsta e curetôr ed bòśi in lingua grêca, al Manùsi al vrà cumincèr la sô ativitè 'd editôr e d' [[tipografìa|stampadôr]] pròpi a Venésia, in dù l' andrà a stèr in dal 1490.
Là in Venésia, infàti, in càl mumèint chè, a s' catèva 'na gràṅ comunitè 'd studiōs ch' i gh' s' ér'n arfugè dòp ed la diśgregasiòun dl' Impér biśantèin dal 1453.
Riga 26:
[[File:Hypnerotomachia Polifili 00104.jpg|260px|thumb|right|'Na bèla xilografìa dal v'lùm aldèin ''Hypnerotomachia Poliphili'']]
In dal 1499 in dla sô tipografìa i vìnen stampè soquànt lìber in grēc, cùma qui 'd [[Tucidide|Tucìdid]], [[Sofocle]], [[Erodoto|Eròdot]], [[Senofonte|Senofòunt]], [[Euripide|Eurìpid]], [[Demostene|Demòsten]] e [[Platone|Platòun]]; sèimper in dal 1499 a vin fōra dal sô tòrchi la prìma edisiòun di ''Scrittori Astronomici e Dioscoride'' e la curiôśa ōvra ''Hypnerotomachia Poliphili'' (ciuè "Al cumbatimèint amurôś ed Polifilo in dl' insògni"), cun dimòndi bèli [[xilografìa|xilografìi]], ch' in faràn un di v'lùm piò presiôś edl' [[umanéśim itagliàn]] [http://mitpress2.mit.edu/e-books/HP/hyp000.htm (al s' pôl guardèr chè)].
Dal 1500 l' éra la publicasiòun dai ''Epistolae'' ed S. Cat'rèina.
Riga 37:
[[File:Venice - Aldo Manuzio house 02.JPG|290px|thumb|right|La targa cumemoratîva edl' Acadèmia]]
Cun la publicasiòun dal 1502 edla prima edisiòun ed ''Sofocle'', a vìn imprès in dl' intestasiòun ("Venetiis in Aldi Romani Academia mense Augusto MDII") anca al prìm arcòrd ed l' [[Académia Aldèina]], cal sinàcul ed piò studiôś grêc ch' a s' catarà dorenavànt chè in dla cà dal Manùsi: ginta ch' a descòr solamèint in dla sô lìngva grêca in sìma agli ôvri dla clasicitè, dvintènd acsè la piò gròsa e antìga
I dū àn dal 1502 e 1503 i vèden dimòndi lìber stampè da la sô edisiòun: un ''Dante'', ai ''Epistolae familiares'' 'd Ciceròun, un ''Lucàṅ'', 'n ''Uvìdi'', 'n ''Catùl'', 'n ''Tibùl e Propèrsi'', 'n ''Ammonius'', 'n ''Ulpiàn'', 'n ''Orìgene'' e 'n ''Anthologìa graeca''; i càten la lùś anca el primi edisiòun gréchi 'd ''Tucìdide'', 'd ''Sofocle'', 'dl' ''Eròdot'', d' ''Eurìpid'' e 'd ''Senofònt''.
In dal 1504 i vinèn fóra i
==Culegamèint estèren==
* {{it}} Mario Infelise, [http://www.treccani.it/enciclopedia/manuzio-aldo-il-vecchio_%28Dizionario-Biografico%29/ MANUZIO, Aldo, il Vecchio], ''Dizionario Biografico degli Italiani'' - Volume 69 (2007), Istituto dell'Enciclopedia italiana Treccani.
* {{fr}} Paul Dupont, [http://books.google.com/books?id=N9IWAAAAIAAJ&printsec=titlepage&hl=fr&source=gbs_summary_r&cad=0#PPA11,M1 ''Histoire de l'imprimerie''], Paris, 1854.
|sel=1
| |||